اوایل بهار ۱۳۸۲ من مثل یک مرد با مدرک دیپلم، رفتم خدمت سربازی؛ ۲۰ ماه خدمت کردم، آنهم چه خدمتی بماند?. راستش را بخواهید همی چند وقت پیش بود که سر یک اتفاق که شاهدش بودم برایم سوال پیش آمد فرار از خدمت سربازی واقعا چه مجازاتی دارد؟!
به همین خاطر کمی جستجو کردم تا ببینم قانونگذار کشورم دقیقا چه نوع جرایم و مجازاتی را برای فرار از خدمت اجباری در نظر گرفته است. نتایجی که بدست آوردم را در این مطلب بازنشر می‌کنم، شاید روزی به کار کس دیگری بیفتد.
اگر خود مشمول یا هرکس دیگری، با جعل عنوان طبیب، مدارک پزشکی جعلی تهیه کند از نظر قانون مجرم و قابل تعقیب کیفری است و بر اساس ماده ۵۳۸ قانون مجازات اسلامی:
«هرکس شخصا یا توسط دیگری برای معافیت خود یا شخص دیگری از خدمت دولت یا نظام وظیفه یا برای تقدیم به دادگاه گواهی پزشکی به اسم طبیب جعل کند به حبس از شش ماه تا یکسال یا به سه تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»
همچنین بر اساس ماده ۶۰ قانون خدمت وظیفه عمومی(اصلاحی ۱۳۶۸) :
«کسانی که با ارتکاب اعمالی چون جعل شناسنامه، مهر، امضاء، کارت پایان خدمت، کارت معافیت، استفاده از شناسنامه دیگران، اعمال نفوذ،شهادت کذب، گواهی خلاف واقع، مکتوم داشتن حقیقت، اخذ رشوه یا فریب دادن مشمول موجبات معافیت خود یا دیگران را از خدمت وظیفه عمومی فراهم سازند، به اتهام آنان در دادگاه صالحه رسیدگی شده و با رعایت شرایط و امکانات خاطی و دفعات و مراتب جرم و مراتب تأدیب از وعظ و توبیخ و تهدید، به حبس تعزیری از یک سال تا پنج سال محکوم می‌شوند.»
درضمن اگر پزشک یا طبیبی با اظهار خلاف واقع موجبات معافیت مشمولی را فراهم کند، این شخص نیز قابل مجازات است به طوری که در ماده ۵۳۹ قانون آمده است:
«هرگاه طبیب تصدیق نامه برخلاف واقع درباره شخصی برای معافیت از خدمت در ادارات رسمی یا نظام وظیفه یا برای تقدیم به مراجع قضایی بدهد به حبس از شش ماه تا دو سال یا به سه سال و تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»
اگر برای صدور این مدارک جعلی یا گواهی خلاف واقع وجهی از سوی مشمول یا اطرافیان آن پرداخت شده باشد، بر اساس حکم قانون، علاوه بر استرداد و ضبط آن به عنوان جریمه، شخص به مجازات مقرر برای رشوه گیرنده محکوم می‌گردد.
اگر کمک به معافیت مشمول از خدمت نظام وظیفه توسط کارمندان دولت یا افراد نظامی باشد، در این صورت قانون مجازات شدیدتری را برای این افراد در نظر می‌گیرد. بر اساس ماده ۷۹ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح:
«هر نظامی که موجبات معافیت یا اعزام مشمولی را به خدمت وظیفه عمومی بر خلاف مقررات فراهم سازد و یا سبب شود نام کسی که مشمول قانون خدمت وظیفه عمومی است در فهرست مشمولان ذکر نگردد و یا شخصا یا به واسطه دیگری اقدام به صدور گواهی یا تصدیق نامه خلاف واقع در امور نظام وظیفه یا غیر آن نماید چنانچه اعمال مذکور به موجب قوانین دیگر مستلزم مجازات شدیدتری نباشد به حبس از یک تا پنج سال و یا شش میلیون ریال تا ۳۰ میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.»
همچنین اگر وجهی برای انجام این اقدامات خلاف قانون صورت گرفته باشد، قانونگذار در تبصره ۲ ماده ۷۹ برای این افراد مجازات ارتشاء را نیز به صورت جداگانه تجویز کرده است.
علاوه بر مجازات مقرر در قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح، در قانون خدمت وظیفه عمومی نیز برای افراد دولتی یا نظامی که به معافیت غیرقانونی مشمولان کمک کنند، مجازات جداگانه‌ای در نظر گرفته شده است. بر اساس ماده ۶۱ قانون خدمت وظیفه عمومی:
اگر پرسنل اداره وظیفه عمومی و نیروهای نظامی و انتظامی و نهادها و ارگان‌ها و مؤسسات دولتی وابسته به دولت و نمایندگان شوراها و انجمن‌های اسلامی اقدام به ارتکاب جرایمی چون جعل شناسنامه، مهر، امضاء، کارت پایان خدمت، کارت معافیت، استفاده از شناسنامه دیگران، اعمال نفوذ،شهادت کذب، گواهی خلاف واقع، مکتوم داشتن حقیقت، اخذ رشوه یا فریب دادن مشمول نمایند، علاوه بر انفصال دائم از خدمات دولتی به حبس تعزیری از ۳ سال تا ۷ سال محکوم خواهند شد.
و ممکنه جرایم دیگری تحت عنوان« معاونان جرم» به لیست این جرایم اضافه گردد.
قوانین مختلف تنها افرادی که به معافیت مشمول کمک کرده‌اند را مد نظر نداشته و برای مشمولانی هم که از راه‌های غیرقانونی به دنبال فرار از خدمت هستند، مجازات‌هایی در نظر گرفته است. بر اساس تبصره یک ماده ۷۹ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح:
«هرکس با علم و اطلاع، از اوراق و تصدیق نامه‌های خلاف واقع مذکور در این ماده استفاده نماید و یا امتیازاتی کسب کند به حبس از شش ماه تا سه سال و یا سه میلیون ریال تا ۱۸ میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.»
همچنین قانونگذار برای اینکه چنین مشمولانی نتوانند از زیر بار خدمت فرار کنند تاکید کرده است که «در هر صورت امتیاز مکتسبه لغو می‌گردد. » تا با لغو کارت‌های معافیت صادر شده، مشمولان متخلف به خدمت وظیفه اعزام شوند.
این مطلب را بیشتر به خاطر جرم «جعل مدارک برای فرار از خدمت سربازی و مجازات مشمولان متخلف» نوشتم. چند سال پیش در همدان یک عده‌ای بودند که از مشمولین پول زیادی می‌گرفتند تا برایشان مدارک معافیت پزشکی درست کنند.
پسر عمه من، برای آنکه از کار و زندگی‌اش عقب نماند، چون واقعا وظیفه مدیریت یک کارخانه تولید کیک و کلوچه را بر عهده داشت، تصمیم گرفت این ریسک را بپذیرد و برای گرفتن کارت معافیت پزشکی هزینه کند. بالاخره کارت معافیت را گرفت و داشت مثل مرد زندگی می‌کرد. تا اینکه یکباره خبر رسید بله! سرانجام گندش درآمد و تمامی اعضای آن گروه لو رفتند.
هیچی دیگه در عرض ۱-۲ ماه هر کسی که از این راه کارت معافیت گرفته بود به دادگاه نظامی فراخوانده شد و نتیجه‌ای که حاصل شد:
راستش چون لازم بود یکسری تصاویر پیرامون همین موضوع ابتدا منتشر کنم، فعلا از مطرح کردنش پشیمان شدم.
اما در روزهای آتی این مطلب را ویرایش خواهم کرد!
اما باید بگویم بله من هم کاملا قبول دارم که خدمت سربازی اصلا چیز خوشایندی نیست، اما دیگر به آن بدی هم نیست بخدا و نیاز نیست برای فرار از سربازی حاضر شوید دست به هر کاری بزنید تا از آن فرار کنید.
من به نوبه خودم از دوران سربازیم کلی تجربه‌های مفید و ارزشمندی بدست آوردم و از رفتن به خدمت سربازی اصلا پشیمان نیستم! ?.
