در برابر خشم بگیم چشم؟!

خشمم رو بروز بدم یا این که بخورمش؟ یکی جلوم عصبانی شد، بهش بگم چشم یا کار دیگه‌ای انجام بدم؟

تا حالا این سوال‌ها برات پیش اومده باشه. اگر برات پیش نیومده مطمئن باش که توی فضای کاری خصوصا فضای کاری ایران ممکنه برات پیش بیاد. با توجه به شرایط اقتصادی‌-اجتماعی که در اون قرار داریم، یک جرقه کافیه که یک نفر رو از کوره به در ببره. در نتیجه خیلی مهمه که برای این شرایط آماده باشیم. کمربندهاتون رو ببندین که می‌خوایم با هم بفهمیم:

• خشم و عصبانیت چیه؟
• خشمم رو چه کارش کنم؟
• خشم بقیه رو چه کار کنم؟
• آیا میشه از خشم اجتناب کرد؟!

خشم و عصبانیت چیه؟

خشم یکی از احساساتی هست که برای بقامون بهش نیاز داشتیم و تا حدی هنوزم نیاز داریم. موقع خشم هورمون آدرنالین یا اپی‌نفرین توی خونمون ترشح می‌شه. ضربان قلبمون بالا می‌ره و قدرتمون رو چندین برابر می‌کنه. خودم شخصا تجربش رو داشتم که وقتی خشمگین شدم چهار تا مرد نتونستن جلوم رو بگیرن که از صحنه دورم کنن. عجیب قدرتی آدم پیدا می‌کنه. در گذشته‌های دور هم، اون زمانی که غارنشین بودیم، وقتی کیانمون رو در خطر می‌دیدیم همین خشم باعث می‌شده که بتونیم بزنیم خطر رو دفع کنیم.

عصبانیت میشه رفتار حاصل از خشم. خشم غیرارادیه ولی عصبانیت تا حدی عمدی و انتخابی ارادی هست. خشم یک احساس و هیجان هست ولی عصبانیت یک واکنش و رفتار حساب میشه. خشم رو اطرافیانت ممکنه متوجهش نشن ولی عصبانیت رو متوجهش می‌شن. عصبانیت می‌تونه به شکل‌های مختلفی مثل پرخاشگری، شکستن وسایل و ... بروز پیدا کنه.

تو زندگی اجتماعی امروز عصبانیت امر پسندیده‌ای نیست. توی کتاب هنر جنگیدن نویسندش می‌گه که یک ژنرال خوب عصبانی نمیشه. آدم توی عصبانیت یک سری تصمیم‌هایی می‌گیره که در اکثر مواقع بعدا ازشون پشیمون میشه. دوست هنرمندم محمد حسین توفیق‌زاده به زیبایی این موضوع رو توی اپیزود سیزدهم پادکست رادیو ور با بازآفرینی داستانی از شاهنامه، نشون داده. توی Game of Thrones هم Mother of Dragons جایی زمین خورد که نتونست عصبانیتش رو کنترل کنه. جایی که دقیقا باید کنترلش می‌کرد و ملت رو می‌بخشید. اومد زد همه رو با آتیش اژدهاش خاکستر کرد در حالی که تسلیم شده بودن. یک جای دیگهٔ همون کتاب هنر جنگیدن می‌گه که خیلی مهمه بدونی اسلحه‌ات رو کجا نباید استفاده کنی، هم‌زمانی که بدونی کجا باید به کارش ببری.

اگر زودتر اون اپیزود پادکست رادیو ور رو گوش داده بودم، خیلی چیزا برام تغییر می‌کرد. یک سری اتفاقاتی برام توی شرکتی که هم‌بنیان‌گذارش بودم افتاد. سر یک سری مسائلی بین هم‌بنیان‌گذارا اختلاف پیش اومد که در نهایت به جدا شدنم از شرکت انجامید. شخصا سال گذشته رو کلا تو خشم بودم، یک سری جاها عصبانی شدم و بخش خوبی از وقتم رو تلف کردم. اصلا چرا این متن رو نوشتم؟ برای این که شما مثل من وقتتون رو تلف نکنین.

به خودم در سال گذشته که نگاه می‌کنم، می‌بینم که مشکل از خشمگین شدن نبود. مشکل در نحوهٔ بروز خشم بود. خودم وقتی خشمگین می‌شم، شروع می‌کنم به شعر سرودن. قبلا توی دفترچه خاطراتم شعر می‌گفتم ولی سال پیش اون قدر حجمش بالا رفت که مجبور شدم دفتر جدایی براش درست کنم. حالا من هی شعر سر و هم می‌کردم و هی اون بیرون اتفاقی نمی‌افتاد. بعد که می‌دیدم اتفاقی نمی‌افته، خشمگین‌تر می‌شدم. همین باعث می‌شد، بیشتر شعر بگم. در نتیجه افتادم توی Loop مثبتی که تهش منفجر شدم. مثل انفجار ستاره‌‌ای پیر که از دلش یک ستارهٔ جدید زاییده می‌شه. یک جورایی از نو ساخته شدم. حالا این ستارهٔ از نو متولد شده، داره براتون می‌نویسه.🤞

بشنو از نی چون حکایت می‌کند
از جدایی‌ها شکایت می‌کند

خشمم رو چه کارش کنم؟

تمام تلاشتون رو بکنین که خشمتون رو کنترل کنین و عصبانی نشین. خشم کنترل نشده، روابط رو خراب می‌کنه. توی کتاب How to win Friends and. influence poeple نویسندش می‌گه که توی سن ۵۰ سالگی آدم در درجهٔ اول سلامتی‌اش و در درجهٔ دوم اون روابطی که ساخته براش مهم میشن. از بزرگترین دارایی‌های آدم همون روابطی هست که داره. خیلی مواظب باشین که چی کار می‌کنین. اگر لازم شد می‌تونین توی ذهنتون، برای تخلیهٔ خشمتون از این نثر مسجع استفاده کنین:

اون قدر تیکه بارت می‌کنم
تیکه پارت می‌کنم

قَدرِت تیکه بار می‌کنم
قُدرَت تیکه پار می‌کنم

حتی می‌تونین در واقعیت هم بگینش. اما بدونین، بروز خشم و عصبانی شدن باید آخرین سلاحی باشه که ازش استفاده می‌کنین. خشم برای نگه داشتن حد و مرزهاتون لازمه. اما خوبه حواستون باشه به صورت کنترل شده ازش استفاده کنین. به قول خارجیا:

Revenge is a dish better served cold.

یا به قول سوگند توی آهنگ سلام خانم:
برنده اونه که می‌تونه خونسرد، آروم بجنگه

اگه دیدین پشیمون شدین، عذرخواهی کنین. طرفتون اگر آدم خوبی باشه، ازتون قبول می‌کنه. اگر هم قبول نکرد، کلی آدم دیگه توی کرهٔ خاکی هستن که می‌تونین باهاشون ارتباط بگیرین.

خشم بقیه رو چه کار کنم؟

اول بگم که خشم همیشه بد نیست بلکه می‌تونه زیبا هم باشه. امیدوارم روزی نرسه که برای کسی که براتون مهمه مثل این ستون بشین. دردناکه! اگر کسی از دستتون خشمگین می‌شه؛ یعنی، براش مهمین! به فال نیک بگیرینش. مثلا توی رابطه‌ها از دید مرد:

خشمت به تیر چشمم زیباست
چشمت به وقت خشمم زیباست

حالا اگر یکی جلوتون خشمگین شد، خوبه که ازش بخواین که کلاه قرمزش رو برداره و به جاش کلاه آبی بذاره سرش. یعنی چی؟ یعنی، این که ازش بخواین که اول آروم شه و بعد از اون منطقی فکر کنه. این تکنیکی هست که کتاب شش کلاه تفکر پیشنهاد می‌ده. به نظرم خیلی هم خوب جواب می‌ده.

اگر دیدین که فایده‌ای نداره و طرف مقابلتون به خشمش داره ادامه می‌ده، تلاشتون رو بکنین که صحنه رو ترک کنین. کسی حق نداره موقع عصبانیت شما رو تحقیر کنه یا این که زخمی‌تون کنه. به طرف بگین که الان شما عصبانی هستی. بعدا، در فرصت مناسبی که عصبانی نبودی، صحبت رو ادامه می‌دیم.

گر بدیدی از کسی تو تحقیر
رو که فردا بینی‌اش ز ته قیر

یک کار دیگه هم که میشه انجام داد که توی ویدئو زیر می‌تونین ببینین:
https://www.dideo.tv/v/yt/kg9Uz39v_II/como-parar-o-bullying

آیا میشه از خشم اجتناب کرد؟!

تو کتاب هنر جنگیدن می‌گه که هنر جنگیدن اینه که اصلا نیازی پیدا نکنی که بخوای بجنگی. باید هوشیار باشی و اصلا نذاری اختلافی به وجود بیاد که بعدا بخوای به خاطرش خشمگین بشی و بجنگی. خشم به دو علت به وجود میاد: یکی رقابت بر سر منابع و دیگری برقراری نُرم‌های اجتماعی. نرم‌های اجتماعی رو سعی کن که رعایت کنی، اگر منابع هم محدود بود، تلاشت رو بکن که منابع رو بسازی.

از طرف دیگه بدون که برای صلح پایدار باید مشغول تدارک ساز و برگ باشی. به قول هم‌بنیان‌گذار Nike بیزینس جنگی است که گلوله نداره. اگه قدرتت زیاد باشه، کسی جرأت نمی‌کنه که باهات تقابل کنه.

شخصا برای جنگ بعدی که در پیش دارم، مشغول جمع کردن ساز و برگم. دارم سنتور یاد می‌گیرم و گل پرورش می‌دم.😁

Be a warrior in a garden not a gardener in a war.

جنگجوی خوب نمی‌ذاره که اصلا جنگی به وجود بیاد و اختلافات رو در نطفه خفه می‌کنه. از طرف دیگه این قدر قدرت خودش رو زیاد می‌کنه که کسی فکر تقابل باهاش، به سرش نمی‌زنه. از طرف دیگه یاد می‌گیره که چطور با بقیه کنار بیاد.

باور کنین اگر بتونیم در صلح ، صفا و دوستی به اهدافمون برسیم، هزینهٔ خیلی کمتری پرداخت می‌کنیم.

جمع‌بندی

در آخر، خوبه که خشممون رو بشناسیم و سعی کنیم، کنترلش کنیم. در برابر خشم بقیه تلاشمون رو بکنیم که باهاش شاخ تو شاخ نشیم. نهایتا هم، کاری که کنیم که اصلا نه خودمون خشمگین بشیم و نه بقیه ازمون عصبانی بشن.

ممنونم که تا این‌جا همراهم بودین. اگر تجربه ای در زمینهٔ بروز خشم داشتین خوشحال می‌شم، بشنوم. 😊

جا داره از سرکار خانم نگین بیگلو بابت خواندن متن و پیشنهاداتشون برای بهتر شدن متن تشکر کنم. خانم بیگلو یکی از فعالین HR در اکوسیستم کارآفرینی ایران هستن. پادکست ردِ ما شون رو می‌تونین گوش بدین.

اگر براتون مطلب مفید بوده، برای دوستاتون بفرستین که دوستی‌هاتون رو تقویت کنین. باور کنین که روابطتون ارزشمندترین سرمایه‌ای هست که دارین.⚡️

منابع:

🌳 https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2019/may/12/science-of-anger-gender-age-personality

🌳 https://zendeghima.ir/individual-and-lifestyle/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AE%D8%B4%D9%85-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7/

🌳 The ART of WAR, Sun Tzu

🌳How to win friends and Influence People, Dale Carnegie

🌳https://nokeghole.com/break-time/motivational-songs/download-song-sogand-salam/

🌳 https://castbox.fm/episode/سیزده--سریالِ-رستم،-قسمت-دهم:-شاهِ-توران‌زمین-id5572738-id665581654?utm_campaign=a_share_ep&utm_medium=dlink&utm_source=a_share&country=us

🌳 شش کلاه تفکر

🌳 https://nielsbohrmann.com/its-better-to-be-a-warrior-in-a-garden-than-to-be-a-gardener-in-a-war/

🌳 https://raddemaa.com/