از مهم ترین گیاهان دارویی و پر خواص در ایران ، به زرشک می توان اشاره کرد . زرشک درختچه ای است با طول حدود 1 تا 5 متر که ساقه آن تیغ دارد . چوب این درخت به رنگ های مخلفی همچون قهوه ای ، قرمز و زرد مشاهده می شود . برگ های زرشک بیضی مانند و دارای دندانه های اره ای می باشد . میوه آن نیز بیضی شکل بوده و قرمز رنگ و دارای طعم ترش می باشد .
بزرگترین تولید کننده زرشک در جهان ، کشور ایران می باشد که استان خراسان جنوبی حدود 95 در صد از تولید زرشک را به خود اختصاص داده است . زادگاه زرشک مناطق نیمه استوایی و معتدل اروپا ، آفریقا ، آسیا ، آمریکای جنوبی و آمریکای شمالی می باشد .
اواخر بهار و ابتدای تابستان زمان شکوفه دادن درختچه زرشک می باشد . فصل پاییز زمان برداشت زرشک می باشد که غنچه های زرد رنگ زرشک ، تبدیل به غنچه های قرمز گیلاسی می شوند . تمامی قسمت های زرشک شامل میوه ، ریشه ، پوست ، ساقه و ... دارای خواص فراوانی بوده به همین دلیل این گیاه دارویی بسیار با ارزش بوده و مصرف آن در سراسر جهان افزایش یافته است .
زرشک ارزش غذایی بالایی داشته و یکی از پر مصرف ترین و با خاصیت ترین گیاهان دارویی به شمار میرود .
مصرف زرشک از زمان ها یقدیم وجود داشته و تا به امروز نیز ادامه دارد و خواص چشمگیر ان باعث شده روز به روز بر مصرف کنندگان آن در سراسر جهان افزوده شود.
این گیاه ارزشمند منبع غنی از ویتامین های B وc بوده همچنین سرشار از فیبر ، کربوهیدرات ها و مواد معدنی نیز می باشد و دارای طبع سرد و خشک می باشد .
از دیگر ویژگی های مهم زرشک میتوان به سرشار بودن آن از انتی اکسیدان ها اشاره کرد که وجود این آنتی اکسیدان ها موجب محافظت از سلول ها در برابر آسیب ها می باشد ، که از بیماری های قلبی و سرطان ها پیشگیری میکند .
مصرف به اندازه و کافی زرشک به سلامت بدن ما کمک زیادی میکند که میتوان به صورت های مختلف از آن استفاده کرد . در ادامه بیشتر به خواص و ویژگی های زرشک می پردازیم :
زرشک از جمله گیاهانی است که موجب بهبود سلامت قلب میشود . با مصرف زرشک فشار خون بالا را کنترل کرده و برای پایین آوردن کلسترول و تری کلیسرید نیز بسیار مناسب می باشد . با کاهش کلسترول موجود در خون ، سلامت قلب و همچننی سلامت عمومی بدن نیز افزایش می یابد . مکمل های گیاهی زرشک نیز برای بهبود فیبریلاسیون دهلیزی گزینه مناسبی محسوب می شوند .
زرشک دارای برخی از عوامل ضد باکتریایی و ضد قارچی بوده که باعث از بین بردن عفونت ها و التهاب ها می باشد . مصرف از زرشک در بهبود عفونت های دستگاه گوارش ، مثانه و بهبود عفونت های ادراری بسیار موثر میباشد . همچنین برای از بین بردن التهاب ها و عفونت های پوستی که به دلیل قارچ به وجود می آیند ، گزینه مناسبی می باشد .
از خواص مهم زرشک بهبود گلو درد و سرما خوردگی می باشد . حضور ویتامین c در زرشک باعث شده راهکار مناسبی برای از بین بردن گلو درد و بهبود سرماخوردگی به شمار آید.
مطلب پیشنهادی: معرفی انواع زرشک
مهم ترین ترکیبی که در زرشک وجود دارد ، بربرین می باشد ، که این ترکیب مهم با کمک ماهیچه های صافی که روده را پوشانده اند موجب بهبود گوارش شده و درد های دستگاه گوارش را نیز کم میکند . همچنین سریع تر از انتی بیوتیک ها میتواند مشکلات گوارشی را بهبود بخشد .
مصرف آب زرشک و یا چای زرشک موجب بهوبد سو هاضمه میشود . به این منظور توصیه میشود 15 الی 20 قبل از صرف وعده غذایی ، از زرشک استفاده کنید .
بربرینی که در زرشک وجود دارد ، موجب از بین بردن عفونت های ناشی از ویروس ها ، باکتری ها ، انگل ها و قارچ ها می شود .بربرین دسته ای از گلبول های سفید که به آنها ماکروفاژها و یا درشت خوار ها گفته میشود ، را به وجود می آورد که باعث مبارزه با عفونت ها میشومد .
از دیگر خواص مهم زرشک کنترل و بهبود دیابت می باشد . بربرین موحود در زرشک باعث میشود میزان واکنش سلول ها را به هورمون های انسولین که موجب تنظیم شدن قند خون می شود ، بالا ببرد که ای مورد باعث پایین امدن سطح قند خون نیز می گردد . بربرین نیز مشکلاتی را که به دلیل سوخت و ساز چربی ها و گلوکز به وجود می اید را بهبود میبخشد . همچنین بربرین موجود در زرشک با ترشح کردن آدیپوکین ها موجب میشود که حساسیت ناشی از انسولین در افراد از بین برود .
با انجام شیمی درمانی روند تولید گلبول های سفید با مشکل مواجه شده . برای رفع این مشکل میتوانید از زرشک کمک بگیرید . مصرف زرشک موجب میشود که تعداد گلبول های سفید افزایش یابد .
ویتامینC موجود در زرشک جذب آهن بدن را افزایش داده و موجب بهبود جریان خون در بدن می شود که میتواند در از بین بردن کم خونی بدن بسیار موثر واقع شود .
وجود ویتامین C در زرشک باعث شده سیستم ایمنی ما تقویت شود همچنین این میوه پر خاصیت به دلیل داشتن ویتامین Bموجب پیشگیری از سرما خوردگی میشود . مصرف زرشک در بهبود گرفتگی بینی و بهبود سینوزین نیز بسیار موثر می باشد .
نکته مهم : دقت شود که اگر چه زرشک دارای خواص فراوانی بوده اما نباید در مصرف آن زیاده روی کنیم . مصرف زرشک در مقدار پایین عوارضی نداشته ولی مصرف بیش از حد ان موجب بروز مشکلاتی همچون خون دماغ و استفراغ میشود .
همچنین خوردن زرشک برای کبد بزرگسالان بسیار مفید بوده و موجب پاکسازی و سم زدایی کبد می شود ، در حالی که این ویژگی برای کودکان صدق نمیکند . بنابراین مواردی وجود دارد که قبل از مصرف باید به آن دقت شود . برای استفاده از خواص زرشک بهتر است از فروشگاه های معتبر اقدام به خرید زرشک کنید.
برای مصرف زرشک راه های مختلفی همچون آب زرشک ، دمنوش زرشک ، شربت زرشک ، مربای زرشک و .... وجود دارد .
1. آب زرشک : مصرف آب زرشک موجب پایین امدن فشار خون ، سم زدایی کبد و خون ، از بین بردن جوش ها ، از بین بردن سنگ کیسه صفرا ، لاغری و ... میشود . برای تهیه آب زرشک ابتدا مقدار زرشک مورد نظر را 24 ساعت در آب خیس کنید سپس بعد از مخلوط کردن در مخلوط کن ان را از صافی رد کنید .
2. دمنوش زرشک : دمنوش زرشک برای پاکسازی و سم زدایی بدن بسیار موثر است . همچنین مصرف دمنوش زرشک ، از به وجود امدن سنگ صفرا پیشگیری کرده وبرای رفع سنگ کلیه نیز گزینه مناسبی به شمار میرود . از دیگر فواید دمنوش زرشک ، بهبود بخشیدن حالت تهوع و استفراغ را میتوان نام برد . برای تهیه دمنوش بعد از جوشاندن زرشک مقداری عسل به ان اضافه کرده و میل کنید .
