در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما مهدی مقتدایی جراح ارتوپد، فوق تخصص جراحی زانو و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص پارگی مینیسک زانو به گفت و گو پرداخت.
مینیسک قطعه ای C شکل از جنس غضروف است که مانند یک بالشتک بین استخوان ران و درشت نی عمل می‌کند. در هر مفصل زانو دو عدد مینیسک وجود دارد. در حین فعالیت‌هایی که مفصل زانو را تحت فشار قرار میدهند یا میچرخانند، ممکن است این مینیسک‌ها آسیب ببینند یا پاره شوند. یک حرکت چرخشی ناگهانی در زمین بسکتبال می‌تواند به راحتی منجر به پارگی مینیسک زانو شود.
بااینوجود، حتما لازم نیست که یک ورزشکار باشید تا پارگی مینیسک را تجربه کنید. سریع بلند شدن از روی زمین، به ویژه اگر قبل از آن تمام وزن خود را روی زانو قرار داده باشید، نیز می‌تواند باعث پارگی مینیسک شود. اصولا پارگی مینیسک باعث احساس درد، تورم و سفتی در ناحیه زانو میشود. همچنین ممکن است احساس انسداد در حرکت زانو داشته باشید و در کشیدن کامل زانوی خود مشکل پیدا کنید.
کارشناس برنامه گفت: زانو بزرگترین و پیچیده‌ترین مفصل بدن است و چون ذاتاً از هیچگونه استحکام استخوانی برخوردار نیست، در معرض خطر آسیب‌های زیادی قرار دارد، تمام استحکام و پایداری مفصل زانو توسط عناصر وبافت نرم اطراف آن میسر میشود.
وی افزود: بافت نرم اطراف زانو، شامل: عضلات قدام ران، عضلات خلف ران و عضلات عقب و پشت زانو است، این گروه عضلات، اهمیت زیادی در عملکرد و استحکام زانوها دارند. بعد از ماهیچه ها، رباط‌های اطراف زانو که استخوان‌ها را به هم وصل می‌کنند، باعث استحکام زانوها هستند، در زانوها چهار رباط عمده داریم و هرگونه آسیبی به این رباط ها، کاهش استحکام زانوها را به دنبال دارد. (دو رباط کناری در خارج زانو، دو رباط در داخل زانو و دو رباط صلیبی)
مقتدایی ادامه داد: غضروف‌ها دسته بعدی بافت محافظ زانوها هستند که در انتهای استخوان‌ها قرار گرفته اند، وی مینیسک‌ها را چهارمین دسته از بافت‌های نرم محافظت کننده از زانوها دانست و گفت: مینیسک‌ها دارای دو بافت هلالی شکل در خارج و داخل زانوها هستند که در میان سطوح غضروفی قرار گرفته اند، سطوح غضروفی کاملاً صاف و شکننده هستند، حرکت سهل و آسان زانوها، مدیون صیقلی بودن سطح غضروف هاست.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: مینیسک ها، بافت محکم فیبرو کارتیلیجی (منعطف و الاستیکی) هستند که حالت کشسانی دارند و در بین سطوح غضروفی قرار گرفته‌اند، مینیسک‌ها باعث میشوند که غضروف‌ها به یکدیگر سایش پیدا نکنند.
این فوق تخصص جراحی زانو یادآور شد: ضربات سنگینی که به زانوها وارد میشوند، توسط مینیسک‌ها ضربه گیری میشوند، همچنین مینیسک‌ها با حرکات بالشتکی، باعث میشوند که سطوح غضروفی آسیب نبینند، آسیب به سطوح غضروفی، باعث آرتروز زانوها می شود. (درد، خشکی و سفتی زانوها، از عوارض آرتروز زانو هاست).
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال، که پارگی مینیسک زانو به چه علت اتفاق می‌افتد؟، گفت: یکی از وظایف مینیسک زانو این است، که در سطح گرد استخوان و سطح صاف و تا حدی محدب غضروف زیر آن، هم شکلی ایجاد کند. اگر در یکی از حرکات چرخشی یا سریع مفصل زانو، هم شکلی اتفاق نیفتد، باعث ضربه به زانو می شود.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: آمادگی جسمانی و به عبارتی قدرت عضلات بدن، در میزان و مقاومت مینیسک‌ها در برابر ضربه، تاثیر گذار است. در افرادی که از آمادگی جسمانی خوبی برخوردار نیستند، یک حرکت ناجور و یا یک پیچ خوردگی سریع زانو، می‌تواند باعث آسیب و پارگی مینیسک زانو شود.
وی افزود: با پارگی مینیسک، زانوها ضربه گیری خود را از دست میدهند و نمی‌توانند به خوبی سطوح غضروفی را حمایت کنند، یکی از علائم پارگی مینیسک، قفل کردن زانو هاست (فرد نمی‌تواند درجات انتهایی صاف کردن زانو را طی کند و دچار درد میشود) گاهی هم درد‌های تیز لبه مفصل، علائمی از پارگی مینیسک است. در بیشتر مواقع، پارگی‌ها باعث ایجاد خونریزی، تورم و درد در ناحیه زانوها و همچنین احساس ناپایداری در زانو میشود.
وی در پاسخ به این سوال، که آیا ضربات می‌توانند باعث پارگی مینیسک شوند؟، ضمن پاسخ مثبت، گفت: ضربه، پیچ خوردگی زانو و حوادث ورزشی از عوامل ایجادکننده پارگی مینیسک به شمار می‌آیند.
این فوق تخصص جراحی زانو یادآور شد: پس از ایجاد شک پارگی در معاینه بالینی، برای قطعیت تشخیص آسیب به مینیسک، نیاز به انجام ام آر آی داریم، که بر حسب سن فرد و نوع پارگی، درمان‌ها متفاوت خواهد بود.
مقتدایی در پاسخ به این سوال که درمان پارگی‌های مینیسک چیست؟، و آیا هر پارگی نیاز به عمل جراحی دارد؟، گفت: پارگی مینیسک، به شکل طولی، عرضی ویا شعاعی است، پارگی که باعث شود، مینیسک خاصیت خود را از دست بدهد و همراه با علائمی مانند: قفل کردن زانو، تورم و درد مداوم همراه باشد، که باعث آسیب‌های غضروفی در دراز مدت نیز میشود، بر این اساس، تصمیم به جراحی می‌گیریم.
گاهی در ام آر آی پارگی‌های کوچکی در مینیسک مشاهده میشود، اما در معاینات بالینی، ناپایداری در فرد ایجاد نکرده، که در این صورت، نیاز به عمل جراحی نیست.
وی در پاسخ به این سوال که عمل جراحی مینیسک چگونه صورت میگیرد؟، گفت: عمل‌ها در قدیم به صورت باز انجام می‌شد: پارگی به طور کل خارج می‌گردید و درد نیز برطرف می‌شد، که در این روش، مفصل با ایجاد مشکل در آینده روبرو خواهد بود. تکنیک‌های امروز بر این استوار است: که تا جای ممکن مینیسک حفظ شود، به همین دلیل، پارگی‌های مینیسک، با عمل آرتروسکوپی و با نخ‌های بخیه مخصوص، ترمیم می‌گردد. در ترمیم مینیسک بعد از عمل، فرد باید دوره‌ای از عدم وزن گذاری داشته باشد (یعنی نباید در طی این مدت وزن زیادی روی این زانو وارد شود) قابل ذکر است: که خونرسانی به مینیسک خوب نیست و ترمیم به راحتی صورت نمی‌گیرد و نیاز به زمان طولانی دارد.
این استاد دانشگاه، تورم گاه‌به‌گاه، قفل کردن مفصل و درد در لبه مفصل را، از علائم پارگی مفصل دانست، وی همچنین یادآور شد: وقتی پارگی در مینیسک اتفاق می‌افتد، با گذشت زمان، امکان وسعت بیشتر پارگی وجود دارد، به همین دلیل، درمان به موقع و سریعتر مینیسک پاره شده، پیشنهاد میشود.
منبع: مدنیوز
پذیرش 24
