در این مقاله قصد داریم به تعدادی از دلایل کاهش گلدهی زعفران بپردازیم ، اوایل آذرماه هر سال که زمان گلدهی رو به اتمام است ، می شود عملکرد سال را بررسی و نتایج را تفسیر کرد .
بسیاری از کشاورزان خوشحال و راضی هستند و برداشت خوبی داشته اند ، اما متاسفانه خیلی از کشاورزان هم به عملکرد مورد انتظار خود نرسیده اند و نگران دلیل این کاهش عملکرد هستند. در پایان گلدهی زمان آن رسیده است که دلایل عملکرد ضعیف مزرعه خود را بررسی نمایید و از فرصت باقیمانده استفاده کنید تا برای سال آینده مشکل گلدهی مزرعه خود را برطرف کنید .
متاسفانه برداشت اکثر کشاورزان هنگام گلدهی پایین مزرعه این است که این اتفاق در اثر پایین بودن کیفیت کود یا کوددهی نامناسب در سال قبل تر رخ داده است در حالی که عوامل متعدد دیگری نیز در این امر موثر می باشند ، برای اینکه بدانید چرا گل مزرعه شما کم بوده سعی می کنیم تک تک عوامل کاهش گلدهی را بررسی کنیم تا بتوانید با بررسی همه این موارد دلیل عدم موفقیت خود را بیابید .
اندازه پیاز
هر پیاز برای گلدهی زعفران باید وزنی بیشتر از هشت گرم داشته باشد اگر وزن آن کمتر از هشت گرم باشد گل نخواهد داشت و فقط بحث رویشی دارد .
این قسمت مربوط به تغذیه می باشد و در صورت درست نبودن مدیریت تغذیه پیاز ها ریز شده و کاهش عملکرد حتما رخ خواهد داد . البته وزن ۸ گرم گفته شده قطعی نیست و در مزارعی که شرایط خوبی دارد به خصوص شرایط رطوبتی در تابستان بالا باشد با وزن کمتر از ۸ گرم نیز گلدهی خواهید داشت .
تعداد پیاز ( مقدار کشت پیاز در هکتار )
هر چه مقدار پیاز هنگام کشت بیشتر باشد در آینده گلدهی زعفران بیشتر و در نتیجه برداشت بیشتری در سالهای اول خواهید داشت ، یعنی در دو مزرعه همسن مزرعه ای که پیاز بیشتری کاشته شده قطعا گلدهی زعفران بیشتر خواهد بود. البته تغذیه خوب باعث افزایش سریع تعداد پیاز شده و هر چه پیاز بیشتر داشته باشیم گل بیشتری هم خواهیم داشت اما این قاعده همیشگی نیست و بعد از چند سال که تعداد پیاز در یک نقطه خیلی زیاد می شود بر اثر رقابت در برداشت آب و مواد غذایی قطعا کاهش عملکرد خواهیم داشت . به عبارتی تعداد کم پیاز و تعداد خیلی زیاد پیاز هر دو حالت باعث کاهش گلدهی زعفران است.
عمق پیاز
پیاز مادري که امسال گل داده در بهمن ماه از بین می رود و روی پیاز مادري پیاز دختری شکل گرفته و باعث می شود هر سال پیاز ها به سطح خاک نزدیک شوند و سال به سال از عمق کشت کاسته شود یعنی اگر شما در عمق ۲۵ سانتیمتر کاشته اید بعد از پنج سال عمق پیازها به کمتر از ۲۰ سانتیمتر می رسند .
این امر باعث می شود تنش های محیطی همچون سرما، گرما و کاهش رطوبت در پیاز ها تاثیر منفی بگذارند و گلدهی کاهش یابد.عمق پیاز با توجه به بافت خاک که شنی باشد ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر و اگر رسی باشد ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر باید باشد و هر چه از این عمق کمتر یا بیشتر باشد باعث کاهش گلدهی و در نهایت کاهش عملکرد خواهد شد .
باید پیاز ها کاملا سالم باشند، کنه و قارچ یکی از دلایل اصلی کاهش گلدهی می باشد. حتما پیازها را از چندین نقطه مزرعه از خاک بیرون آورده و برای کنترل از نظر داشتن کنه یا قارچ به یک کارشناس متخصص نشان دهید.
نوع خاک
در سال هایی که گرمای هوا خیلی زیاد است ، عملکرد زمین های رسی بسیار بهتر از مزارع شنی و سبک بوده و دلیل آن هم بالا بودن رطوبت در کنار پیاز و کاهش اثر گرما در تابستان روی پیاز و در نهایت افزایش عملکرد می باشد. مدیریت زعفران در این دو گروه خاک کاملا متفاوت بوده و باید نحوه آبیاری ، زمان آبیاری و کوددهی را براساس بافت خاک انجام داد و بافت خاک برای زعفران بهتر است بافتی نه خیلی سفت و رسی و نه زمینی خیلی ماسه ای و سبک باشد .
کیفیت آب و خاک
آب و خاک زعفران نباید شور باشد و ای سی خاک و آب باید زیر ۴۰۰۰ باشد و در صورت زیاد بودن ای سی کاهش گلدهی زعفران رخ می دهد . از نظر پی اچ هم باید نهایتا ۷٫۵ باشد که البته با این پی اچ هم مشکل جذب خواهید داشت و بسیاری از مواد غذایی جذب نخواهند شد .
ای سی : یک واحد اندازه گیری جهت بررسی میزان املاح موجود در آب و خاک است
پی اچ : یک واحد اندازه گیری است که میزان اسیدی یا قلیایی بودن یک نمونه ( آب ، خاک یا سایر مواد ) را با اندازه گیری میزان یون هیدروژن در محیط نشان می دهد.
تعداد آبیاری در سال قبل
برای اینکه به عملکرد خوبی برای گلدهی زعفران برسیم باید حداقل نیاز آبی زمین زعفران را تامین کنیم و برای رسیدن به این هدف باید ۴ تا ۵ مرتبه آبیاری در سال انجام شود. که مهمترین آنها زاج آب است که بعد از برداشت گل انجام می شود و زرد آب نیز هنگام زرد شدن برگ ها می باشد .
اینجا بخوانید : زاج آب چیست ؟
اینجا بخوانید : زرد آب چیست ؟
مدیریت کنترل علف هرز
شاید یکی از دلایل اصلی کاهش گلدهی زعفران عدم کنترل علف هرز در مزارع می باشد. با بارندگی های اواخر زمستان و همچنین فصل بهار وضعیت مزارع بسیار پر علف می شود و وجود این علف های هرز تاثیر زیادی در کاهش گلدهی دارند.
اگر زمین شما در بهار پوشیده از علف هرز است به طوری که برگ های زعفران دیده نمی شود باید بدانید که انتظار گل چندانی نداشته باشید.البته شرایط علف های هرز چند ساله همچون خار شتر متفاوت است و به دلیل عمق توسعه متفاوت ریشه های خارشتر اين علف را تا قبل از آبیاری مهر ماه در مزرعه خود نگه دارید ولی باقی علف ها را از بعد برداشت گل باید با وجین حذف کرد و نگذاشت در رقابت با زعفران پیروز باشند.
دقت کنید اگر برای از بین بردن علف های هرز پهن برگ از سمومی مثل سنکور استفاده کنید، به خصوص اگر دوز مصرفی را رعایت نکنید ، کاهش گلدهی زعفران اتفاق می افتد .
نگهداری از برگ های زعفران تا آخر فصل
تغذیه پیازها در انتهاي فصل از برگشت مواد غذایی ذخیره شده در برگها میباشد پس تا خشک شدن کامل برگ ها، از درو کردن و یا چرانیدن برگ ها خودداری کنید در صورتی که به هر دلیل برگها زودتر حذف شوند پیازها در همان سایز باقی می مانند و به خاطر کاهش وزن پیازها عملکرد زعفران به شدت کاهش خواهد داشت .
کشت مخلوط
متاسفانه در بعضی موارد دیده می شود همزمان با زعفران یک محصول دیگر مثل جو و یا خاکشیر در همان زمین کشت می شود، کشت مخلوط باعث رقابت شدید با زعفران شده و از آب و مواد غذایی موجود در خاک استفاده می کند و محصول سال بعد زعفران را به شدت کاهش می دهد .
ریختن خاک و ماسه
بعضی مواقع که عمق کشت کاهش پیدا می کند ، کشاورزان از خاک و ماسه برای افزایش عمق کشت استفاده می کنند و در صورتی که این خاک یا ماسه کیفیت نداشته باشد مثلا شور باشد یا بافتی رسی داشته باشد می تواند موجب کاهش عملکرد شود. در مواقعی هم ریختن خاک زیاد در سطح باعث افزایش عمق پیاز ها شده و با خفگی پیازها در نهایت موجب کاهش عملکرد می شود.
تسطیح مزرعه بعد از کشت
متاسفانه در مواردی دیده می شود هنگام کشت سطح مزرعه مسطح نشده است و در سالهای بعد از کشت آبیاری با مشکل روبرو می شود در این صورت در مواردی کشاورز در تابستان با تراکتور اقدام به مسطح کردن زمین می کند که این باعث میشود در آن سال گلدهی زعفران و در نتیجه محصول به شدت کاهش پیدا کند .
سن مزرعه
در سال های اول تا پنجم بعد از کشت به خاطر افزایش تعداد پیاز هر ساله افزایش عملکرد خواهیم داشت بعد از آن چند سالی مقدار عملکرد ثابت خواهد ماند و بعد از ۸ سال به بالاتر کاهش عملکرد خواهیم داشت و دلیل آن هم بالا آمدن پیازها و نزدیک شدن به سطح خاک و همچنین ضعیف شدن خاک از نظر مواد غذایی می باشد.
