زرشک درختچه ای با ارتفاع نهایتا 4 متر است. درختچه زرشک دارای شاخ و برگ فراوان به همراه خارهای ریز زیاد می باشد. برگ های زرشک دندانه دار و سبز و میوه های آن قرمز رنگ و بیضی شکل می باشند. میوه زرشک ترش مزه و لذیذ است. و در بین جهانیان برای صنعت آشپزی یا بخش درمانی و دارویی کاربرد دارد.
از این میوه کوچک و ترش مزه یا برای تزیین غذا و چاشنی غذا استفاده می کنند یا هم برای تهیه مربا و آب زرشک به کار گرفته می شود.
زرشک بومی کشور ایران هست. هر چند که در بسیاری از مناطق جهان مورد کشت و کار قرار می گیرد. ولی بیشترین و مرغوب ترین زرشک مختص ایران است. باز در ایران هم بهترین زرشک مربوط به خراسان جنوبی بخش قائنات می باشد.
زرشک دارای خواص زیادی می باشد. از جمله این خواص به کمک به سلامت قلب، کبد ، دستگاه گوارش، چشم ،پوست و... می توان اشاره نمود. بیشتر به دلیل وجود ماده ای به نام بربرین زرشک این خواص را دارا می شوند.
با توجه به منطقه مورد کشت و کار زرشک و شرایط اقلیمی در ایران 2 نوع زرشک داریم:
این نوع زرشک به دلیل وجود مقدار زیادی بربرین در آن به رنگ سیاه تولید می شود. به دلیل خواص زیادی که بربرین دارد این نوع زرشک هم از خواص بالاتری نسبت به نوع دیگر آن دارد و در نتیجه از نظر قیمتی گران تر از نوع دیگر و همچنین نایاب تر است. این نوع زرشک در مناطق کوهستانی و سردسیر کشور مورد کشت و برداشت قرار می گیرد.
در ایران با توجه به نحوه خشک کردن و فراوری زرشک 3 نوع زرشک قرمز داریم:
زرشک پفکی، زرشک دانه اناری و زشک کوهی
این نوع زرشک بیشتر جهت صادرات به کشور های اروپایی و آسیایی به کار می رود.
این نوع زرشک را به صورت شاخه ای از درخت برداشت می کنند. در برداشت این نوع از زرشک هیچ گونه ضربه ای به دانه های میوه این درخت وارد نمی شود. و در اتاق هایی بزرگ به صورت آویزان همانند انگور برای تهیه کشمش خشک می کنند.
مطلب پیشنهادی: معرفی انواع زرشک
این نوع زرشک به دور از آفتاب و در سایه و با جریان هوای معتدل خشک می شود در نتیجه زمان زیادی جهت خشک کردن آن ها لازم می باشد. در این نوع از خشک کردن چون نور آفتاب به زرشک ها نمی خورد رنگ زرشک ها پر رنگ تر از نوع دانه اناری می باشد.
همان طور که از اسمش پیداست این نوع زرشک آبدار و پف دار می باشد.
زمان لازم جهت خشک کردن این نوع زرشک 2 تا 6 ماه می باشد، در نتیجه این نوع زرشک خیلی دیر تر و در اوایل بهار به بازار عرضه می گردد.
بعد از خشک شدن زرشک ها آن ها را باد کشی میکنند این کار را یا در فضای آزاد و با باد طبیعی یا با ایجاد باد مصنوعی انجام می دهند ، تا شاخ و برگ آن ها به باد داده شود. بعد از بادکشی مجدد آن ها را در دستگاه سورت می ریزند تا زرشک های تمیز جهت بسته بندی تحویل گیرند.
با توجه به فرآیند طولانی و پر زحمت و پر هزینه خشک شدن زرشک به این روش این نوع از زرشک ها قیمت بالاتری نسبت به نوع دانه اناری یا کوهی دارند.
این نوع زرشک در مصارف خانگی مورد استفاده قرار می گیرد.
این نوع از زرشک به صورت خوشه ای برداشت می شود و در فضای باز روی زمین پهن می گردد. در زمان برداشت این نوع زرشک ضرباتی ناشی از ریختن آن ها روی زمین به میوه ها وارد می شود ، به همین دلیل کیفیت میوه ها پایین تر می آید.
برای خشک کردن این نوع زرشک به نور آفتاب و جریان هوای گرم نیاز است. و زمان لازم جهت خشک کردن این نوع زرشک خیلی کوتاه و نهایتا 30روز می باشد.
هر چند روز یک بار باید خوشه های زرشک را زیر و رو کنند تا از پوسیدگی و خراب شدن زرشک ها جلوگیری به عمل آید. به دلیل قرار گرفتن این نوع زرشک در معرض نور شدید آفتاب رنگ آن ها کم رنگ تر از نوع پفکی و دانه های زرشک خشک و بدون آب می باشند.
بعد از خشک شدن زرشک ها را ابتدا بادکشی می کنند و سپس در دستگاه سورت می ریزند تا شاخ و خار و سنگ و شن زرشک ها گرفته شود و بعد برای بسته بندی به بازار عرضه می گردد.
از این نوع زرشک همانند نوع پفکی برای مصارف خانگی استفاده می کنند.
این نوع زرشک همانند زرشک سیاه در مناطق کوهستانی رشد می کند. با این تفاوت که این نوع زرشک به صورت خودرو رشد می کند.
بسته به شرایط آب و هوایی و میزان بارندگی در طی سال میزان و کیفیت زرشک تولید شده متفاوت است.
این نوع زرشک به دلیل ارگانیک بودن عطر و طعم بهتری نسبت به سایر انواع زرشک دارد. برخلاف بقیه ارقام زرشک که در خراسان جنوبی یافت می شوند این نوع زرشک بیشتر در مناطق کوهستانی نظیر جنگل گلستان و بجنورد رشد می کند.
رنگ این زرشک نسبت به ارقام دیگر پر رنگ تر است ولی با وجود این که به دلیل خودرو بودنش این نوع زرشک طبیعی و مرغوب است باز هم استقبال کمتری از آن ها می شود. در نتیجه در بازار های ایران کمیاب تر است.
از این نوع زرشک به صورت تازه برای آبگیری استفاده می کنند.
برای تعیین قیمت انواع زرشک پارامتر های مختلفی مد نظر قرار می گیرد. از جمله این پارامتر ها می توان به تمیزی زرشک ،رنگ زرشک و میزان رطوبت موجود در دانه های زرشک اشاره نمود.
رنگ زرشک یک مسئله خیلی مهم برای تعیین قیمت آن می باشد. هر چه رنگ زرشک به سمت قهوه ای متمایل شود نشان از خرابی و پوسیدگی زرشک ها دارد ولی زرشک های قرمز رنگ ارزش قیمتی بالا تری دارند.
تمیزی زرشک ها هم به دلیل سختی کار در تمیز کردن آن ها ارزش بالایی دارد. (چون که زرشک ها دانه های ریزی دارند تمیز کردن آن ها کار سختی است) هر چند که نمی توان زرشکی عاری از برگ و شن و... به بازار عرضه نمود ولی با این وجود هر چه زرشک تمیز تر باشد مسلما قیمت بالاتری دارد.
میزان رطوبت موجود در دانه های زرشک پارامتر دیگری برای تعیین قیمت زرشک می باشد. این رطوبت بسته به ذائقه مشتریان متفاوت می باشد. برخی از افراد تمایل به خرید زرشکی کاملا خشک دارند. در صورتی که برخی دیگر متمایل به خرید زرشک آبدار و تازه هستند از نظر قیمتی هر چه زرشک خشک تر باشد قیمتش بالاتر می باشد.
امروزه جهت خرید هر وسیله ای نمی توان به هر کسی اعتماد کرد. به همین دلیل ما به شما خرید زرشک از کشاورز به صورت مستقیم و بدون واسطه سودجویان و دلالان را پیشنهاد می کنیم، تا با خیالی آسوده خرید کنید.
