با شندیدن واژه اسب ، اولین چیزی که به ذهنتان خطور میکند چیست؟
انسان حدود 7770سال پیش برای اولین بار شروع به اهلی سازی و استفاده از اسب نمود و از دیرباز به منظور جنگیدن،پیامرسانی، سفر و شکار از آن استفاده مینمود. در فرهنگ و تمدن ایران هم میتوان این حیوان نجیب را از منظرهای گوناگونی چون جایگاه آن در اجتماع و تمدنهای ایران زمین، اسطوره شناسی، نمادشناسی و... بررسی کرد. اما زاویه دید من در این مقاله به صنعت اسب کاملا متفاوت و از نگاه دوربین گردشگری خواهد بود.
امروزه بر هیچکس اهمیت گردشگری به عنوان یک پدیده جهانی که بخشهای مختلف اقتصادی را در بر میگیرد و همچنین موجب تحولات سیاسی و اقتصادی می شود پوشیده نیست. گردشگر در درجه اول به کسی گفته میشود که به دلایل مختلف چه برای تجارت و کسب و کار چه برای تفریح از مکانی دیگر بازدید می کنند. که این فرایند بازدید شامل فعالیت و نتایج حاصل از رابطه و تعامل بین گردشگران ، تأمین کنندگان گردشگری ، دولت های میزبان ، جوامع میزبان و محیط های درگیر در جذب و میزبانی از بازدید کنندگان و... میباشد.
ایران از نظر جاذبه های توریستی، کشوری کم نظیر است که میتوان از جاذبه های طبیعی و اکوتوریسم متنوع آن ، تنوع مذهبی ، فرهنگ ، سبک معماری متنوع ، شرایط اقلیمی گوناگون و مهمتر از همه مهمان نوازی مردم آن به عنوان پتانسیلهای برتر این کشور در جذب گردشگر یاد کرد. با برنامه ریزی صحیح و زیر ساختی میتوان گردشگر را چند روزی بیشتر در ایران نگه داشت و یا حتی گردشگرانی با رویکردی متفاوت به ایران فراخواند.
سوارکاری ورزشی بسیار قدیمی است که از دیدگاه لغوی هنر و روش سوار شدن و هدایت کردن اسب میباشد. اتحاد اسب و سوار، ارتباط آنها و اعتمادی که بین آن دو ایجاد میشود، نتیجه ای جز یک سواری خوب و موفقیت آمیز ندارد.
این ورزش در فرهنگ اسلامی هم جایگاه ویژهای را به خود اختصاص داده تا آنجا که حضرت محمد (ص)میفرمایند: "بهترین بازیها در پیشگاه خداوند تعالی اسبدوانی و تیراندازی ست. (کنز العمال ج 61 ص 444) و در جای دیگر میگویند: " همه سرگرمیهای مومن جز سه چیز باطل است: یکی آموزش دادن اسب ... (وسائل الشیعه، ج 61 ، ص 647)
از دید گردشگری میتوان سوارکاری را از جهات مختلفی چون گردشگری ورزشی، درمان و تفریحی بررسی نمود.
حال سوال اینجاست که ضرورت نگاه به این ورزش از دید گردشگری چیست؟! از قرن نوزدهم که با پیشرفت صنعت و فنآوری، اسب با ماشینآلات جایگزین گردید، کاربرد آن عمدتاً محدود به ورزش و سرگرمی شد. امروزه در حوزه ورزشی عمدتا در مسابقاتی مانند کورس، پرش، ولتج و... از آنها استفاده میشود. اگر تنها از دیدگاه ورزشی به این صنعت نگاه کنیم باز هم با توجه به اینکه مسابقات افراد زیادی را از اقصا نقاط دنیا به محل برگزاری مسابقه فرا میخوانند پس میتوان گفت مسابقات سوارکاری و گردشگری جدا از هم نیستند. اما وقتی سن اسبها بالا رود چطور؟ آیا باز هم میتوانند در مسابقات شرکت کنند؟ یا در مانورهای زیبایی خودی نشان دهند؟ جواب کاملا واضح است، نه! پس حال تکلیف چیست؟ چگونه میتوان دل این سالخوردگان همیشه در صحنه را زنده نگهداشت؟ با هزینه بالای نگهداری از آنها چه باید کرد؟ راه حل منصفانه، پایدار و در دسترس آن باز هم در دستان صنعت گردشگری است. اسبهایی که حالا دیگر نمیتوانند در میادین مسابقهای جولان دهند با ترفندهای گردشگری میتوانند در گردشهای تفریحی و حتی درمانی کاربرد جدیدی بیابند.
ایران سرزمینی پهناور و دارای اقلیمی گوناگون میباشد که در هر کدام از آنها میتوان لذت سوارکاری و هیجان دیدن منظره ها با شکوهی را تجربه کرد. به عنوان مثال؛ عظمت و سکوت کویر را در مناطق مرکزی، رطوبت و سرسبزی را در جنگلهای شمال و شکوه کوهساران را در غرب ایران تجربه کرد.
جالب است بدانید که تاریخچه اسب سواری به عنوان یک درمان برای بهبود روحی و فیزیکی به یونان باستان باز میگردد و در حال حاضر در اروپا و آمریکا، اسبسواری با هدف درمانی برای طیف گستردهای از ناتوانیها مانند سکته مغزی، سندروم داون، آسیب نخاعی و نقص عضو، اوتیسم و فلج مغزی استفاده میگردد.
جدا از همه حرفهای بالا صنعت اسب پاک و درآمدزا است. اسبِ اصیل میتواند کالای صادراتی با ارزآوری بالا باشد، پس چشمها را بشوییم و جور دیگری به این صنعت بنگریم.
