داکت اسپلیت که در واقع به اسپلیت های خانگی معروف است، تقریبا متداو ل‌ترین سیستم تهویه مطبوع در دنیاست که بسیاری برای تهویه هوا از آن استفاده می کنند. این دستگاه به طور کلی از یک هوا ساز و یک کندانسور تشکیل شده است و توسط مجموعه ای از لوله های مسی بهم متصل شده اند. البته شاید برخی داکت اسپلیت را هم‌تراز با کولر های موجود در نظر بگیرند که این تفکر اشتباه است. اگر برای شما نیز سوال است که داکت اسپلیت چیست و چه کاربردی دارد؟ ( هایسنس ، هیتاچی ، سامسونگ ، جنرال ، میدیا ، ال جی و غیره ) در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
همانطور که گفته شد این دستگاه در واقع به اسپلیت های خانگی معروف است، تقریبا متداو ل ترین سیستم تهویه مطبوع در دنیاست که بسیاری برای تهویه هوا از آن استفاده می کنند. این دستگاه به طور کلی از یک هوا ساز و یک کندانسور تشکیل شده است و توسط مجموعه ای از لوله های مسی بهم متصل شده اند. داکت اسپلیت ها انواع مختلفی دارند. در رابطه با انواع داکت اسپلیت باید گفت که تولید این محصول در مدل های مختلفی صورت می گیرد که هر یک می‌تواند گزینه ی مناسب تری برای هر نوع محلی باشد. معمولا داکت اسپلیت ها را از نظر نوع نیرو محرکه کمپرسور به دو دسته اینورتر و معمولی تقسیم بندی می کنند.
منظور از اینورتور استفاده از فناوری دور متغیر است که در آن ها تفاوت دارد. بزرگترین اختلاف بین داکت اسپلیت اینورتوربا معمولی در سرعت متغیر آن است که در نوع معمولی این سرعت ثابت است. مدل اینورتر داکت اسپلیت مزیت های ویژه ای دارد. برای مثال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
در پاسخ به این سوال که داکت اسپلیت چیست؟ و چگونه کار می کند باید اشاره کنیم که این دستگاه عملکردی شبیه به اسپلیت دارد. تفاوت اسپلیت با کولر گازی فقط در نام آن ها است چرا که اسپلیت نام لاتین کولر گازی می باشد و چندان تفاوت جدی با هم ندارند. نام کولر آبی بر این اساس نام گذاری شده است که برای خنک سازی محیط از آب استفاده می شود و برای کولر گازی هم همین موضوع صدق می کند چرا که از گاز های ۲۲R برای خنک سازی به وسیله اسپلیت معمولی و ۴۱۰R برای خنک سازی به وسیله اینورتر استفاده می شود.
در داکت اسپلیتها دو قطعه اصلی یعنی کندانسور و هوا ساز با یک لوله مسی به یک دیگر وصل شده و هوای خنک را به هوا ساز انتقال می دهد سپس با استفاده از فیلتر های درون هوا ساز هوای فیلتر و تمیز شده را با استفاده از کانال به محیط انتقال خواهد داد.
داکت اسپلیتها از قطعات مختلفی تشکیل شده اند. برای مثال:
داکت اسپلیت از اجزای مختلفی تشکیل شده اند که اصلی ترین بخش های آن شامل یونیت داخلی ، یونیت خارجی ، لوله های مسی ، کانال ها ، دریچه های ورورد هوا به محیط مورد نظر و ترموستات دیواری است. در ادامه به توضیح هر قسمت و ارتباط آن و چگونگی همکاری آن با بخش ها و اجزای دیگر داکت اسپلیت می پردازیم.
همانطور که گفته شد داکت اسپلیت ها بر حسب عملکرد موتور به ۲ نوع اینورتر دار و بدون اینورتر دسته بندی می شوند. در داکت اسپلیت اینورتر دار، در مواقعی که به میزان هوای سرد کمتری نیاز است، کمپرسور به طور کامل خاموش نمی شود بلکه فقط دور آن پایین می آید. در داکت اسپلیت های بدون اینورتر، موتور یا کمپرسور پیوسته با یک میزان دور کار می کند و نمی توان از دور موتور برای میزان سرمایش استفاده کرد. در داکت اسپلیت بدون اینورتر یک دماپا قرار گرفته است که بعد از سرد شدن هوای اتاق اگر در حال اتوماتیک توسط کاربر قرار گرفته باشد، موتور آن خاموش شده و بعد از گرم شدن هوا موتور آن دوباره شروع به کار می کند.
داکت اسپلیت اینورتر گرید انرژی A دارند، در این نوع، چون دور متغیر است با سرد شدن هوای فضا، دور موتور کاهش یافته و با گرم شدن آن دور موتور افزایش می یابد و چون موتور به طور کامل خاموش نمی شود عملا مصرف انرژی زیادی که برای راه اندازی دوباره آن لازم است حذف می شود. داکت اسپلیت بدون اینورتر دارای گرید انرژی B است. در این نوع داکت اسپلیت بعد از سرد شدن هوای فضا، موتور به طور کامل خاموش می شود و برای راه اندازی دوباره انرژی بیشتری مصرف می کند و توانایی تنظیم یک درجه دمای ثابت را ندارد.
نصب این دستگاه نیز همانند هر دستگاهی نیاز به دانش فنی دارد و نمی توان بدون تخصص آن را نصب کرد. اما به طور کلی ابتدا باید فرایند کانال کشی انجام شود. معمولاً برای تولید هوای گرم، یک بخشی به نام کویل، در جلو و یا پشت دستگاه قرار می گیرد که آب گرم درون لوله های مسی جریان می یابد و فن موجود در دستگاه، هوا را در اتاق به چرخش وا می دارد. البته این موضوع در رابطه با هوای سرد نیز صادق است و به همین شکل مراحل آن پیاده‌سازی می شود. بطور کلی، توصیه می شود از یک متخصص برای نصب داکت اسپلیت استفاده شود.
بدون شک هر دستگاهی دارای معایب و مزایای خاص خود است و این موضوع نیز اجتناب ناپذیر است. تنها باید اطمینان حاصل کرد که آیا مزایای دستگاه مورد نظر نسبت به معایب آن برتری داشته یا خیر. داکت اسپلیت نیز از این قاعده مستثنی نیست.
از نقطه نظر نصب و راه اندازی نیز باید گفت که داکت اسپلیت سیستم لوله کشی را به شدت کاهش می دهد که این کار علاوه بر هزینه، زمان عیب یابی در هنگام بروز مشکل را نیز کاهش می دهد. داکت اسپلیت علاوه بر این موارد، داکت ساختمان را نیز کوچک تر می کند. در دنیای امروز که انرژی حرف اول را می زند، داکت اسپلیت در مقایسه با نمونه های قدیمی و سنتی، قیمت کمتری داشته و مصرف انرژی آن نیز کاهش یافته است.
اما گذشته از مزایای بسیار خوب داکت اسپلیت، باید از معایب آن نیز گفت. داکت اسپلیت قادر به تمرکز بر روی اتاق یا بخشی نیست. هنگامی که در یک خانه یا آپارتمان روشن می شود، تمام فضای اتاق‌ها هم دما می شوند. ترموستات موجود در دستگاه در بزرگترین فضا قرار دارد اما با این حال این موضوع برای همه خوشایند نیست. از طرفی اگر داکت اسپلیت با چیلر و یا مینی چیلر مقایسه شود، مصرف برق تا حدی بالاتر است، اما در برابر اسپلیت دیواری برق کمتری مصرف می کند. در پایان باید به ایجاد صدای آزار دهنده داکت اسپلیت اشاره کرد که البته این مشکل قابل حل است.
پیشنهاد می شود: آشنایی با انواع مبرد ها<br/>
در مقاله داکت اسپلیت چیست؟ به معرفی و شرح کارکرد این دستگاه پرداختیم. اما جالب است بدانید که شرکت های مهمی در دنیا مشغول به تولید این دستگاه ها هستند. شرکت های تولید کننده سیستم های سرمایش و گرمایش بزرگ دنیا، در زمینه تولید داکت اسپلیت نیز وارد شده و با هم در رقابت هستند. نمی توان گفت که کدام یک بهترین است زیرا رقابت سختی بین آنهاست و هر شرکت به دنبال نوآوری های جدیدتر در محصولات خود هستند. برند های زیر معمولا طرفداران بیشتری دارند:
به جرئت می توان گفت که این دستگاه جزو زیر ساخت هر ساختمانی محسوب می شود و بایستی در انتخاب نوع مناسب ساختمان، برند آن و نصب و نگهداری آنها دقت فراوانی به خرج داد. البته لازم به ذکر است که داکت اسپلیت در انواع برند های زیر نیز تولید و در بازار موجود می باشد:
این بخش شامل کمپرسور ، کویل ، شیر منبسط کننده و شیر چهار طرفه است. یونیت خارجی داکت اسپلیتها در مقایسه با اسپیلت معمولی (کولر گازی) ابعاد بزرگ تری دارد و این باعث شده است تا برای فضاهای بزرگ مناسب تر باشد. کمپرسور معمولا از نوع روتاری یا اسکرال است که کم صدا و کم لرزه است و راندمان بالایی دارد. کویل کندانسور به شکل هوا خنک و دارای فن و الکتروموتور است. همپنین شیر چهار طرفه در یونیت خارجی به منظور معکوس کردن حالت سرمایش و گرمایش در این بخش قرار گرفته است.
این بخش که اوپراتور یا هواساز نیز گفته می شود شامل کویل ( که حاوی گاز مبرد است ) ، فن و الکترو موتور ، تجهیزات تخلیه کننده آب و فیلتر است. بخار آب تبدیل شده به مایع در اثر رطوبت گیری از هوا توسط تجهیزات تخلیه کننده ، در این بخش تخلیه می شوند. گاز مبرد در داکت اسپلیت ها از نوع R410 و R22 است اما پس از آن که آثار مخرب گاز مبرد R22 بر روی محیط زیست و لایه ی اوزون اثبات شد استفاده از این گاز در سیستم داکت اسپلیتها ممنوع شد. لازم به ذکر است تعداد فن ها ، نحوه قرار گیری فن ها و یا ابعاد کندانسور در یونیت داخلی و خارجی داکت اسپلیت های مختلف بر اساس ظرفیت و نوع طراحی دستگاه می تواند متفاوت باشد.
پیشنهاد می شود: موتور فن کولر گازی چیست و چه کاربردی دارد؟<br/>
داکت اسپلیتها معمولا در ظرفیت های ۱۸۰۰۰ ، ۲۴۰۰۰ ، ۳۰۰۰۰ ، ۳۶۰۰۰ ، ۴۲۰۰۰ ، ۴۸۰۰۰ ، ۵۲۰۰۰ و ۶۰۰۰۰ بی تی یو موجود است که بر اساس عواملی چون مساحت فضای مورد نظر، تعداد طبقات، نوع کاربری (مسکونی یا تجاری بودن ) و غیره تعیین ظرفیت داکت اسپلیت انجام می گیرد. اگر در خصوص تعین ظرفیت داکت اسپلیتها مشکل دارید، می بایست از متخصصین مربوطه کمک بگیرید. البته ظرفیت های دیگری نیز برای این دستگاه وجود دارد که جدول زیر می تواند راهنمای مناسبی برای شما باشد. اما بی تی یو چیست؟
همانطور که گفته شد برای کولر گازی ها اعم از نوع دیواری و داکت اسپلیت از ظرفیت (BTU) استفاده می شود و هر ۱۲۰۰۰BTU معادل یک تن تبرید است. برای هر متر مربع در شرایط معمولی ۴۰۰BTU ظرفیت و برای ۳۵ تا ۴۰ متر مربع ۱۲۰۰۰BTU (یک تن تبرید) لازم است، بنابراین برای متراژ ۱۲۰ متر مربع از ۲ عدد داکت اسپلیت با ظرفیت هر کدام ۱۲۰۰۰ BTU استفاده می شود.
برای آپارتمان ها و یا مکان هایی با زیر بنای بیشتر از ۱۵۰ متر مربع از دستگاه های تک فاز و با برق ۳۲ آمپر ، یعنی نیازی به برق سه فاز نیست. برای مکان ها و یا آپارتمان ها با متراژ کلی ۲۰۰ متر مربع از داکت اسپلیت های ۵۰ آمپر و تک فاز و برای مکان ها و آپارتمان های بیشتر از ۲۰۰ متر مربع زیر بنا، از داکت اسپلیت هایی با برق مصرفی سه فاز استفاده می شود.
خرید این دستگاه اهمیت ویژه ای دارد و اینکه چه نکاتی را می بایست در فرایند خرید رعایت کرد، بسیار مهم است. در انتخاب این دستگاه دو نکته اهمیت بالایی دارد: انتخاب دستگاه و اجرای درست آن. برخی با نصب نادرست دستگاه، قادر نخواهند بود تا از امکانات دستگاه به طور کامل بهره ببرند و در صورتی که دستگاه درست عمل نکنند آن را به عهده‌ی شرکت سازنده می گذارند.
می توان گفت که بیش از نیمی از راندمان دستگاه به نوع نصب آن و اجرای صحیح دستگاه وابسته است. از طرفی، نوع برند، قابلیت های آن و امکانات مورد نظر خریدار در اولویت انتخاب دستگاه قرار دارند. برای خرید داکت اسپلبت نمی توان صرفا به بازار مراجعه کرده و به صورت اتفاقی دستگاهی را انتخاب کرد.
موضوع بعدی ظرفیت دستگاه بوده که بایستی متناسب با متراژ محل نصب، موقعیت و کاربری محل انتخاب کرد. اگر دستگاهی با ظرفیت کم انتخاب شود، سیستم بازد هی کافی نداشته و نارضایتی مصرف کننده را به دنبال دارد. اگر بیشتر از ظرفیت محل نصب باشد که مصرف انرژی و مشکلات بعدی را به دنبال دارد. مصرف انرژی، یکی از مهمترین ابعاد خرید یک محصول الکترونیکی است که این موضوع در دنیای امروز اهمیت ویژه ای دارد.
نمی توان یک دستگاه را بدون بررسی باز دهی و مصرف انرژی آن خریداری نموند. بنابراین بایستی محصولی را خریداری کرد که با توجه به باز دهی آن، مصرف انرژی متناسبی دارد. در این حالت، داکت اسپلیت نیز به همین صورت نیاز دارد تا با دقت انتخاب شود. هر چه میزان مصرف انرژی آن در مقایسه با خروجی کمتر باشد، ارزش خرید آن بالا تر می رود.
همانطور که می دانید این دستگاه نیز مانند سایر دستگاه هایی که با برق کار می کنند ممکن است دچار مشکلاتی شود. اگر شما برای سیستم سرمایش و گرمایش منزل خود از این دستگاه استفاده می کنید بد نیست که با نکاتی در خصوص عیب یابی داکت اسپلیت نیز آشنا شوید. به طور کلی از مهم ترین نکات قابل توجه در خصوص عیب یابی داکت اسپلیت عبارتند از:
در صورتی که با زدن دکمه روشن شدن داکت اسپلیت، سیستم روشن نشد، اولین چیزی که به ذهن می رسد قطع شدن برق سیستم است. ابتدا پریز برق را بررسی کنید و در صورت اطمینان از سلامت آن بدنه دستگاه را جدا و توسط مولتی متر مقدار برق ورودی را اندازه گیری کنید. در حین انجام این موارد حتما نکات ایمنی را رعایت کنید. در صورتی عدم وجود جریان برق در ترمینال اصلی سیستم مشکل از سیم رابط است که باید تعویض شود. همچنین خرابی کلید اصلی نیز از مواردی است که در زمان عیب یابی داکت اسپلیت مشاهده می شود. در صورت استفاده مداوم از اسپلیت، کلید اصلی دچار استهلاک شده و ممکن است خراب شود. برای اطمینان کلید را جدا کرده و توسط مولتی متر آن را تست کنید.
امکان دارد به علت فرسودگی قسمتی از سیم کشی دستگاه دچار قطعی شود. محل اتصالات را بررسی و همچنین از صحت جریان برق محل انشعاب بین ترموستات و کلید موتور فن اطمینان حاصل کنید.
برد داکت اسپلیتها یه قطعه الکترونیکی است که مانند مغر انسان، فرمان‌های لازم را به داکت اسپلیت، منتقل می‌کند. در صورتی که این قطعه دچار آسیب شود امکان دارد دستورات اشتباه بفرستد یا هیچ دستوری مبنی بر کارکرد دستگاه ارسال نکند.
در فصل زمستان که از سیستم سرمایشی داکت اسپلیت ها استفاده نمی شود، یونیت خارجی توسط کاور پوشش داده می شود تا در مقابل سرما و شرایط جوی در امان باشد. در صورتی که در فصل گرم جهت استفاده از سیستم سرمایشی آن کاور و پوشش برداشته نشود در عملکرد کندانسور اختلال به وجود آمده و سیستم توانایی برودت را از دست می دهد.
پنل ها در داکت اسپلیت توسط لوله هایی معمولاً از جنس مس به هم دیگر متصلند که اگر اندازه لوله ها و نوع لوله کشی به شکل صحیح انجام نشده باشد و یا به دلایلی لوله ها دچار آسیب دیدگی با گرفتگی شده باشند، عملکرد سیستم داکت اسپلیت مختل شده و امکان سرمایش وجود نخواهد داشت.
ترموستات وسیله ای است که برای تنظیم درجه حرارت محیط استفاده می شود. این دستگاه نسبت به دمای اتاق دستور لازم جهت روشن یا خاموش شدن داکت اسپلیتها را به موتور می دهد. در صورت خرابی ترموستات و یا تنظیم اشتباه آن کارکرد سیستم به شکل مطلوبی نخواهد بود.
کمپرسور نقش قلب سیستم تبریدی را ایفا می کند و در صورت عدم کارکرد صحیح آن عملکرد سیستم به کلی مختل می شود. در صورتی که کمپرسور دچار مشکل است بهتر است آن را خاموش کنید زیرا کار کردن می تواند باعث سوختگی کمپرسور شود و در آن صورت باید هزینه زیادی جهت تعویض آن متحمل شوید.
منبع نوشته: کرج تهویه
