یکی از مهم ترین مشکلات زنبورداری، بیماری هایی است که به جان کندو و زنبور ها می افتد. این بیماری ها باعث بروز مرگ و میر یا فاسد شدن بخشی از محصولات تولید شده توسط زنبور عسل می شود. به همین علت یک زنبوردار حرفه ای باید اطلاعات کاملی در مورد انواع بیماری های زنبور عسل داشته باشد.
تعداد بیماری های زنبور عسل بسیار زیاد است. هر کدام از این بیماری ها باید به صورت مجزا مورد بررسی دقیق قرار گیرد. اما برای شروع بد نیست با برخی از مهم ترین بیماری های زنبور عسل آشنا شوید تا بتوانید در برابر آنها به عنوان یک زنبوردار موفق عکس العمل مناسب داشته باشید.
توجه کنید که برای مبارزه با بیماری های زنبور عسل سرعت عمل و شناخت دقیق بیماری اهمیت بسیار زیادی دارد. در نتیجه باید به این نکته دقت داشته باشید که تشخیص سریع بیماری می تواند هزینه های بروز بیماری در کلنی زنبور عسل را کاهش دهد. این موضوع نیز تنها با شناخت دقیق بیماری ها حاصل می شود.
در اینجا تنها به معرفی بیماری های رایج آن هم به صورت خلاصه اشاره خواهد شد. در مطالب بعدی مجله تخصصی عسلنا می توانید به صورت دقیق تر با انواع بیماری های زنبور عسل و کندو آشنا شوید
در کل دنیا بزرگترین بیماری رایج در بین کندوهای زنبور عسل وجود کنه واروآ است. این کنه قدرت تکثیر بسیار بالایی داشته و خیلی سریع کندو را درگیر می کند. کنه واروآ در واقع نوعی انگل است که اندازه آن در حد چند میلی متر تخمین زده می شود.این انگل بدون تماس با کندو و زنبور عسل نمی تواند به زندگی خود ادامه دهد. کنترل این نوع کنه به منظور عدم بروز مشکل برای زنبور عسل اهمیت دارد. به همین علت زنبوردار باید با جدیت برای برطرف کردن این بیماری از کندو تلاش کند.
کنه های واروآ بر روی سر و سینه زنبورعسل قرار گرفته و در مدت کوتاهی زنبور را از پا در می آورد. کنه واروآ به روش های مختلفی بر کندو اثر گذاشته و باعث از بین رفتن زنبورها می شود. اولین روش، انتقال ویروس به کندو است که می تواند کل کندو را تحت تاثیر قرار داده و آن را آسیب زا کند. علاوه بر این، این نوع ویروس بر روی کلونی زنبور عسل و نوع رفتار زنبورها نیز تاثیر می گذارد. به گونه ای که کندویی که به کنه واروا مبتلا شده باشد، خیلی زود کم جمعیت می شود و طول عمر زنبورها کاهش پیدا می کند. علاوه بر این، ممکن است شکل و شمایل زنبورها نیز به مرور زمان تغییر پیدا کرده و حتی وزن و نوع بال آنها تغییر یابد.
بهتر است اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری زنبور عسل را در مقاله ای مجزا مورد بررسی قرار دهیم. در این صورت می توانیم به نقش کنه واروآ در تهدید حیات کندو و بروز مشکلات متعدد برای تولید عسل، ژل رویال و عمر زنبور عسل اشاره کنیم. البته رسیدن به راهکارهای مناسب برای برطرف کردن این کنه نیز بسیار اهمیت دارد.
از جمله بیماری های رایج زنبور عسل در کل دنیا، دو نوع بیماری لوک است. بیماری لوک آمریکایی و بیماری لوک اروپایی این دو نوع بیماری رایج هستند. اگرچه نام دو قاره بر روی این دو نوع بیماری قرار دارد؛ اما در سراسر دنیا در کندوهای زنبور عسل پیدا می شوند. عامل بیماری بسیار بسیار ریز و میکروسکوپی بوده و امکان دیدن آن به این سادگی وجود ندارد.
در هر دو نوع بیماری، اثرات ظاهری بر روی کندو ایجاد می شود. یکی از ویژگی های کندوی زنبور عسل این است که زنبورها تمامی حجره های درون شان را به صورت منظم پر کرده و بر روی آنها درپوش قرار می دهند. به کندوی سالم که نگاه کنید، یک حجره خالی در بین حجره های درپوش دار نمی بینید.
این در حالی است که وجود بیماری لوک آمریکایی و اروپایی در کندو باعث می شود تا با یک دید کلی بر روی قاب کندو ببینید که به صورت نامنظم حجره های درپوش دار و بدون درپوش در کنار هم قرار دارند. این تنها یکی از مهم ترین ویژگی های لوک آمریکایی و اروپایی است. البته تفاوت هایی بین این دو نوع بیماری زنبور عسل نیز وجود دارد که بهتر است به صورت دقیق و موشکافانه ای مورد بررسی قرار گیرد.
نوعی باکتری یا قارچ به نام بلسیا آلویی عامل نوعی بیماری در کندو است که به آن کپک گرده گفته می شود. این بیماری علت کپک زدن گرده های ذخیره شده در شان های زنبور عسل است. وجود این باکتری باعث می شود تا درون شان قارچ هایی رشد پیدا کند.
این مشکل اگرچه تنها بر روی گرده ها اثر می گذارد؛ اما می تواند کل کندو را تحت تاثیر قرار دهد. کپک گرده دقیقاً همانند کپک های مرسوم، حالت اسفنجی داشته و به صورت سفید رنگ بر روی شانه های کپک زده قرار می گیرد. راه های مختلفی برای برطرف شدن کپک گرده وجود دارد که یکی از بهترین آنها جدا کردن گرده های آلوده از شان است.
برخی از زنبورداران گرده های آلوده را پخته و از آن ها خمیر گرده ایجاد می کنند تا خود زنبور عسل از خمیر تغذیه کند. برخی از تحقیقات نشان داده که این خمیر گرده نمی تواند مشکلی برای زنبور داشته باشد. با این حال باید با احتیاط و مشورت با افراد باتجربه عمل شود.
آخرین بیماری که در این مطلب به آن اشاره می کنیم، بیماری سیاه شدن سلول ملکه است. همان طور که می دانید یکی از مهم ترین و حیاتی ترین نقش ها در کندو، نقش ملکه است. در واقع کندویی که ملکه نداشته باشد به سادگی از بین می رود. یکی از بیماری های رایج که به دلیل وجود نوعی ویروس به وجود می آید، سیاه شدن سلول ملکه است.
این ویروس باعث می شود که ملکه به صورت مرده از این سلول خارج شود و در نتیجه تولد زنبور ملکه جدید با تأخیر مواجه شود. در چنین شرایطی زنبوردار باید تلاش کند تا آلودگی های ناشی از این ویروس را برطرف نماید تا روند رشد ملکه جدید با اخلال مواجه نشود. تحقیقات زیادی بر روی این بیماری انجام شده که نتایج نسبتا خوبی برای برطرف کردن آن به دست آمده است. در نتیجه می توان گفت که با پیگیری سریع و به موقع می توان این مشکل را برطرف نمود.
البته در بسیاری از مواقع زنبوردار بیماری سیاه شدن سلول ملکه را با بیماری دیگری اشتباه می گیرند. صورتی که تازه کار هستید یا اطلاع دقیقی در مورد بیماری سیاه شدن سلول ملکه ندارید، بهتر است برای تشخیص از افراد آگاه در این زمینه کمک بگیرید.
