کلیه فعالیت‌هایی که در جهت حمل و نقل محموله‌ها و مسافران در بستر آب‌های جهان صورت می‌گیرد، حمل ونقل دریایی نام دارد. حمل و نقل دریایی یکی از راه‌های امن تجارت در دنیاست.
خوب است بدانیم حمل و نقل دریایی سابقه طولانی در تاریخ تجارت جهانی دارد. این روش حمل ونقل با انقلاب صنعتی در دنیای تجارت شروع شد. می‌توان گفت؛ به طور کلی هزینه حمل و نقل دریایی ارزان‌تر از راه‌های دیگر است.
تجارب اقتصادی گویای آنست که حمل ونقل دریایی برای بارهای سنگین یا محموله‌های فله، مانند زغال‌سنگ، سنگ معدن، یا غلات بسیار مقرون به‌صرفه است.
طبق گزارش UNCTAD در سال 2020، حمل و نقل دریایی 80٪ تجارت بین‌المللی را تشکیل می‌دهد.
حمل و نقل دریایی را می‌توان در هر مسافتی با کشتی، قایق بادبانی یا بر فراز اقیانوس‌ها و دریاچه‌ها، ازطریق کانال‌ها یا در امتداد رودخانه‌ها انجام داد.
حمل و نقل دریایی ممکن است برای تجارت، تفریح توسط مردم یا برای ارسال بار انجام شود، مثلا برای ارسال بار به عمان بدلیل موقعیت جغرافیایی آن نسبت به ایران حمل و نقل دریایی از اهمیت بالایی برخوردار است. به دلیل همین جایگاه مهم و پر رونق، نرخ حمل ونقل دریایی همیشه در صدر اخبار اقتصادی قرار دارد. در این مقاله با کاربرد انواع کشتی‌های مهم در خطوط حمل ونقل دریایی، عوامل مؤثر برنرخ حمل و نقل دریایی و اصطلاحات پرکاربردی که درحوزه حمل بار با کشتی اهمیت دارد، آشنا خواهیم شد.
انواع کشتی‌های کاربردی در حمل ونقل دریایی:
فله بر‌ها: فله‌بر یک کشتی تجاری است که به ویژه برای حمل محموله‌های فله بسته‌بندی نشده مانند غلات، زغال سنگ، سنگ معدن، کلاف‌های فولادی و سیمان در انبار‌های بار خود طراحی شده است. از زمانی که اولین کشتی فله‌بر تخصصی در سال 1852 ساخته شد، این کشتی‌ها روز به روز بزرگتر وپیچیده ترشدند.
فله برهای امروزی ظرفیت‌های خوبی از بابت، ایمنی، کارایی و دوام در حمل و نقل دریایی دارند.
کشتی‌های کانتیری باکس: نوعی از کشتی‌های باری که در عرصه حمل ونقل دریایی فعال هستند، کشتی کانتینری باکس ship یا کانتینر سفالی نامیده می‌شود. این نوع کشتی در حقیقت یک کشتی باری است که تمام بار خود را در کانتینر‌های به اندازه کامیون حمل می‌کند و بطور مثال در فریت بار به کانادا با کشتی استفاده میشوند.
کشتی‌های کانتینری وسیله‌ای متداول برای حمل و نقل دریایی هستند و در حال حاضر بیشتر محموله‌های غیر فله را در دریا‌ها حمل می‌کنند.
کشتی‌های لاینر باری: این کشتی تجاری است که محموله، کالا و مواد را از یک بندر به بندر دیگر حمل می‌کند. سالانه هزاران کشتی لاینر باری در دریا‌ها و اقیانوس‌های جهان تردد می‌کنند و بخش عمده‌ای از حمل ونقل دریایی را انجام می‌دهند.
کشتی‌های باری معمولاً به طور ویژه برای این کار طراحی میشوند و اغلب به جرثقیل‌ها و مکانیسم‌های خاص برای بارگیری و تخلیه مجهز هستند و در اندازه‌های مختلف هستند. معمولاً از فولاد جوش داده شده ساخته میشوند و به استثنای برخی موارد معمولاً عمری بین 25 تا 30 دارند.
کشتی‌های باری که طبق برنامه حرکت می‌کنند، گاهی اوقات لاینرنیز نامیده میشوند برای تجارت در مسیر‌های دریایی کوتاه استفاده میشوند.
کشتی‌های رول‌آف RORO: نوعی کشتی‌های باری هستند که برای حمل محموله‌های چرخدار طراحی مانند اتومبیل، موتورسیکلت، کامیون، کامیون نیمه تریلر، اتوبوس، تریلر، و واگن‌های راه‌آهن طراحی شده‌اند. این کشتی‌ها معمولاً برروی چرخ‌های خود یا با استفاده از وسیله نقلیه سکویی حمل دریایی را انجام می‌دهند.
این کشتی‌ها دارای رمپ‌های داخلی یا ساحلی یا لغزش‌های قایق هستند که به محموله اجازه می‌دهد در هنگام بندر به طور مؤثر بر روی کشتی و خارج شود.
کشتی‌های کوچک‌تری که در میان رودخانه‌ها و سایر مسافت‌های کوتاه کار می‌کنند؛ اغلب دارای رمپ‌های داخلی هستند. ناگفته نماند اصطلاح RORO عموماً برای کشتی‌های بزرگ اقیانوس پیما استفاده می‌شود. همچنین رمپ‌ها و در‌ها ممکن است در قسمت عقب، کمان یا کناره‌ها یا ترکیبی از آن‌ها قرار گیرند.
هزینه حمل‌ونقل دریایی چقدر است؟
عوامل مهمی مثل شرایط کلی اقتصاد بر نرخ حمل ونقل دریایی تأثیرگذار هستند. شوک ناشی از کرونا نشان داد که نرخ حمل و نقل دریایی چقدر برای اقتصاد جهانی مهم است. ویروس کرونا بر حمل و نقل دریایی تأثیر گذاشت. بنادر فاقد نیروی انسانی شدند.
رانندگان کامیون و خدمه کشتی به دلیل محدودیت‌های بهداشت عمومی نمی‌توانستند از مرز‌ها عبور کنند. کاهش تقاضا در حمل نقل دریایی که ناشی از قرنطینه‌های طولانی بود، ظرفیت زنجیره‌های تأمین را تحت تأثیر قرار داد. علاوه برآن تأخیر در رساندن کالا به مشتریان، هزینه حمل بار دریایی با کشتی‌ها تا مقصد را افزایش داد.
تورم یکی از ابعاد اقتصادی است که به طور مستقیم و غیر مستقیم برهزینه حمل بار با کشتی تأثیرگذار است. تورم ناشی از قیمت‌های سوخت یا مواد غذایی بر هزینه‌های حمل و نقل دریایی مثل حمل بار از چین به ایران تأثیرگذار است. می‌توان این طور نتیجه گرفت؛ سهم تورم در تغییرات نرخ حمل بار با کشتی شبیه به تأثیرات شوک‌های اقتصادی قیمت جهانی نفت و مواد غذایی است.
افزایش هزینه‌های حمل و نقل دریایی در برخی کشورها بیش از بقیه به تورم وابسته است. تحقیقات نشان می‌دهد که ویژگی‌های ساختاری یک اقتصاد بر هزینه‌های حمل ونقل دریایی تأثیرگذار است.
در حقیقت مردم کشور‌های وارد‌کننده، کشور‌های محصور در خشکی و کم درآمد که ساختار‌های اقتصادی ضعیف‌تری دارند، نرخ حمل ونقل دریایی بالاتری را می‌پردازند.
مزایای حمل و نقل دریایی
حمل و نقل دریایی دارای مزایای بسیاری است که عبارتند از:
۱. ظرفیت بالا: کشتی‌ها قادر به حمل بارهای بزرگ و حجیم هستند. این به معنای امکان حمل بارهای سنگین و حجیمی مانند ماشین‌آلات صنعتی، وسایل نقلیه، محصولات نفتی و گازی و غیره است.
۲. هزینه کمتر: حمل و نقل دریایی معمولاً هزینه کمتری نسبت به حمل و نقل هوایی دارد. این به دلیل ظرفیت بالا و هزینه‌های بهره‌برداری نسبتاً کمتر است.
۳. پوشش جغرافیایی گسترده: حمل و نقل دریایی قادر به پوشش جغرافیایی گسترده‌ای است و به امکان ارتباط و تجارت بین کشورها و قاره‌ها کمک می‌کند.
۴. کاهش آلودگی هوا: در مقایسه با حمل و نقل هوایی و خودروها، حمل و نقل دریایی کمترین آلودگی هوا را ایجاد می‌کند. این به دلیل استفاده از سوخت‌های کم‌آلاینده و حجم بالای حمل و نقل دریایی است.
۵. امنیت بیشتر: حمل و نقل دریایی از نظر امنیتی معمولاً ایمن‌تر است. کشتی‌ها می‌توانند از سیستم‌های امنیتی پیشرفته مانند نظارت راداری، ناوگان نظامی و سیستم‌های ضدحمله استفاده کنند.
۶. کاهش ترافیک: حمل و نقل دریایی می‌تواند به کاهش ترافیک در جاده‌ها و بنادر کمک کند، زیرا بارهای سنگین و حجیم را از طریق دریا منتقل می‌کند.
۷. حمل بین‌المللی: حمل و نقل دریایی یکی از روش‌های اصلی حمل و نقل بین‌المللی است و به شرکت‌ها امکان صادرات و واردات به سراسر جهان را می‌دهد.
۸. کاهش آسیب به محیط زیست: در مقایسه با حمل و نقل راهی و هوایی، حمل و نقل دریایی کمترین تأثیر را بر محیط زیست دارد. این به دلیل استفاده کمتر از سوخت‌های فسیلی و کاهش آلاینده‌های هوا است.
به طور کلی، حمل و نقل دریایی به دلیل مزایای فراوانی که ارائه می‌دهد، به عنوان یک روش مهم و موثر در حمل و نقل جهانی شناخته می‌شود.
حمل‌ونقل دریایی یکی از مؤثرترین روش‌های حمل‌ونقل کالا است و تجارت و اقتصاد جهانی به آن وابسته است. با پیشرفت تکنولوژی و تکنیک‌های بهتر حمل‌ونقل، استفاده از سرویس های حمل‌ونقل دریایی آسان‌تر نیز شده است. امیدواریم این مقاله به شما بینشی در مورد حمل‌ونقل دریایی و روند آن داده باشد.
درنهایت، شما باید بهترین مسیر را برای عبور تجهیزات حمل بار خود انتخاب کنید و از مزایای حمل‌ونقل دریایی بهره‌مند شوید. هنگامی‌که صحبت از حمل‌ونقل دریایی به میان آید، دیگر نگران چالش‌های آن نباشید چرا که کشتیرانی دروازه طلایی دریای نور می‌تواند در هر مرحله از حمل، بسته‌بندی و تحویل به شما کمک کند.
