شفقت ‌و مهربانی با خود

وقتی دردی و مصیبتی جانکاه بر روح و روان ما شلاق میزند وقتی که یک زلزله چند ده ریشتری زندگی ما را از این رو به آن رو می کند ماوسط آن خرابه ها سرگردان و تنها چه می کنیم…؟ دوست داریم اطرافیان چه رفتاری با ما داشته باشند؟

ما معمولا پس از تجربه یک حادثه دردناک و ناگهانی در مواجه با شکاف واقعیت دوست داریم در آغوش گرفته شده و نوازش شویم …

دلمان می خواهد غممان را تایید کنند و به ما حق بدهند…

اصلا چیزی نگویند و فقط کنارمان باشند…

اگر کسی می تواند از فرزندانمان مراقبت کند…

از ما بپرسد چه احساسی داریم و بگوید چه کاری می تواند برایمان انجام دهد…

بسته به شرایط روحی روانی و اتفاق پیش آمده (سوگ،فقدان،جدایی،بیماری سخت، ورشکستگی، حوادث طبیعی،تصادف،تجاوز و …) می‌تواند هر عملی یا حرفی که نشان بر درک ما و احساساتمان است اندکی از آلام و رنج ما را تسکین دهد همینکه حس کنیم درک میشویم و پذیرفته می شویم برایمان خوب خواهد بود حتی اگر کاری از کسی بر نیاید…

برعکس آن، زمانی اتفاق می افتد که افراد در چنین شرایطی ما را نصیحت کنند یا سرزنش کنند مثلا بگوید «دنیا که به آخر نرسیدهاست» یا «با گذشت زمان حل می شود» یا «بهت هشدار داده بودم که چنین اتفاقی می افتد» یا « بی خیال باش اهمیت نده » و…

صحبت ها و رفتار گروه دوم حتی اگر به قصد کمک کردن و با نیت خوب هم باشد کمکی به ما نخواهد کرد بلکه رنج و غم و خشم ما رابیشتر خواهد کرد…

حال سوال اینست که «چه کسی در زندگی ما هست که فارغ از هر اتفاقی آماده حضور و کمک و مهربانی با ماست؟»

«چه کسی می تواند با تمام وجود غم ما را درک کند و به ما باور داشته باشد حتی اگر خودمان در حادثه پیش آمده نقش داشتهباشیم؟»

آن فرد خودِ خودِ تو هستی دوست من

بله درست در چنین لحظاتی است که شفقت خود بیش از پیش اهمیت پیدا می کند ، شفقت به خود با اعتماد به نفس و عزت نفس تفاوتدارد. شفقت به خود، یک شیوه­ تفکر درباره­­ خود نیست، بلکه راهی برای بودن و رفتار کردن با خود است. در واقع طبق پژوهش های صورتگرفته و گفته های دکتر کریستین نف، استاد روانشناسی دانشگاه تگزاس، شفقت به خویشتن یعنی دقیقا به همان شیوه‌ای که در زمانبیماری سخت یا شرایط دردناک با عزیزترین افراد زندگیمان رفتار می­کنیم با خودمان نیز همانگونه رفتار کنیم ، حتی اگر با ما مخالفتکنند.

شفقت خود همان عزت نفس است در حالیکه معایب آنرا ندارد در واقع مشکلاتی همچون خودشیفتگی،خودخواهی و شرم و… که در اثراعتماد به نفس و عزت نفس کاذب سراغ شخص می آیند در شفقت خود وجود ندارد زیرا شفقت یعنی مشکلات تو، درد تو، غم تو واحساسات تو درست به اندازه مشکلات و درد و غم و احساسات من مهم است نه بیشتر و نه کمتر.

شفقت ورزی و مهربانی با خود سه مولفه اصلی و اساسی دارد:

• دلسوزی و مهربانی با خود به جای خودسرزنشی و انتقاد از خویشتن
• حضور در زمان حال و ذهن آگاهی یا بهشیاری
• بها دادن به تجربه مشترک انسانی خود با دیگران

هنر شفقت ورزی با خود یک مهارت است که با تکرار و تمرین آنرا یاد می گیریم تا در طول زندگی و خصوصا شرایط دشوار و بحرانی ازآن بهره ببریم.

در فصل آرامش درون #پادکست #رادیو_ازی به تفصیل آنرا شرح دادم و تمرینات لازم برای یادگیری این مهارت را بازگو کرده ام. اپیزودهای ۱۱و۲۰و۲۲ و ۲۴ ????

برایتان شفقت ورزیدن با خود ، آرامش درون و شادی بی پایان آرزو می کنم.

سمیه مهاجر (اَزی)