گردشگران خارجی، هنگام برنامه ریزی برای سفر به ایران، بازدید از سایتهای میراث جهانی ایران را در اولویت قرار می‌دهند. ماهیت این سایتها، اهمیت آن (در فرهنگ و تمدن جهانی) و وجود تبلیغات گسترده نقش مهمی در این انتخاب گردشگران دارد.
سایت‌هایی که در این فهرست قرار می‌گیرند، متعلق به همه بشریت است و دولتها موظف به حفاظت از آن هستند. در انتخاب یک سایت معیارهای مختلفی مورد توجه قرار می‌گیرید:
معیارهای انتخاب سایت فرهنگی:
۱. نشان دهنده یک شاهکار از نبوغ و خلاقیت انسانی باشد.
۲. نشان دهنده تبادل ارزش‌های بشری در یک بازه زمانی در یک منطقه فرهنگی از لحاظ پیشرفت در معماری یا فناوری، برنامه‌ریزی شهری یا طراحی چشم‌انداز باشد.
۳. گواهی بی‌همتا یا دست‌کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا از میان رفته باشد.
۴. نمونه‌ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحلهٔ مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد.
۵. نمونه برجسته‌ای از تعامل بین انسان و محیط زیست یا نماینده یک فرهنگ باشد.
۶. به‌طور مستقیم یا ملموس مرتبط با رویدادها یا سنت‌های زندگی، افکار و عقاید یا آثار هنری یا ادبی دارای اهمیت عالی جهانی باشد.
معیارهای انتخاب یک سایت طبیعی (جاذبه طبیعی):
۱. پدیده بی نظیر طبیعی با زمینه‌های استثنایی و زیباشناسی
۲. نمونه برجسته از مراحل و تغییرات تاریخ زمین‌شناسی
۳. نمونه برجسته از فرایندهای زیست‌محیطی و بیولوژیکی در تکامل و توسعه زمینی، اکوسیستم‌های ساحلی و دریایی و جوامع از گیاهان و حیوان‌ها باشد.
۴. شامل زیستگاه‌های طبیعی مهم از نظر تنوع زیستی و حاوی گونه‌های در خطر
تخت جمشید، میدان نقش جهان و چغازنبیل نخستین سایتهای ایرانی در فهرست جهانی یونسکو بود که در سال ۱۹۷۹ میلادی (۱۳۵۷ خورشیدی) به ثبت رسید. در حال حاضر و پس از گذشت ۴۲ سال، از مجموع صدها سایت و جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی در منطقه شمال، غرب و شمالغرب کشور، تنها ۶ سایت در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
قدمت ثبت نخستین سایت ایرانی در فهرست جهانی یونسکو در منطقه شمال، غرب و شمالغرب کشور به سال ۲۰۰۳ میلادی و ثبت محوطه باستانی تخت سلیمان باز می‌گردد. دومین سایت در این منطقه، گنبد سلطانیه در استان زنجان بود که در سال ۲۰۰۵ میلادی به ثبت رسید. کتیبه بیستون سومین سایت منطقه بود که در سال ۲۰۰۶ میلادی و استان کرمانشاه به ثبت رسید. مجموعه قره کلیسای آذربایجان در سال ۲۰۰۸ میلادی به عنوان پنجمین جاذبه تاریخی و فرهنگی منطقه به ثبت رسید. بازار تبریز در سال ۲۰۱۰ میلادی و آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در سال ۲۰۱۱ میلادی به ثبت رسیدند.
از بین این پایگاههای جهانی، فاصله دورترین سایت در شمالغرب تا تهران ۸۵۳ کیلومتر است که سایت جهانی قره کلیسا است و فاصله نزدیکترین سایت تا تهران ۳۰۰ کیلومتر است که گنبد سلطانیه است.
تخت سلیمان ۴۷۳ کیلومتر، بازار تبریز ۶۲۶ کیلومتر، بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی ۵۸۹ کیلومتر، کتیبه بیستون ۴۶۲ کیلومتر فاصله دارد.
اگر بازدید از میراث جهانی ایران را در برنامه سفر خود دارید و از مسیر تهران می آیید، می‌توانید با یک برنامه دو روزه و یک شب اقامت در زنجان، صبح زود حرکت کنید ابتدا به سلطانیه رفته و پس از بازدید از گنبد و صرف نهار، با حدود ۳ ساعت رانندگی به تخت سلیمان می‌رسید.
در پایان روز اول سفر شب هنگام به زنجان بازگردید. در روز دوم پس از بازدید از جاذبه‌های سطح شهر مانند بازار زنجان، موزه رختشویخانه، موزه مردان نمکی و خرید سوغات به تهران بازگردید.
اگر از گیلان سفر می‌کنم چطور برنامه ریزی کنم؟
همین برنامه سفر برای شما هم مناسب است. صبح زود حرکت کنید از شهر رشت برای رسیدن به زنجان چهار مسیر مختلف وجود دارد. دورترین فاصله شهر رشت تا زنجان، از مسیر آزادراه رشت – قزوین – زنجان ۳۵۰ کیلومتر و ۴ ساعت پیمایش (که بهترین مسیر در هنگام سفرهای پاییز و زمستان است) است.
از مسیر رشت – منجیل – طارم (جاده قدیم زنجان – آببر) ۱۹۷ کیلومتر و حدود ۳ ساعت پیمایش است که البته این مسیر کوهستانی است. مسیر سوم رشت به زنجان از راه فومن – درام (در استان زنجان) و جاده تهم است که پس از طی ۲۳۳ کیلومتر راه کوهستانی و ۵ ساعت رانندگی به زنجان می‌رسید. اگر از مسیر تهم به زنجان سفر می‌کنید، برنامه سفر را به نحوی برنامه ریزی کنید که در هنگام وقت نهار ضمن بازدید از روستای هدف گردشگری شیت، نهار را میزبان اهالی مهربان این روستا باشید. در روستای شیت چندین مجموعه گردشگری آماده ارائه خدمات هستند. آلاچیق‌هایی هم برای استراحت کوتاه مدت شما در این مجموعه‌ها وجود دارد.
عصر روز اول به بازدید از شهر زنجان و سایت جهانی سلطانیه رفته و صبح روز دوم به تخت سلیمان حرکت کنید. در بازگشت از تخت سلیمان می‌توانید یک شب دیگر در زنجان اقامت داشته باشید و یا به خانه بازگردید.
و البته زنجان در یک موضوع دیگر هم جهانی است، شهر جهانی ملیله، حتما برای خرید بهترین ملیله ایران و جهان به زنجان سفر کنید...
