یکی از مهم‌ترین مواد قرارداد، ماده حل اختلافه! یعنی اگه زمانی به اختلاف خوردیم، چه مرجعی به اختلاف ما رسیدگی کنه. معمولاً اولین مرحله رسیدگی به اختلاف به شکل دوستانه و کاملاً مسالمت‌آمیز انجام میشه.
اگه با دوستی به نتیجه نرسیدند باید تکلیف رو معلوم کنند که آیا توی مرحله بعدی می‌خوان برن سراغ داوری یا مستقیم برن دادگاه.
اگر توی قرارداد می‌خواهیم داور تعیین کنیم، حتماً همون موقع امضای قرارداد داورمون رو مشخص کنیم و به شکل کلی ننویسیم که اختلاف به داور مرضی‌الطرفین ارجاع میشه.
چون وقتی که به اختلاف خوردیم هیچ وقت به توافق نمی‌رسیم که کی داورمون باشه چون هر طرف دنبال اینه که یه نفری رو معرفی کنه که بیشتر هواشو داشته باشه. همین طور، توصیه می‌کنم اگه قراره اختلاف‌تون رو به داوری ارجاع بدید از هیئت داوری سه نفره استفاده کنید یعنی هر کدوم از دو طرف یه نفر داور معرفی کنند و اون دو نفر داور با توافق هم یه نفر سر داور تعیین کنند. یا راه حل بهتر ارجاع اختلاف به داوری‌های سازمانیه! مثلاً توی ایران مرکز داوری اتاق بازرگانی، یه سازمان معتبریه که میشه به عنوان داور تعیین کرد. یا اگر یه طرف قرارداد یه شخص خارجی باشه، ترجیح میده به جای دادگاه‌های ایران، یه مرجع داوری بین‌المللی، مثل مرکز داوری پاریس یا انجمن داوری آمریکا به اختلاف‌شون رسیدگی کنه.
به علاوه، توی شرط داوری حتماً این نکته رو قید کنیم که رأی داور قطعی و لازم‌الاجراست. اگه همچین چیزی رو ننویسیم، رسیدگی اون داور میشه کدخدامنشی و ریش سفیدی! یعنی بعد از کلی برو و بیا تهش نظر داور برای دو طرف الزام‌آور نیست و یه بار دیگه باید دعوامون رو از اول شروع کنیم و این بار بریم سراغ دادگاه.
در کل اگه بپرسید که داوری بهتره یا دادگاه؟ نمیشه یه جواب مشخص و سر راست داد چون به خیلی چیزها به خیلی چیزها بستگی داره. اما، یک چیزی خیلی واضح و روشنه، خوبی داوری اینه که رسیدگیش خیلی تخصصیه و معمولاً داورها خودشون توی اون موضوع صاحب‌نظرن و بعدم اینکه خیلی زودتر به نتیجه می‌رسیم. چون رسیدگی توی دادگاه‌ها خیلی طولانیه و ممکنه سال‌ها هزینه و وقت ما رو هدر بده. اما، داوری هم آسیب‌های خودشو داره، ممکنه رأی داور قابل اجرا نباشه یا داور جانبدارانه رأی بده یا اصول رسیدگی رو رعایت نکنه.
در هر حال، اگه ما توی قرارداد در مورد حل اختلاف هیچ حرفی نزنیم، به موضوع اختلاف‌مون دادگاه رسیدگی می‌کنه. چون اصل بر اینه که دادگاه صلاحیت رسیدگی به هر اختلافی‌رو داره. به همین خاطر حتماً توی قرارداد بنویسید که قرارداد توی چه شهری امضا شده، چون همون شهری که قرارداد توش امضا شده دادگاه همون شهر هم صلاحیت رسیدگی به اختلاف رو داره.
