احتمالاً این روزها شنیدید که می‌گن کرونا به عنوان یه عامل فورس‌ماژور (قوه قهریه) به حساب می‌آد. اما، این یعنی چی؟
فورس‌ماژور، یعنی اینکه یه شرایط غیرقابل انتظار و غیرقابل دفعی بوجود بیاد که ما نتونیم تعهدات‌مون رو انجام بدیم.
مثلاً، من پیمانکارم و طبق قرارداد موظف بودم یه ساختمونی بسازم اما، بخاطر سیل، زلزله، جنگ، اعتصاب و یا هر چیز مشابه، نمی‌تونم به‌موقع مصالح و تجهیزات بخرم و ساختمون رو تکمیل کنم.
در حالت عادی، اگه من تاخیری در اجرای تعهداتم داشته باشم باید خسارت یا جریمه بدم؛ اما اگه شرایط فورس‌ماژور بوجود بیاد، اولاً، قرارداد تا از بین رفتن شرایط فورس‌ماژور معلق میشه و ثانیاً، پرداخت خسارت هم منتفی میشه.
نه، حتی اگه در مورد فورس‌ماژور سکوت کرده باشیم باز می‌تونیم به فورس‌ماژور استناد کنیم. البته می‌تونیم توی قرارداد شرط کنیم که یه سری چیزها جز فورس‌ماژور نباشه. مثلاً شرط کنیم، تحریم فورس‌ماژور محسوب نمیشه.
خلاصه، اگه بیماری‌ای مثل کرونا اونقدر شایع بشه که خیلی از روال عادی و روزمره‌رو به‌هم بریزه، مثل شرایطی که الان داخلش هستیم می‌تونیم بریم سراغ فورس‌ماژور؛ ولو اینکه در قرارداد هیچ صحبتی درباره‌اش نکرده باشیم.
تا زمانی‌که رابطه استخدامی وجود داره، طرفین متعهد و ملزم به انجام تعهدات‌شون هستند: کارگر باید کار کنه، کارفرما هم باید حقوق و مزایا پرداخت کنه؛ مگر اینکه به هر دلیلی اون رابطه استخدامی تموم شه، مثل شرایط فورس‌ماژور.
اینکه ما در قرارداد کار، درباره فورس‌ماژور صحبت نکرده باشیم اصلاً مهم نیست. به‌علاوه، خیلی‌جاها ممکنه اصلاً قرارداد کتبی امضا نکرده باشیم و قرارداد، شفاهی باشه.
قانون کار، یه قانون امری به حساب می‌آد و برخلاف اون نمیشه توافق کرد. طبق قانون کار، در صورت بوجود اومدن شرایط فورس، قرارداد کار تعلیق میشه و بعد اینکه شرایط فورس، رفع شد کارفرما باید مجدد کارگرهارو استخدام کنه.
تشخیص شرایط فورس‌ماژور با وزارت کاره.
تا جایی‌که اطلاع دارم، وزارت کار، بخشنامه یا اطلاعیه‌ای درباره فورس‌ماژور محسوب شدن کرونا صادر نکرده.
در هر حال، کسانی که توی این شرایطِ شیوعِ بیماری، بیکار شدند می‌تونن از طریق سایت bimebikari.mcls.gov.ir درخواست بیمه بیکاری بدند. به‌علاوه، بعد از اینکه شرایط فورس تمام شد کارفرما باید دو مرتبه اونارو استخدام کنه. (مواد ۱۵ و ۳۰ قانون کار)
