زنبور دم یاقوتی

زنبور دم یاقوتی یک حشره است که ظاهر آن بیش‌تر از زنبور شبیه یک تکه جواهر است. جالب اینجاست که درخشندگی و تلالو این حشره در اصل جنبه منفی­ آن را پنهان می­کند. مقاله پیشین ما را درباره حیواناتی که حوصله بزرگ کردن فرزند ندارند را به یاد می‌آورید؟ زنبور دم یاقوتی هم درست همانند پرنده موسوم به کوکو است که از لانه سایر پرنده‌ها برای پرورش جوجه‌اش سوء‌استفاده می‌کند، این حشره زیبا در اصل انگل لانه سایر حشرات است و از آن گاهی هم با عنوان "حشره کوکو” یاد می‌شود. نحوه زندگی زنبورهای دم یاقوتی به این صورت است که وارد لانه یک حشره یا یک زنبور تک‌زی و تنها می‌شوند و در لانه آن حشره یا زنبور تخم می‌گذارند و زمانی هم که لاروهای آن‌ها از تخم درآمدند، از فرزندان جوان صاحبخانه تغذیه می‌کنند.

بدیهی است که یورش به لانه یک حشره یا یک زنبور کار خطرناکی است چرا که صاحبخانه اغلب مجهز به یک نیش مرگ‌آور است. کاری که حشره کوکو انجام می‌دهد، این است که از طریق یک توپ خیلی محکم از خود در برابر این خطرات دفاع می‌کند. این توپ محافظ در اصل نوعی کیتین است. کیتین یک ترکیب آلی بسیار سخت و محکم در پشت و دم این حشره است که از آن به عنوان یک وسیله دفاعی خیلی موثر برای مصون بودن از نیش سایر حشرات استفاده می‌شود.

جالب اینجاست که حتی پاهای این حشره هم رنگ‌های رنگین‌کمانی دارند و در برابر نور خورشید می­درخشند. در ناحیه شکم حشره ماده، زایده­‌ای انتهایی موسوم به تخم‌ریز است که در اصل لوله‌های بلندی هستند که حشره از طریق آن‌ها تخم می‌گذارد. ناحیه شکم هم مجهز به یک پوشش زره‌مانند است که بخش زیرین‌ آن شبیه حفره‌های کوچک است و این بخش وقتی بهتر دیده می‌شود که حشره پاهایش را جمع می‌کند و به دور خود شروع به چرخیدن رو به بالا می‌کند.

طول یک زنبور دم‌ یاقوتی بیش از ۱۲ میلی‌متر است. این زنبور در زیستگاه‌های خشک اغلب نقاط جهان یافت می‌شود.

زنبورهای دم یاقوتی بالغ از شهد و گرده گل‌ها تغذیه می‌کنند در حالی که جوان‌ترها از لارو سایر حشرات از جمله لارو هم‌نوعان خود یعنی زنبورها استفاده می‌کنند. بعضی از اهداف اصلی حشره کوکو یا همان زنبور دم یاقوتی ماده، زنبورهای تک‌زی هستند که در حفره‌ها یا سوراخ‌های داخل زمین یافت می‌شوند. زنبورهای دم یاقوتی باید به نحوی خود را به داخل لانه این زنبورهای تک‌زی سر بدهند و این کار باید به نحوی باشد که توجه زنبور والد هدف جلب نشود. برای همین منظور است که قبل از حرکت، زنبور مهاجم اول صبر می‌کند و با دقت تمام منتظر می‌ماند تا زنبور هدف لانه‌اش را ترک کند. آنگاه حشره کوکو باید سریع عمل کند و قبل از اینکه زنبور مجدد به لانه بازگردد، تخم‌های خود را بگذارد هرچند که اگر خطری هم پیش بیاید، قابلیت دفاع از خود را دارد چرا که در اصل مجهز به یک ابزار ضد نیش است. چشم‌های بزرگ و برآمده به دم یاقوتی‌ها کمک می‌کنند تا قربانی‌هایشان را راحت پیدا کند. شاخک‌های حساس منحنی شکل رو به پایین آن‌ها هم از طریق بو مکان لانه زیرزمینی سایر حشرات را به راحتی شناسایی می‌کنند.

زندگی متفاوت دم یاقوتی‌ها

تاکنون در حدود ۱۰۰۰ گونه مختلف از زنبورهای دم‌ یاقوتی شناسایی شده است. گونه‌های مختلف حشره کوکو در زیستگاه‌های مختلف سرتاسر کره زمین یافت می‌شوند. این زنبورها زیستگاه‌های مشابه دارند و رنگ اغلب آن‌ها خیلی روشن است. زنبورهای دم یاقوتی به زندگی در کلونی علاقه ندارند، آن‌ها به عنوان حشرات تک‌زی اغلب در طول روز خیلی فعال هستند و دایم در روی دیوارها و کنده درختان بالا و پایین می‌روند تا بتوانند لانه میزبان مناسب را پیدا کنند. گونه‌های مختلف آن‌ها همگی شبیه به هم هستند و ظاهر آن‌ها شبیه به یک جواهر براق است که رنگ‌های آبی، قرمز، سبز و نقره‌ای در آن به راحتی قابل تشخیص است. لاروها رشد خود را در لانه میزبان تکمیل کرده و در فصل بعد از لانه خارج خواهند شد. با وجود اینکه این حشرات مجهز به نیش هستند اما برای اغلب آن‌ها نیش کارآیی ندارد چرا که اغلب گونه‌ها فاقد زهر می‌باشند. طول دوره حیات حشرات بالغ نیز بیش از ۳ ماه برآورد شده است.