زنبور درمانی یا آپیتراپی (به انگلیسی :زنبور درمانی) استفادهٔ پزشکی از محصولات زنبور عسل است که می تواند شامل استفاده از عسل، ژل رویال، سم زنبور و… باشد.
بیشتر ادعاها دربارهٔ زنبوردرمانی با استانداردهای علمی پزشکی مبتنی بر شواهد اثبات نشده اند. شرایط و بیماری های مختلفی توسط معتقدان به این شیوهٔ درمانی به عنوان کاندید پیشنهاد شده اند. شناخته شده ترین آنها درمان بیماری های خودایمنی مثل مولتیپل اسکلوروزیس(MS) به وسیلهٔ سم زنبور است.
تعیین منشا دقیق زنبوردرمانی مشکل است و می تواند به عقب، به مصر باستان، یونان و چین بازگردد. استفاده از عسل و سایر محصولات زنبور می تواند به هزاران سال پیش برگرد و خواص درمانی آن در متون مقدس زیادی آمده است که بیشتر در ارتباط با فواید تغذیه ای استفاده از محصولات زنبور هستند نه استفاده از سم زنبور.
بیشترین تحقیقات مدرن دربارهٔ زنبوردرمانی، مخصوصا سم زنبور، با تلاش های یک پزشک به نام Phillip terc آغاز شد. او دربارهٔ رابطهٔ عجیب بین نیش زنبور و روماتیسم در 1888 گزارش داد. معروفیت تازه تر در طول 60 سال گذشته می تواند به یک زنبوردار از ورمونت ایالات متحده به نام charles Mraz بازگردد.
اگرچه زنبوردرمانی شامل استفاده از محصولات زنبور است، این کلمه بیشتر در ارتباط با درمان با سم زنبور است و نه استفاده از عسل یا دیگر محصولات زنبور. ادعا می شود که درمان با نیش زنبور برای آرتریت، بورسیت، تاندونیت، هرپس زوستر در کنار دیگر بیماری ها کاربرد دارد. فراوان ترین جز فعال سم زنبور ملیتین (melittin) است که فعالیت ضدالتهابی قوی دارد.
اگرچه سم زنبور مخلوط پیچیده ای از پپتیدها و پروتئین های متنوع است که برخی از آنها برای سیستم عصبی و سیستم ایمنی بدن اثرات سمی دارند. این ماده بدون رنگ و دارای مزه شیرین و کمی تلخ می باشد. قابل حل در آب می باشد. اگر با هوا برخورد کند، تبدیل به کریستال سفید متمایل به خاکستری می شود.
نیش زنبور دارای موادی می باشد که به سیستم اعصاب، قلب و غده فوق کلیه کمک می کند. هیچ استانداردی برای استفاده از سم زنبور وجود ندارد.
برخی ادعا می کنند که مکان ورود نیش زنبور مهم است در حالی که برخی دیگر گزارش کرده اند که محل ورود نیش زنبور مهم نیست. تعداد نیش ها نیز از چند دانه تا صدها عدد متغیر است که ممکن است توسط زنبور زنده و یا به وسیلهٔ تزریق وارد شوند. این درمان می تواند دردناک باشد و حتی در صورتی که بیمار به سم زنبور حساسیت داشته باشد می تواند ایجاد شوک آنافیلاکسی کند و موجب مرگ شود.
در یک تحقیق کنترل شده در دانشگاه علوم سلامتAllegheny در فیلادلفیا مشخص شد که سم زنبور در هیچ دوزی هیچ اثر مثبتی در موش های مبتلا به مولتیپل اسکلوروزیس(MS)نداشت. علاوه بر این خیلی از حیواناتی که این درمان را دریافت کردند نسبت به حیوانات گروه شاهد ، علایم بدتری را نشان دادند.
هدف فاز اول تحقیقات در مرکز پزشکی دانشگاه جرج تاون در واشنگتن که مخارج آن توسط انجمن MSآمریکا(MSAA)تامین شد، بررسی ایمنی در استفاده از سم زنبور در افراد مبتلا به مولتیپل اسکلوروزیس(MS)بود.
هر بیماری برای زنبوردرمانی مناسب نیست
درمانگران زنبوردرمانی برای ارائه این شیوه درمانی بیمارشان را مورد بررسی قرار می دهند و پس از معاینه بیمار و مطمئن شدن از وی‍ژگی های بدنی او برای پذیرش این شیوه درمانی، دست به کار می شوند. این درمانگران علاوه بر معاینه بیمار، شرح حال بیمار را می گیرند و درباره تغذیه او، عملکرد دستگاه گوارش و برنامه ورزشی روزانه وی اطلاعاتی را به دست می آورند.
و پس از مطلع شدن و مطمئن شدن از عملکرد مناسب دستگاه گوارش و برنامه ورزشی بیمار برای درمان او با شیوه زنبوردرمانی آماده می شوند. در عین حال آنها به بیمارانشان توصیه می کنند بعد از آغاز مراحل درمانی از قرار گرفتن در محیط های استرس زا پرهیز کنند.
با نیش زنبور درمان شوید
درمانگران زنبوردرمانی، متناسب با نوع بیماری افراد از نیش زنبور، سم زنبور یا دیگر فرآورده های زنبور عسل استفاده می کنند. این درمانگران تحت شرایطی خاص و کنترل شده با کمک نیش طبیعی زنبور عسل یا سم آن ، با تزریق سطحی وارد بدن می شود و برای درمان بیمار اقدام می کنند و سیستم ایمنی بدن او را تحریک کرده و به تنظیم و متعادل سازی عملکرد این سیستم کمک می کنند.
در حقیقت آنها با کمک سم نیش زنبور به تولید آنتی بادی هایی در بدن اقدام می کنند که می تواند توانایی سیستم ایمنی بدن را بالا ببرد. به این ترتیب ، سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سم نیش زنبور و پیشگیری از نفوذ آن در بدن اقدام به مقابله می کند و با تحریک این سیستم، مقابله با دیگر بیماری ها و اختلال های موجود در بدن از قبیل ام.اس قوت می گیرد.
نیش زنبور به بهبود و درمان این مشکلات و بیماری ها کمک می کند
1- بیماری های خود ایمنی
2- بیماری های عصبی
3- ام اس (MS)
4- پینه و سختی پوست
5- آماس و ورم پستان
6- گرفتگی عضلات
7- زونا
8- نقرس
9- آسیب به آرنج
10- آسیب به زردپی
11- کمردرد
12- دردهای مزمن
13- اختلال اعصاب
14- کاهش کلسترول خون
15- روماتیسم و درد مفاصل
16- آرتریت یا ورم و التهاب مفاصل
17- افسردگی
18- بیماری های پوستی
19- دردهای قاعدگی
20- واریس یا بزرگ شدن رگ در پاها
21- سندرم خستگی مزمن
22- ناتوانی های جنسی
زنبوردرمانی؛ ام اس و آرتریت
زنبوردرمانی از جمله شیوه های درمانی طب مکمل است که در دهه های گذشته راهکارهای قابل تاملی را برای درمان و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری ام.اس در جهان ارائه کرده است.
در سال های آغازین دهه 90 طی نامه نگاری هایی که با یکی از درمانگران زنبوردرمانی با نام «ویلیام اسکات» در ایالات متحده داشتم با جزئیات جالبی درباره شیوه زنبوردرمانی و اثرات مفید آن بر درمان بیماری ام اس آشنا شدم.
«اسکات» در نامه هایش به این نکته اشاره کرد که زنبوردرمانی شیوه مناسبی برای درمان بیماران مبتلا به آرتریت، استئو آرتریت و ام اس است و می تواند نتایج چشمگیری را در روند درمان بیماری ارائه کند. او حتی نتایج برخی از تحقیقاتش را در این زمینه ارسال کرد و گفت با کمک زنبوردرمانی حتی می تواند دردهای ناشی از بیماری زونا، را به حداقل ممکن برساند.
تاثیر زنبورها در تسکین دردهای قاعدگی
در جهان، درمانگران و محققان زیادی درباره تاثیر زنبوردرمانی برای تسکین و بهبود دردهای قاعدگی و درمان نازایی مطالبی را به رشته تحریر در آورده اند و از تاثیر زنبوردرمانی برای بهبود دردهای دوران قاعدگی، درمان نازایی و پیشگیری از بروز یائسگی زودرس صحبت کرده اند.
آنها اگر چه تحقیقات مدون و وسیعی در زمینه آثار درمانی زنبوردرمانی ارائه ندادند اما در پرو‍ژه های درمانی خود به طور تجربی موفق به درمان و بهبود روند زندگی تعداد زیادی از مبتلایان به ام اس و نازایی شده اند.
بسیاری از این درمانگران بر این باورند که تزریق زیرپوستی سم زنبور علاوه بر آنکه می تواند دردهای ناشی از دوران قاعدگی را تسکین ببخشد می تواند برخی از نازایی هایی که به دلیل عدم تخمک گذاری یا اختلال در تخمک گذاری زنان به وجود می آید را درمان کند.
درمان اختلال های تنفسی با بره موم
علاوه بر عسل و سم زنبور عسل، فرآورده دیگری از زنبور عسل وجود دارد که از آن با نام «بره موم» یاد می کنند.
این ماده که خاصیت ضدمیکروبی دارد می تواند در بهبود و درمان بیماری های میکروبی و ویروسی از قبیل سرماخوردگی ها، برخی از اختلال های تنفسی، گلو درد و برخی از عفونت ها موثر باشد. این محصول کندوی عسل در درمان بیماری هایی مانند سرماخوردگی، گلودرد و ناراحتی های تنفسی تجویز می شود.
بازسازی اعصاب آسیب دیده با سم درمانی
در شیوه زنبوردرمانی، درمانگر با کمک سم نیش زنبور که در جلسات درمانی از طریق نیش طبیعی زنبور یا تزریق سطحی به بیمارش ارائه می دهد، به ترمیم و بازسازی غلاف های میانی اعصاب که به دلیل بیماری دچار اختلال و اشکال شده، کمک می کند. در این حالت سم وارد شده به بدن با تحریک سیستم دفاعی و عصبی بدن به تسریع روند درمانی بیمار کمک می کند.
در سال های گذشته بیماری مبتلا به ام اس داشتم که به دلیل پیشروی بیماری علاوه بر از دست دادن قدرت تکلم دچار ناشنوایی نیز شده بود. او با انتخاب شیوه زنبوردرمانی و دریافت نیش زنبور و تحریک اعصاب و ترمیم غلاف های میانی اعصاب آسیب دیده، بعد از 5 تا 6 جلسه درمانی توانست توانایی تکلم خود را به دست آورد.
توقف رشد سلول های سرطانی
در بدن همه انسان ها سیستمی وجود دارد که از آن با عنوان «مرگ برنامه ریزی شده سلولی» یاد می کنیم. به این ترتیب که سلول های بدن بعد از مدت زمانی مشخص به مرور ضعیف شده و از بین می روند و بر اساس برنامه ای خاص از بدن دفع می شوند. اما اگر روند مرگ برنامه ریزی شده سلول ها دچار اختلال یا کندی شود این مسئله موجب ابتلا به سرطان می شود.
تحقیقات جدیدی که در این زمینه انجام شده نشان می دهد سم نیش زنبور با تحریک روند مرگ سلول ها و حذف به موقع آنها از بدن می تواند در پیشگیری از ابتلا به سرطان ها در انسان پیشگیری کند. به این ترتیب با دریافت این سم می توان از حذف به موقع سلول ها مطمئن شد و احتمال ابتلا به سرطان را به صفر رساند.
تسریع روند درمان سرطان سینه با زنبوردرمانی
مطالعات مختلفی وجود دارد که در آن به تاثیر زنبوردرمانی در تسریع روند درمان سرطان مجاری سینه اشاره شده است. در این تحقیقات ذکر شده ، زنبوردرمانی شیوه ای موفق است که می تواند مانع از تکثیر سلول های سرطانی در این مجاری شود و به عنوان یک عامل شیمی درمانی به بهبود روند درمان در بیمار کمک کند.
این در حالی است که دریافت سم زنبور از طریق نیش زنبور یا تزریق سم این حشره می تواند طول عمر برخی از مبتلایان به سرطان به ویژه سرطان لنفسیت های خونی را افزایش دهد و کیفیت زندگی این افراد را بهبود ببخشد.
این نکات را آویزه گوش کنید
پیش از تجربه شیوه درمانی زنبوردرمانی باید به نکات زیر عمل کنید. رعایت نکردن این نکات ممکن است خطر مرگ را برای شما به همراه داشته باشد.
مصرف داروها یا فرآورده هایی حاوی الکل مانند شربت دیفن هیدرامین و فرآورده های حاوی الکل حتی برای ضدعفونی کردن موضع دریافت تزریق به بیمار توصیه نمی شود و همواره به درمانگران پیشنهاد می شود برای ضدعفونی کردن موضع تزریق از مواد مشابه دیگر استفاده کنند، زیرا سم نیش زنبور با الکل به هیچ وجه سازگاری ندارد.
در دوران بارداری و قاعدگی نباید برای درمان به شیوه زنبوردرمانی اقدام کرد.
این عوارض طبیعی اند
زنبوردرمانی عوارض درمانی دیگری نیز به دنبال دارد که بروز آنها در بدن چندان نگران کننده نیست. به عنوان مثال افرادی که بعد از زنبوردرمانی دچار اختلال خواب، خارش، گرگرفتگی یا حالت تهوع می شوند نباید نگرانی چندانی داشته باشند،
زیرا این علائم از جمله عوارضی است که در غالب بیماران پس از دریافت سم زنبور چه به صورت طبیعی و چه به صورت تزریقی دیده می شود و بعد از مدت زمان یک تا 2 روز از بین می رود یا توصیه های ساده ای برای تسکین آنها وجود دارد که از میان آنها می توان به تاثیر خمیر ماست و سدر برای کاهش میزان خارش بدن بعد از دریافت سم نیش زنبور اشاره کرد.
با استفاده از این خمیر می توانید التهاب، خارش و قرمزی ناشی از این شیوه درمانی را به حداقل امکان برسانید.
این توصیه را جدی بگیرید
اگر شما دیابت، سیفلیس، سل یا آلرژی شدید دارید، از این نوع درمان استفاده نکنید. آستانه ی تحمل درد ناشی از نیش زنبور در افراد مختلف، متفاوت است. معمولا بعد از چند ساعت، درد فروکش می کند. اما در برخی افراد نیز ممکن است یک هفته طول بکشد تا درد متوقف شود.
همه شیوه های درمانی چه در طب رایج و چه در طب مکمل با عوارض جانبی همراه هستند که متناسب با نوع و شیوه درمانی میزان این عوارض ممکن است به حداقل میزان خود برسد. شیوه زنبوردرمانی نیز یکی از این شیوه های طبیعی است که علاوه بر امتیازها و راهکارهای موثری که برای درمان بیماری ها دارد، می تواند عوارض جانبی ای را نیز برای بیمار به همراه داشته باشد.
گاهی افرادی که زنبوردرمانی می کنند با حالت هایی مانند سرگیجه، افت فشار خون، اختلال در تنفس، تهوع و استفراغ شدید، اختلال در دید، برون ریزی های سطح پوست و بی حالی و غش رو به رو می شوند. به توصیه درمانگران و متخصصان زنبوردرمانی هر فردی که بعد از زنبوردرمانی دچار یکی از حالت های زیر شد باید خود را در سریع ترین زمان ممکن به پزشک برساند.
خطرات نیش زنبور عسل
نیش زنبور می تواند باعث ایجاد آلرژی در افراد شود و وقتی نیش زنبور وارد خون می شود می تواند باعث مرگ آن ها شود ،بهتر است پس از گزش توسط زنبور عسل به علائم بدنتان دقت کنید و در صورت مشاهده آلرژیک و حساسیت های مزمن به پزشک مراجعه کنید برای پیشگیری از گزش با این حشرات توصیه های مفیدی برایتان داریم با ما همراه باشید.
برای اغلب افراد، نیش زنبور موجب یک ناراحتی چند ساعته می شود و پس از آن بهبود می یابد. اگر شما به نیش زنبور حساسیت دارید؛ ممکن است در بدن شما واکنش های جدی تری نیز ایجاد شود. در برخی افراد، تورم شدید در محل نیش زنبور ایجاد می شود. در تعداد کمی از افراد نیز می تواند علائم تهدید کننده ی حیات داشته باشد.
فواید و مضرات نیش زنبور عسل
نیمی از افرادی که در اثر شوک آنافیلاکسی ناشی از نیش زنبور می میرند؛ نمی دانند که به نیش زنبور آلرژی دارند. در اینجا به خطرناک ترین علائم آلرژی نیش زنبور می پردازیم:
خارش، کهیر و یا تورم بیش از حد در یک بخش از بدن از علائمی می باشد که در هنگام نیش زنبورعسل می تواند ایجاد شود.
متورم شدن زبان یا گلو
سختی در تنفس
سرگیجه
درد معده
تهوع و اسهال
اگر شما مبتلا به این علائم بودید؛ درصورت امکان، سریعا از آمپول قلم مانند اپی نفرین و یا Auvi-Q استفاده کنید؛ و با اورژانس 115 تماس بگیرید؛ و سپس بلافاصله خود را به بیمارستان برسانید.
( کسانی که به نیش زنبور حساسیت دارند؛ بهتر است که همواره، و به خصوص هنگام گردش در طبیعت، آمپول اپی نفرین و یا Auvi-Q را به همراه داشته باشند. ) اگر شما علائمی مانند خارش، کهیر، قرمزی شدید، یا مقدار زیادی تورم، در اطراف محل گزش را دیدید؛ این مسئله بسیار مهم است؛ ولی در غیر این صورت مشکلی نخواهد بود.
برای از بین برد اثر نیش روی محل گزش به مدت 15 دقیقه یخ قرار دهید.( با استفاده از یک حوله ) یخ را به طور مستقیم روی پوست خود قرار ندهید.
بالا نگه داشتن ناحیه ی نیش خورده، به کاهش تورم کمک می کند.
استفاده از آنتی هیستامین و استفاده از کرم هیدروکورتیزون می تواند سبب تسکین تورم و خارش شود.
جهت کاهش ریسک ابتلا به آلرژی ناشی از نیش زنبور، از پزشک خود در رابطه با مصرف دائمی اپی نفرین سوال کنید. همچنین با پزشک خود در مورد عواقب و عکس العمل هی اضطراری آلرژی( فوریت های آلرژی )، یا ایمونوتراپی یا همان ایمنی درمانی، صحبت کنید. این کار یک راه مهم می باشد که سبب می شود بدن شما آرام شود و از واکنش با آلرژن( ماده ی حساسیت زا ) جلوگیری می کند.
برای جلوگیری از گزش حشرات:
از راه رفتن روی چمن بدون کفش اجتناب کنید.
از مگس کش جهت از بین بردن زنبور یا سایر حشرات استفاده کنید و اگر حشره ای روی بدن شما قرار داشت؛ به آرامی صبر کنید تا از روی بدن شما بلند شود.
زنبورها به قوطی های نوشابه بسیار علاقه دارند و جذب آن ها می شوند.
کیسه ها و سطل های زباله در فضای باز را با درب های محکم ببندید.
از عطر خوشبو و ادوکلن و لباس رنگ روشن کمتر استفاده کنید؛ زیرا سبب جذب زنبور می شود.( البته یوطب، این مورد را فقط به افرادی توصیه می کند که به نیش زنبور حساسیت بسیار بالایی دارند. لذا افراد سالم نباید خودشان را از عطر و ادوکلن و لباس روشن محروم کنند! )
در هنگام کار در حیاط و یا باغ، از جوراب و دستکش استفاده کنید.
از توری بر روی درب و پنجره استفاده کنید.
شیشه های خودرو را در هنگام رانندگی ببندید.
در خارج از منزل از لباس های آستین بلند استفاده کنید تا از پوست شما محافظت کنند.
