اگر برای امتحانات و کنکور درس میخوانید اما مطالب را به سرعت فراموش میکنید، احتمالا مشکل از روش مطالعه شماست. بسیاری از افراد برای یادگیری، بارها و بارها مطالب را میخوانند یا از روشهای غیرفعالی مانند هایلایت کردن و خلاصهنویسیهای پیچیده استفاده میکنند. اما این روشها بازدهی پایینی دارند و باعث میشوند زمان زیادی را تلف کنید.
روش اکتیو ریکال (Active Recall) یا یادآوری فعال، یکی از موثرترین و علمیترین تکنیکهای مطالعه است که به شما کمک میکند در زمان کمتر، یادگیری عمیقتری داشته باشید و اطلاعات را به مدت طولانیتری در حافظه خود نگه دارید. در این مقاله، این روش را به زبان ساده توضیح میدهیم و یاد میگیرید چگونه از آن برای موفقیت در امتحانات استفاده کنید.

اکتیو ریکال (Active Recall) به معنای فراخوانی فعال اطلاعات از حافظه است. برخلاف روشهای سنتی که در آنها چندین بار مطالب را میخوانید، در این روش شما بعد از مطالعه، چشمهایتان را میبندید و تلاش میکنید بدون نگاه کردن به منبع، اطلاعات را به خاطر بیاورید و بازگو کنید.
به طور خلاصه:
این کار باعث میشود ذهن شما بهجای ذخیرهسازی موقتی اطلاعات، آنها را در حافظه بلندمدت ثبت کند.
بسیاری از دانشآموزان و دانشجویان از روشهای غیرفعال مطالعه مانند چندینبار خواندن، هایلایت کردن و خلاصهنویسی غیرضروری استفاده میکنند. این روشها احساس آشنایی ایجاد میکنند، اما باعث فراموشی سریع اطلاعات میشوند.
مثال:
فرض کنید قرار است یک سخنرانی ارائه دهید. اگر فقط چندینبار متن سخنرانی را بخوانید، آیا در زمان ارائه قادر خواهید بود آن را بهخوبی بیان کنید؟ قطعا نه. اما اگر بدون متن، تلاش کنید سخنرانی را تکرار کنید، خیلی بهتر آن را یاد میگیرید.
روش اکتیو ریکال دقیقا همین کار را برای مطالعه انجام میدهد و باعث میشود:
برای اجرای این روش، دو مرحله کلیدی وجود دارد:
هنگام خواندن کتاب یا تماشای ویدئوی آموزشی، هر چند دقیقه یکبار:
چشمهایتان را ببندید و مطالبی که یاد گرفتهاید را بازگو کنید.
از خود بپرسید:
این کار باعث میشود مغز شما درگیر شود و اطلاعات را عمیقتر پردازش کند.
💡 نکته: تست زدن یا پاسخ دادن به سوالات آخر فصل نیز نوعی اکتیو ریکال است و میتواند به تقویت یادگیری کمک کند.
اگر زمان کمی برای مطالعه دارید یا با وجود ساعتها درس خواندن، مطالب را به سرعت فراموش میکنید، روش اکتیو ریکال (Active Recall) بهترین راهکار برای شماست. این روش، شما را از مطالعه منفعل خارج کرده و کمک میکند تا اطلاعات را واقعاً یاد بگیرید، نه فقط حفظ کنید.
یادتان باشد مغز شما زمانی اطلاعات را بهتر ذخیره میکند که مجبور شود آنها را بازیابی کند. بنابراین، بهجای خواندنهای بیهوده و چندباره، سعی کنید مطالب را از حافظه بازگو کنید و با این روش، مطالعه هوشمندانه تری داشته باشید.