مقالات مقدماتی - معرفی بلاکچین

بلاکچین یک دفتر کل باز میباشد که میتواند با روشی مطمئن و امن، داده های مختلف از جمله تراکنش های مالی، قرارداد های حقوقی و … را به صورت دائمی و غیر متمرکز ثبت کند. این غیرمتمرکز بودن به این معناست که همه ی افراد شبکه، امکان دیدن و نظارت بر داده های ثبت شده را دارند اما هیچکس به صورت انفرادی نمیتواند داده های ثبت شده را دستکاری و یا حذف کند.

واژه بلاک چین از دو کلمه block و chain تشکیل شده است.

در این فناوری، اطلاعات در بلاک ها ذخیره میشود و بلاک ها نیز به صورت زنجیره وار به یکدیگر وصل شده اند.

ساختار بلاکچین از 4 اصل مهم تشکیل شده است که در ادامه به تشریح مختصر هر کدام از این 5 اصل میپردازیم:

1- پایگاه اطلاعات توزیع شده (Distributed Database)

منظور از پایگاه اطلاعات داده، محل ذخیره اطلاعات میباشد که در بلاک چین بصورت غیر متمرکز طراحی شده است. منظور از پایگاه اطلاعات متمرکز، سیستمی مانند سیستم پایگاه اطلاعات شرکت هایی مانند گوگل و یا متا (فیسبوک سابق) میباشد که تمام اطلاعات خود را در پایگاه اطلاعاتی ذخیره می کنند که کنترل آن پایگاه اطلاعات در دست یک شخص و یا شرکت میباشد. اطلاعات در بلاک چین، در یکجای واحد ذخیره نمیشود. اگر اطلاعات در یک جای واحد ذخیره شود، ریسک نگهداری از این اطلاعات بالاتر می رود زیرا دسترسی و خرابکاری این اطلاعات برای عامل های مخرب راحت تر میباشد.

در پایگاه اطلاعات توزیع شده، هر شخصی توانایی بررسی اطلاعات رو دارد اما هیچ فرد و یا ارگان یکتا، توانایی دستکاری و هک اطلاعات ثبت شده را ندارد.

همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید، در سیستم پایگاه اطلاعاتی متمرکز، تمام اطلاعات ثبت شده، تنها وابسته به یک سرور میباشد و در صورت ایجاد دسترسی به آن یک سرور توسط عوامل مخرب ( از جمله هکر ها و یا کسانی که به هر دلیلی می‌خواهند اطلاعات ثبت شده را تغییر دهند) اما در سیستم غیرمتمرکز، تمامی اعضای شبکه به اطلاعات ثبت شده دسترسی دارند و در صورت تغییر اطلاعات ثبت شده در یکی از سیستم های شبکه، دیگر سیستم ها متوجه این تغییر خواهند شد و سیستمی که دارای اطلاعات غلط می‌باشد فاقد اعتبار خواهد شد و از شبکه خارج خواهد شد و از اصالت اطلاعات ثبت شده محافظت به عمل می‌آید.

2- شبکه نظیر به نظیر (Peer to Peer)

در شبکه های متمرکز، دسترسی اعضای شبکه به یکدیگر، نیاز به وجود و سرویس دهی یک سرور مرکزی دارد، اما در تکنولوژی بلاکچین، سیستم غیرمتمرکز حاکم میباشد، یعنی در واقع نیاز به وجود یک سرور مرکزی حذف شده و بر همین اساس، قدرت از یک قدرت مرکزی گرفته شده است و بین تمام اعضای شبکه به طور مساوی پخش شده است، در واقع ارتباطات، تراکنش ها و انتقال داده ها به صورت مستقیم بین دو عضو شبکه اتفاق می افتد بدون آنکه نیازی به یک سرور و یا شخص ثالث باشد.

3-شفافیت با نام مستعار

شفافیت در شبکه بلاک چین یک اصل غیرقابل انکار میباشد و این شفافیت به این معنا میباشد که هر کس امکان دسترسی به تمامی تراکنش ها را دارد، به عنوان مثال شما همین حالا میتوانید با چند کلیک به تراکنش های نهنگ های بیت کوین (اصطلاح نهنگ به افرادی اطلاق میشود که مقدار زیادی بیت کوین، به طور مثال 1000 واحد بیت کوین، دارند) دسترسی پیدا کنید. اما این دسترسی پیدا کردن به تراکنش ها و آدرس کیف پول و یا ولت (Wallet) به معنای دسترسی به هویت صاحب آن نیست چراکه احراز هویت هر ولت و یا آدرس کیف پول اختیاری میباشد و صاحب هر آدرس کیف پول میتواند یا با نام مستعار خود را معرفی کند و یا در صورت تمایل به ارائه مدارک هویتی بپردازد.

4- برگشت ناپذیری اطلاعات ثبت شده

برای درک بهتر این مورد، نیاز داریم تا کمی با تکنولوژی و منطق کار بلاک چین آشنا شویم، همانطور که پیش‌تر نیز گفتیم، شبکه بلاک چین تشکیل شده از دو المان بلاک و زنجیره بلاک ها میباشد، حال به تشریح مختصر محتویات هر بلاک میپردازیم تا بفهمیم که چرا تراکنش ها و داده هایی که در شبکه بلاک چین ثبت و تایید شوند، دیگر امکان تغییر و یا حذف آنها وجود ندارد.

تراکنش ها و داده های جدیدی که در شبکه بلاک چین ثبت میشود، همگی رمزگذاری میشوند، که اصطلاحا به این روند رمز گذاری هش (Hash) گفته میشود، این یک بخش از هر بلاک میباشد. بخش دیگر هر بلاک، هش مربوط به بلاک قبلی شبکه بلاک چین میباشد، یعنی در واقع در هر بلاک، تمام داده های قبلی شبکه موجود میباشد، یعنی به طور مثال در آخرین بلاک شبکه بیت کوین، داده های مربوط به اولین تراکنش بلاکچین بیت کوین نیز موجود است، همینطور در بلاک یکی مانده آخر، دو تا مانده به آخر و …. پس در واقع اگر کسی قصد دستکاری اطلاعات اولین تراکنش را داشته باشد، باید تمام بلاک های موجود در زنجیره بلاک ها را تغییر دهد، که این روند، عملا امکان تغییر داده های ثبت شده در بلاک چین را از بین میبرد چراکه برای تغییر هر داده ی ثبت شده، باید به تعداد بلاک های موجود در شبکه داده های مدنظر برای دستکاری، تغییر پیدا کنند و در صورت اقدام به دستکاری داده ها، دیگر اعضای شبکه بلاکچین، که اصطلاحا به آنها نود (Node) گفته می شود از این اقدام جلوگیری میکنند.

برای اینکه این مورد رو خوب درک کنید باید با محتویات هر بلاک آشنا بشید .

برای درک بهتر این مطلب میتوانید به تصاویر زیر، با دقت نگاه کنید و سپس دوباره، مطلب بالا را مطالعه کنید: