جرمهای ریختنی محتوی سیمانهای کلسیم آلومینا، از جمله دیرگدازهایی هستند که در صنایع مختلف از جمله صنایع آهن و فولاد، سیمان، آلومینیوم، کاشی، نفت و گاز، و شیشه استفاده میشوند. در دهههای اخیر، تمایل به استفاده از جرمهای بیشکل، به ویژه جرمها، نسبت به دیرگدازهای با شکل خاص مانند آجرها، افزایش یافته است. این انتخاب به دلیل بهبود کیفیت بایندرها و اگریگیتها، هزینههای کمتر مواد مصرفی، و روشهای نصب سریعتر و آسانتر انجام میشود.
در دستهی جرمهای بیشکل، جرمهای ریختنی حاوی سیمانهای کلسیم آلومینا، توجه ویژهای را به خود جلب کردهاند. اگرچه استفاده از سیمانهای کلسیم آلومینا به عنوان بایندر هیدرولیک در ترکیب جرمهای ریختنی دیرگداز رایج است، اما حضور اکسید کلسیم در سیستمهای آلومینایی و آلومینا-سیلیکاتی، نتایج ناخواستهای بر فازهای دمای پایین این جرمها خواهد داشت. به همین دلیل، در اواخر دهه ۹۰، استفاده از سیمانهای کلسیم آلومینا با خلوص بالاتر در جرمهای ریختنی دیرگداز برای کاربردهای با دمای بالا، به ویژه حساس به دما، به شدت مورد توجه قرار گرفت.
در فرآیند تشکیل فازهای کلسیم آلومینا، دو پارامتر اصلی بسیار حیاتی هستند که شامل دما و نسبت Al2O3/CaOمیشوند. در دیاگرام دو فازی Al2O3-CaOکه در شکل ۱ نشان داده شده است، پنج فاز کلسیم آلومینایی با نامهای C3A، C12A7، CA، CA2و CA6 مشخص شدهاند. به عنوان مثال، در دمای ۹۵۱ درجه سانتیگراد، فاز C3Aبه CaO و فاز مایع تبدیل میشود. کمترین دماهای ذوب در این دیاگرام، در یوتکتیک فازهای C12A7با فاز C3A و یا فاز CA واقع شده که در دمای حدود ۵۱۱ درجه سانتیگراد رخ میدهد. با افزایش میزان آلومینا، دمای لیکوئیدوس شروع به افزایش مییابد. به عنوان مثال، در دمای ۶۱۵ درجه سانتیگراد، فاز CAبه CA2 و در دمای ۶۶۱ درجه سانتیگراد، فاز CA6 به CA2 تبدیل میشود. همچنین، فاز CA6 در دمای حدوداً ۵۹۱ درجه سانتیگراد به Al2O3 و فاز مایع تغییر فرم میدهد.
خواص نهایی جرمهای ریختنی دیرگداز بستگی به عوامل متعددی دارد که شامل ترکیبات فازی موجود در جرمها میشود. در سیستمهای آلومینایی و آلومینا-سیلیکاتی، با افزایش خلوص و واکنشپذیری، فازهای با کیفیت بهتری شکل میگیرند. این عوامل شامل دمای ذوب، وزن حجمی، و ویژگیهای اصلی برخی از فازهای اساسی سیمانهای کلسیم آلومینا نیز میشوند.
از سوی دیگر، جرمهای ریختنی دیرگداز آلومینایی و آلومینا-سیلیکاتی بر اساس استانداردهای ASTMو با توجه به میزان اکسید کلسیم به دستههای مختلفی تقسیم میشوند.
با توجه به خواص مطلوب فیزیکی، شیمیایی، ترمومکانیکی، و همچنین سهولت و کاربرد، استفاده از جرمهای یکپارچه آلومینا با کمترین مقدار سیمان در حال افزایش است. تولیدکنندگان در حال ایجاد بازار جدید برای این دسته از دیرگدازها هستند و تلاش میکنند تا انواع مختلف این جرمها را بهبود بخشند و بازار مناسبی برای مصرفکنندگان ارائه دهند.