بتن، یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی، مادهای است که از ترکیب آب، سیمان و سنگدانه تشکیل میشود که دارای دو حالت تازه و سخت شده است. کیفیت بتن مورد استفاده در سازههای مختلف، به خواص آن پس از مخلوط کردن (بتن تازه) و پس از اتمام فرآیند عمل آوری (بتن سخت شده) بستگی دارد.
مقاومت بتن، به عنوان یکی از مهمترین ویژگیهای بتن محسوب میشود. از آنجایی که مقاومت بتن، دید بسیار خوبی را از دیگر ویژگیها فراهم میکند؛ معمولا به عنوان معیاری برای ارزیابی کلی کیفیت بتن مورد استفاده قرار میگیرد. مقاومت بتن در واقع توانایی بتن در تحمل بارگذاریهای فشاری، کششی، خمشی، برشی و غیره تعریف می گردد. مقاومت مورد نیاز معمولا مطابق با استانداردهای مربوطه و بر اساس نوع بارگذری، میزان بارگذاری و سازه تحت بارگذاری تعیین میشود.
مقاومت بتن را میتوان به مقاومتهای فشاری، کششی، خمشی، برشی و پیچشی تقسیم کرد. از بین این موارد، مقاومتهای فشاری، کششی و خمشی از اهمیت بیشتری برخوردار هستند و بیشتر مورد ارزیابی قرار میگیرند.
مقاومت فشاری بتن، مهمترین مزیت این ماده به حساب میآید که توانایی سازه در برابر بارهای محوری فشاری (کاهش طول محوری) بدون رخ دادن ترک یا تغییرشکل بیان می شود. مقاومت فشاری بتن مورد استفاده در سازههای مختلف به کاربری آنها بستگی دارد . میزان مقاومت فشاری بتن از میانگین نتایج آزمایشهای دورهای (در بازههای زمانی مشخص) بر روی نمونههای حاصل از بتن تازه به دست میآید. با توجه به استاندارد مربوط به ساخت یک سازه بتنی، از آزمایشهای ۷ روزه، 28 روزه، 56 روزه یا 90 روزه به منظور ارزیابی مقاومت فشاری سازه و پیشبینی عملکرد آن در شرایط مورد نظر استفاده شود. مقاومت فشاری با واحد مگاپاسکال (MPa) در سیستم SI و واحد پوند بر اینچ مربع (psi) در سیستم واحدهای اندازهگیری آمریکایی نمایش داده میشود. به طور کلی استحکام فشاری بتن با گذشت زمان افزایش مییابد. بنابراین هرچه سن بتن بالاتر باشد، مقاومت فشاری آن نیز بیشتر خواهد بود.
مقاومت کششی، توانایی ماده در تحمل بارهای محوری کششی (افزایش طول محوری) است. بتن یک ماده بسیار ضعیف در مواجهه با تنشهای کششی به حساب میآید. این ماده دارای ساختاری متخلخل است. به همین دلیل، درون بتن معمولا ترکهای ریز و میکروسکوپی وجود دارند. هنگام اعمال بارگذاری کششی، این ترکها افزایش طول میدهند. تا زمانی که بارگذاری ادامه داشته باشد، گسترش ترکها نیز (تا لحظه شکست) ادامه مییابد.
مقاومت کششی بتن، حدود 8 تا 12 درصد (به طور میانگین 10 درصد) مقاومت فشاری آن است. در مقاومتهای فشاری بالا، این درصد کاهش مییابد. به دلیل پایین بودن مقاومت کششی بتن، معمولا در محاسبات فرض میشود که این ماده هیچ مقاومتی در برابر کشش ندارد. با این وجود، آگاهی از مفهوم مقاومت کششی بتن، امکان تخمین میزان باری که موجب به وجود آمدن و گسترش ترک میشود را فراهم میکند. به طور کلی، بتن به کار رفته در سازههای مختلف به ندرت تحت کشش خالص قرار میگیرند. تنشهای کششی اعمال شده بر بتن معمولا به بارگذاریهای خمشی، پیچشی یا ترکیب این دو مورد مربوط میشوند.
مقاومت خمشی یا مدول گسیختگی، توانایی ماده در تحمل بارهای جانبی (در راستای عرض) است. مقاومت خمشی بعد از مقاومت فشاری از رایج ترین ترین موارد در محاسبات سازه به حساب می آید. پیادهروها، دالها، لاردهها و تیرها را میتوان به عنوان نمونههایی از المانهای تحت بارگذاری خمشی در نظر گرفت.
نیروی برشی، نیرویی است که تمایل به ایجاد برش در سطح مقطع جسم دارد. این برش، موازی با جهت نیرویی است که اعمال میشود. در مهندسی سازه و مکانیک، مقاومت برشی از اهمیت بالایی برای طراحی ابعاد مواد و اعضای سازهای (مانند تیرها، صفحات و پیچها) برخوردار است. در تیرهای بتن آرمه، مهمترین هدف استفاده از خاموتها، افزایش مقاومت در برابر برش است.