زهره ترقوئی | Zohreh Targhoei
زهره ترقوئی | Zohreh Targhoei
خواندن ۱۰ دقیقه·۹ ماه پیش

تحلیل محتوای اینستاگرام/ مصرف‌گرایی

در ادامه بررسی پست‌های اینستاگرام و اثر اون‌ها بر زندگی انسان‌های عادی و معمولی می‌خوام موضوعی رو بررسی کنم که خودم تا سال‌ها مخالفش بودم، توی خونواده‌ای که مادرم زنی به شدت سنتی و مذهبی بود و به واژه "قناعت و ساده زیستی" باور داشت ما با تفکراتی همسو با جمهوری اسلامی بزرگ شدیم و وقتی بزرگ شدم و وارد اینستاگرام شدم توی ۱۸ سالگیم و دیدم که دخترهایی حتی کوچکتر از من اتاق‌های خوشگل و وسایل و لوازم التحریر زیبا دارن، سفرهای مجردی، زندگی‌های لاکچری، شام‌های بیرون از خونه و رستوران‌های گرون قیمت و هزار و یک چیزی که من حتی توی خواب شبم هم تصور نمی‌کردم واقعا شوکه شدم!! تا اینکه با پیج‌های اصطلاحا انگیزشی و موفقیت آشنا شدم که می‌گفت "شما هر چیزی اراده کنی بهش خواهی رسید فقط کافیه تلاش کنی و جا نزنی" و حرف‌های خوشگلی که آدما کلا نیاز دارن بشنون اونوقت بود که باور من به جای حسرت و ناامیدی تبدیل به انگیزه و تلاش برای رسیدن به تک تک این آرزوها شد، یه اتاق خوشگل، یه کمد پر از لباس که هر کدوم رو فقط یکی دو بار بپوشم، یه میز پر از لوازم التحریر فانتزی و جذاب و هزار و یک وسیله دیگه که همه پست‌هاشون رو ذخیره می‌کردم برای روزی که پولدار بشم و بخرمشون تا اینکه سال‌ها گذشت و من همچنان پولدار نشدم اما عقده‌های من در حال فوران بود و برای همین با هر بدبختی، لازم بود حتی پول داروهام رو صرف خریدن لباس و چیزای گوگولی می‌کردم (توی پست "علاقه یا عقده" مفصل بهش پرداختم) و در نهایت به این نتیجه رسیدم و فهمیدم که قرار نیست همه آدم‌ها به همه چیزهایی که می‌خوان برسن اصلا این اصل طبیعت برای حفظ تعادلش هست بذارین با هم پست‌های زیر رو مرور کنیم تا بهتر بتونم براتون توضیح بدم

فکر نکنم آدمی روی کره زمین پیدا بشه که یک خونه سوپر مدرن لاکچری و هوشمند دلش نخواد شما حتی به فقیرترین انسان کره زمین هم چنین چیزی پیشنهاد بدی رد نمی‌کنه حالا بیاین یک دنیای کاملا برابر رو تصور کنیم از همون دنیاهایی که توی پیج‌های انگیزشی و انرژی مثبت بیانش می‌کنن و میگن "این دنیا پر از نعمت و فراوانی هست و هرکس هرچیزی بخواد می‌تونه از این دنیا برداره فقط باید تصورش کنه" دنیایی که توش همه می‌تونن این خونه، این اتاق و یک ویوی زیبا به سمت جنگل و درخت داشته باشن، ۸ میلیارد انسان‌، ۸ میلیارد خونه سوپر مدرن با بهترین مصالح و مواد دنیا که استخراج شده از بهترین معادن دنیا هست، می‌تونین تصور کنین با چه حجمی طرف هستین؟ اصلا مگه زمین به این اندازه منابع داره که جوابگوی حرص بیش از حد انسان باشه؟ اون هم انسان‌هایی که هر دو روز یکبار یک مد و معماری جدید بنا می‌کنن و باز دوباره دو سال بعد اون خونه رو بکوبیم و یک خونه از نو با بهترین مصالح بسازیم چون انسانِ نازنین از تکرار خوشش نمیاد!! اما خب داستان به همینجا ختم نمیشه دیگه شما وقتی توی دنیای برابری هستی که همه چیز می‌تونی داشته باشی پس چرا فقط خونه؟ بریم سراغ بقیه موارد و ببینیم دیگه چی می‌خوایم

خب بذارین ببینیم، یه کتابخونه خیلی شیک و رنگی برای کسانی که می‌خوان کتاب بخونن و البته کسانی که نمی‌خوان کتاب بخونن فقط ادای کتاب‌خون‌ها رو در میارن یا کسانی که فقط دوست دارن پرستیژ فرد کتابخون رو داشته باشن، از همین سبک می‌تونین یک کمد پر از دیسک‌های فیلم یا موسیقی هم پر کنین به هرحال عاشق هر چیزی باشین می‌تونین از اون چیز یک کلکسیون بسازین چون اونقدر پولدار هستین که هیچ محدودیتی در منابع و مصارف ندارین

یه میز پر از لوازم التحریر بسیار زیبا و شیک برای عاشقای لوازم التحریر و کسانی که عاشق درس و مدرسه هستن و دوست دارن یه میز خیلی رنگی رنگی و خوشگل داشته باشن، از هر چیزی می‌تونین هزارتا بخرین اونم از بهترین مارک و بهترین وسایل، مثلا ده بسته خودکار رنگی، ده بسته هایلایتر، ده بسته دفتر فانتزی چرا به کم قانع باشین؟ شما پولداری و می‌تونی از هر چیزی صد تا داشته باشی!!!

یه کمد پر از کفش‌های خوشگل و باکلاس از کفش مخصوص مهمونی گرفته تا کفش پیاده روی و کفش مسافرت و کفش خرید و ... در کنارش یه کمد هم پر از کیف‌های مختلف و یه کشو پر از اکسسوری و جواهرات جذاب و گرون قیمت که از بهترین جواهرات و سنگ‌های قیمتی استخراج و تراشیده شدن حتی برای شورت و سوتین تا ریزترین جزئیات لباس و اکسسوری شما می‌تونین یک کمد مخصوص داشته باشین چون هیچ محدودیتی در زندگی شما وجود نداره

بعد از این‌ها تازه می‌رسیم به بخش مراقبت پوستی و فردی، یه کمد پر از روتین‌های مختلف پوستی، کرم مرطوب کننده، تونر، تینت، اسکراب، ماسک شب، ماسک روز، کرم زیر چشم، کرم شب، کرم لب، ماسک مو، ماسک لب و هزار و یک چیز دیگه که باز هم از بهترین مواد موجود در حیوانات و گیاهان جمع آوری شده تا پوست شما رو جوان و شاداب نگه داره تصور کنین فقط برای همین حوزه‌ی آرایشی و بهداشتی چقدر حیوان و گیاه فدا شدن که شما بهترین حال رو دریافت کنین اما خب چه نیازی هست که غصه بخورین؟ به هرحال مغز شما اصلا توانایی درک این حقیقت رو نداره که بخواد تصور کنه ۸ میلیارد انسان با این حجم درخواست چه بلایی سر منابع زمین میاره حالا شاید فکر کنین که به همینجا ختم شده اما نه عزیزم صبر کن و ادامه مطلب رو دنبال کن

زمانی که اون‌ها به همراه مقدار بی‌نهایتی از پول فراهم شد تازه می‌رسیم به بخش تشکیل خانواده نهایت آرزوی هر انسانی همینه، یک خونه سوپر مدرن شیک و یه پارکینگ با حداقل ۵،۶ تا ماشین های‌لوکس مثل پورشه یا لامبورگینی که از بهترین مواد و مصالح تولید شدن و یه خونه‌ای با بهترین مواد غذایی کنار یک همسری که عاشقش هستی و بچه‌هایی پر از عشق و محبت!!

حالا تصور کن، فقط تصور کن دنیایی رو که توش ۸ میلیارد انسان وجود داره و طبق اون پیج‌های عن‌گیزشی (انگیزشی) که میگن زمین پر از نعمت و فراوانی هست و تو فقط باید بخوای تا بهش برسی تصور کن هر ۸ میلیارد انسان روی کره زمین بتونن بهترینِ بهترین‌ها از هر چیزی رو داشته باشن، بهترین لباس‌ها، بهترین وسایل مراقبتی، بهترین ماشین، بهترین خونه، بهترین بهترین و فکر می‌کنی چه بلایی سر زمین بینوای ما میاد؟ ۸ میلیارد انسان چیز کمی نیست برای درک بزرگی این رقم فقط باید بهتون بگم شما اگر از همین الان شروع به شمردن از یک تا یک میلیارد بکنین بدون خواب و خوراک و حتی یک ثانیه فاصله دقیق ۲۲ سال طول می‌کشه که بتونین تا یک میلیارد اول بشمارین!!! پس تصور کنین ۸ میلیارد انسان یعنی ۸ میلیارد موجود زالو صفتی که دارن تا جای ممکن از این زمین بیچاره تغذیه می‌کنن و همشون هم بهترین‌ها رو می‌خوان و همشون هم پر از عقده و حقارت و مصرف‌گرایی هستن و همشون هم می‌خوان به جایی برسن که توی فامیل بشینن پز بدن بگن ما فلان چیز رو داریم یا پیج بزنن و بگن ما فلان دختر خودساخته هستیم، اونوقت می‌فهمین که این زمین بیچاره واقعا اونقدر توانایی نداره که تمام عقده‌های شما رو ارضا بکنه

کسانی که می‌خوان از این سبک مصرف‌گرایی حمایت کنن میگن زمین پر از نعمت و فراوانی هست و فقط تو باید از خدا طلب کنی تا بهت داده بشه اما کافیه فقط یک مقدار به زبان انگلیسی تسلط داشته باشین و توی یوتیوب یا مقالات معتبر انگلیسی زبان در مورد هشدار دانشمندان در خصوص پایان منابع طبیعی بشنوبن که سال‌هاست دارن در مورد ازدیاد جمعیت هشدار میدن و کیه که گوش بده؟ ملت فقط مثل چی دارن بچه میزان و فقط دنبال برطرف کردن عقده‌های تموم نشدنی خودشون هستن

تغییر نگرش خودم

همونطور که اول پست گفتم اولش خیلی با این واژه مصرف گرایی مخالف بودم و هرکس در این مورد حرف می‌زد توی ناخودآگاه ذهنم اون رو یک اسلام‌گرای افراطی یا یه آدم خسیس می‌دیدم اما یک دیالوگ از فیلم "درمیان ستارگان" از کریستوفر نولان منو تکون داد:

وقتی بچه بودم احساس می‌کردم هر روز چیز جدیدی می‌سازن یه وسیله یا ایده جدید انگار هر روز کریسمس هست اما ۶ میلیارد آدم فقط سعی کن تصور کنی و تک تک اونها می‌خواستن همه اینها رو داشته باشن

اونجا بود که یک شوک بزرگ بهم وارد شد فقط با یک دیالوگ، منی که مخالف قناعت بودم منی که هرکس می‌گفت قناعت می‌گفتم اینها عقاید حکومتی هست یا عقاید اسلام گرایان افراطی، می‌گفتم این دنیا پر از فراوانی هست چرا همه ما چیزهایی که می‌خوایم رو نداشته باشیم؟ اما فقط تصور کن ... توی صد سال گذشته هیچوقت رشد انسان کمتر نشده ما انسان‌ها فقط داریم بچه می‌زاییم هممون تا جایی که توان داریم تولید مثل می‌کنیم آدم‌های شکست خورده‌ای که حتی توانایی کنترل زندگی خودشونم ندارن فقط آمیزش می‌کنن و بچه میارن و تموم این بچه‌ها خصوصا بچه‌های الان نوجوون‌ها و جوون‌هایی که توی اینستاگرام تک تک این پست‌های خوشگل رو می‌بینن و می‌خوان همشون رو داشته باشن و هی عقده روی عقده جمع میشه روی دلشون و شدیدتر از هر نسل دیگه‌ای تلاش می‌کنن حتی با ذره‌ای پول تا جایی که می‌تونن تجمل و زیبایی برای خودشون و خونشون بخرن و میگن چه عیبی داره اگر عقده‌ها یا علایقمون رو برطرف کنیم؟ شده تا حالا از خودتون بپرسین اکثر چیزهایی که می‌خرین واقعا بهش نیاز دارین؟ یا صرفا از سر علاقه می‌خرین؟ من نمیگم چیزی نخرین من نمیگم از فردا هیچی خرج نکنین من می‌دونم که انسان نمی‌تونه بدون تغییر و بهتر کردن زندگیش بمونه اما ازتون خواهش می‌کنم هر چیزی که می‌خواین بخرین دو بار روش فکر کنین و از خودتون بپرسین آیا واقعا بهش نیاز دارین یا صرفا از سر یک علاقه گذرا می‌خواین بخرین؟ فقط چون می‌خواین شبیه اون بلاگرهای اینستاگرامی بشین

یعنی حتما باید این اتاق و تخت خواب و سرویس چوب رو با این میز تحریر پر از لوازم‌التحریر فانتزی داشته باشی که احساس خوشبختی کنی؟ حتما باید همه چیز ست و رنگی رنگی باشه؟ حتما باید فلان مدل خودکار و فلان مدل دفتر رو داشته باشی تا خوشحال بشی؟ بذار یه سوال بهتر بپرسم چند تا از وسایلی که توی عکس‌های بالا هست واقعا کاربردی دارن و استفاده میشن و چند تاشون فقط و فقط برای دکور و گرفتن عکس‌های لاکچری خریده شدن؟ آیا واقعا از تمام وسایلِ عکس‌های بالا استفاده میشه یا این خرج کردن‌ها فقط برای رونق پیج و زرق و برق عکس‌های اینستاگرامی هست؟

هدف این مهمونی‌های پر زرق و برق چیه؟ این افتتاحیه‌ها و دورهمی‌ها واقعا برای شریک شدن شادی هست یا نمایش زرق و برق تکراری بلاگرها که اتفاقا برای خیلی از ماها هم عقده میشه که توی دفتر آرزوهامون بنویسم و هر شب تصورش کنیم که یه روزی به جایی می‌رسیم که ما هم چنین میز‌هایی سفارش بدیم و جشن‌های بزرگ و افتتاحیه‌های لاکچری بگیریم اما واقعا الزام هست؟ اون دسته گل‌هایی که اون بالا خریده و هدیه داده شدن چند تاشون استفاده میشن؟ اکثرا مصنوعی هستن و طرف حتی توی خونه‌اش هم اونا رو نمی‌بره اینا فقط واسه نمایش و چشم و هم چشمی روی صحنه میان، این میز‌های پذیرایی چطور؟ نصف این غذاها خورده نمیشن و دور ریخته میشن برای چی؟ فقط برای اینکه ما می‌خوایم قدرتمون رو به رخ بقیه بکشیم؟

نمی‌دونم چرا در پایان باز هم احساس می‌کنم نمی‌تونم هدف اصلیم رو به مخاطب منتقل کنم اما تلاشم رو کردم و حداقل اینطوری کمتر غصه می‌خورم، ما انسان‌ها ذاتا مصرف‌گرا هستیم اما امروز به لطف اینستاگرام که می‌تونیم کنج فقیرترین خونه بشینیم و عکس ثروتمندترین خونه رو ببینیم این مصرف‌گرایی صد برابر بیشتر شدت گرفته فقط امیدوارم کمی به فکر زمین و آسیبی که به مادر طبیعت می‌رسه ان باشین هر گوشی و تبلت و اپل واچی که می‌خرین و بعد دو سال دور می‌اندازین میره توی سطل زباله شما اما در نهایت یک گوشه دنیا طبیعت رو با خاک یکسان می‌کنه، اکثر وسایلی که می‌خریم فقط با هدف ارضا چشم و هم چشمی و نمایش قدرت به فک و فامیل و دوستامون هست ازتون خواهش می‌کنم سعی کنین کمی مینیمال زندگی کنین باور کنین زندگی خیلی قشنگتر میشه بیشتر با طبیعت دوست باشین و کمتر دور خودتون رو با کلی وسایل زرق و برق‌دار پر کنین حتی اگر گوشی و تبلت و اپل واچ دوست دارین از خودتون بپرسین کدومش بیشتر به کار شما میاد و اگر جفتشون یک کارایی رو برای شما دارن یکیشون رو بخرین نه هر دوتا رو صرفا برای نمایش!!! به امید آگاهی

پست شماره ۸۹ / ۲۰۵۶ کلمه

تاریخ ۹ اسفند ۱۴۰۲

سایت ویرگول

کره زمینتولید محتوامصرف گراییمحیط زیستتغییرات اقلیمی
هیچ مطلبی بی‌هدف نوشته نشده، با خوندن هر مقاله به اعماق ذهن و مغز من سفر می‌کنی و در مسیر شکافت و بررسی احساسات و دغدغه‌هام سهیم می‌شی پس با دقت بخون!!
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید