پروژه Moonbeam؛ نمونه‌ای از بلاک‌چین‌های آینده

پروژه Moonbeam[1] در ژانویه 2020 با هدف آسان کردن ارتباطات میان-زنجیره‌ای[2] بین شبکه‌های بزرگ بلاک‌چین متولد شد.

بنیان‌گذاران این پروژه که خود را خدمه پرواز[3] خطاب می‌کنند، گروهی به ریاست Derek Yoo به عنوان مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار از شرکت PureStake و Stefan Mehlhorn به عنوان مدیر اجرایی هستند. شرکت PureStake، توسعه‌دهنده پلتفرم قرارداد هوشمند Moonbeam است که خدمات پیاده‌سازی پروتکل و ابزارهای توسعه شبکه بلاک‌چین را ارائه می‌دهد.

پروژه Moonbeam یک شرکت انتفاعی[4]است که دفتر آن در بوستون قرار دارد. شرکت PureStake در فاز ابتدایی توسعه خود توانست منابع مالی مناسبی را برای توسعه Moonbeam جمع‌آوری کند:

• آگوست 2020، دریافت یک کمک بلاعوض در قالب موج ششم برنامه کمک‌های بلاعوض[5]بنیاد web 3 برای توسعه انطباق‌پذیری با اتریوم در شبکه Moonbeam برای توسعه ابزارهای مبتنی بر اتریوم نظیر TRUFFLE، Remix و Metamask؛
• سپتامبر 2020، دریافت 1.4 میلیون دلار سرمایه‌گذاری اولیه[6]از شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر Hypersphere با هدف شتاب‌دهی به توسعه شبکه Moonbeam و راه‌اندازی پلتفرم قرارداد هوشمند منطبق بر اتریوم روی پولکادات؛
• مارس 2020، دریافت 6میلیون دلار در قالب سرمایه‌گذاری راهبردی[7]از سوی coinfund با مشارکت بایننس، ParaFi، Coinbase Ventures، Fanbushi Capital، IOSG Ventures و سرمایه‌گذاران اولیه قبلی خبر.

این پلتفرم در ادامه فرآیند توسعه خود، در نوامبر 2021 توانست یک parachain slot از پولکادات را در فرآیند حراج تصاحب نماید. برای این مهم، بیش از 200هزار کاربر نزدیک به یک میلیارد دلار را در قالب DOT در اختیار این پروژه گذاشتند. پس از آن، تیم پروژه شروع به مهاجرت این پلتفرم به پولکادات کرده و در یازدهم ژانویه سال جاری (2022)، شبکه Moonbeam رسماً کار خود را روی پولکادات آغاز کرد.

پروژه Moonbeam دقیقاً چه می‌کند؟

به طور دقیق، می‌توان Moonbeam را یک پاراچین از شبکه پولکادات دانست که مبتنی بر قرارداد هوشمند عمل کرده و قابلیت سازگاری[8]و همکاری متقابل[9] با ماشین مجازی اتریوم (EVM)[10] را ارائه می‌کند. شبکه Moonbeam امکان سازگاری با developer toolchain اتریوم را فراهم می‌کند و بدین ترتیب به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا از DAppها بهره گرفته و پاراچین‌های خود را با کمترین منابع مورد نیاز و پایین‌ترین هزینه راه‌اندازی کنند.

اما آن‌چه که این پروژه را به یک پروژه منحصربه‌فرد تبدیل می‌کند، ارائه API سازگار با Web3، سیستم کامل پیاده‌سازی EVM و Bridge‌هایی است که Moonbeam را به پروژه‌های کنونی مبتنی بر اتریوم متصل می‌کند. این بدان معناست که هر کس می‌تواند از Moonbeam برای تولید Appهای غیرمتمرکز روی پولکادات استفاده کند؛ و با توجه به مزیت برقراری ارتباط پولکادات با سایر پروژه‌ها نظیر بیت‌کوین و اتریوم، امکان برقراری ارتباط پروژه‌هایی که از Moonbeam بهره‌برداری می‌کنند، به زیست‌بوم بسیار بزرگ‌تری فراهم می‌شود.

با توجه به نقش کلیدی پروژه پولکادات در توضیح Moonbeam، در صورت عدم آشنایی با پولکادات به مقاله «پولکادات: اینترنت بلاک‌چین‌ها» مراجعه نمایید.

به عنوان یک جمع‌بندی در خصوص Moonbeam و مشخصات و خدماتی که علاوه بر رقبای خود ارائه می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• یک زیست‌بوم گسترده و در حال رشد؛
• سازگاری با EVM؛
• · ارائه API سازگار با Web3؛
• سازگاری با substrate؛
• یکپارچه‌سازی میان‌زنجیره‌ای[11]؛
• و زبان‌های قرارداد هوشمند رایج.

در ادامه به هر یک از این موارد نگاهی خواهیم داشت:

زیست‌بوم گسترده و در حال رشد

جامعه زیست‌بوم Moonbeam شامل بیش از 80 پروتکل است و این تعداد دائماً در حال افزایش است. به همین دلیل، این پروژه با تعداد بسیار زیادی از APIها، Bridgeها، DAppها، componentهای DeFi، ارائه‌دهندگان فضای ذخیره‌سازی داده[12]و کیف پول‌های Web3 در ارتباط است که همه آن‌ها می‌توانند به اکوسیستم‌های بزرگ‌تری نظیر اتریوم و پولکادات متصل شوند.

دلیل این امر، تمرکز راهبردی Moonbeam به خلق یک زیست‌بوم دارای قابلیت همکاری متقابل با استفاده از قابلیت‌های میان‌زنجیره‌ای و appهای متعدد است که به دنبال ارائه راه‌حل‌های متعدد برای DeFiها، DEXها، NFTها و نظایر آن هستند.

سازگاری با EVM

همچنین، Moonbeam به گونه‌ای گسترش یافته است که به صورت ذاتی با EVM سازگار است؛ بدان معنا که توسعه‌دهندگان با قراردادهای هوشمند مبتنی بر solidity که روی ماشین مجازی اتریوم (EVM) اجرا می‌شوند، می‌توانند قرارداد هوشمند خود را به راحتی و بدون نیاز به تغییرات وسیع در تنظیمات به Moonbeam منتقل کنند.

دلیل این امر آن است که Moonbeam و خواهرخوانده این شبکه یعنی Moonriver در شبکه Kusama با هدف پشتیبانی از زبان‌های برنامه‌ریزی سازگار با اتریوم نظیر Solidity و Viper گسترش یافته‌اند. این امر، امکان استفاده توسعه‌دهندگان از toolkitهایی نظیر TRUFFLE، Waffle، Remix و از همه مهم‌تر، Metamask در محیط پولکادات را فراهم می‌کند.

سادگی استفاده از Moonbeam یکی از مهم‌ترین مزایای فنی این پروژه است. چرا که حتی در بسیاری موارد که توجیه اقتصادی مهاجرت به پلتفرم دیگر نیز وجود دارد، سختی تغییرات فنی مورد نیاز برای انجام این مهاجرت جلوی وقوع این امر را برای رقبای Moonbeam می‌گیرد.

ارائه API سازگار با Web3

کارکرد جالب توجه دیگر Moonbeam، ارائه API مبتنی بر Web3 توسط این پروژه است. با استفاده از این API، Moonbeam دسترسی قابل توجهی را به شبکه Web3 ارائه می‌دهد و کار توسعه‌دهندگان برای مهاجرت دادن DAppهای خود به این پروژه را آسان می‌کند. به طور مثال یک DEX مبتنی بر اتریوم مانند UNISWAP به راحتی و بدون توقف در عملیات با استفاده از این API امکان مهاجرت بدون وقفه به Moonbeam و پولکادات را خواهد داشت.

سازگاری با substrate

علاوه بر سازگاری با EVM، Moonbeam دارای قابلیت سازگاری با substrate نیز هست. substrate، یک چارچوب ماژولار بلاک‌چین است که از componentهای دارای قابلیت استفاده مجدد به نام pallet بهره می‌برد و توسعه‌دهندگان بسته به نیاز خود از آن برای ساخت بلاک‌چین‌های مختلف استفاده می‌کنند. در substrate از زبان برنامه‌نویسی Rust استفاده شده که بیشتر توسعه‌دهندگان برای ساخت پاراچین‌های شبکه پولکادات از آن استفاده می‌کنند.

با توجه به اینکه Moonbeam یک بلاک‌چین مبتنی بر substrate است، Appهای یکپارچه شده با شبکه Moonbeam از قابلیت همکاری بین Polkadot و اتریوم بهره‌مند شده و دارای قابلیت ارتباط با بیت‌کوین نیز خواهند بود. در این راستا، تاکنون چندین Bridge (مثل ChainBridge و Seabridge) به Moonbeam متصل شده‌اند که قابلیت مهاجرت دارایی‌های موجود در Moonbeam به پروتکل‌های مختلف را فراهم می‌کنند.

این امر قابلیت تبادل و جابه‌جایی دارایی بین پروتکل‌های مستقل را فراهم می‌کند. از نقطه نظر فنی، Moonbeam با استفاده از معماری انتقال پیام پولکادات یعنی XCMP امکان جابه‌جایی دارایی و DeFi swap را فراهم می‌کند.

با توجه به ماهیت موازی پاراچین‌های متصل به رله در شبکه پولکادات، این امر قابلیت پردازش موازی و معرفی افق جدیدی از مقیاس‌پذیری را به پولکادات و پروژه‌های مبتنی بر آن فراهم می‌کند. با توجه به پیچیدگی فنی توضیح XCMP، مطالعه این پروتکل را به خواننده واگذار کرده و این لینک را پیشنهاد می‌کنم.

مزیت پیشگامی Moonbeam

اگرچه چندین پروژه تاکنون به پولکادات متصل شده‌اند، اما Moonbeam اولین پروژه‌ای است که عملیاتی شده و DAppهایی که به این پروژه متصل می‌شوند، اولین پروژه‌هایی خواهند بود که از مزیت برقراری ارتباط با زیست‌بوم اتریوم و پولکادات بهره می‌برند.

این امر برای پروژه‌های DeFi که به دنبال ارتقاء سطح دسترسی خود و افزایش تعداد کاربران هستند، یک مزیت بزرگ برای بازیگرانی نظیر AMMها[13](مشابه بازارگردان‌ها در بازار بورس)، DEXها، Stablecoinها، DAppهای وام‌دهی و استقراض[14]و پروتکل‌های Staking مانند SushiSwap، CurveFinance، Chainlink و نظایر آن محسوب می‌شود.

این زیست‌بوم در حال توسعه DeFi روی Moonbeam می‌تواند با درک پتانسیل استفاده از دارایی‌های میان‌زنجیره‌ای[15]برای اهدافی نظیر انجام معاملات، توسط توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران تحریک شود. فراهم شدن امکان استفاده از APY بالای پروتکل‌های Staking یکپارچه شده با Moonbeam یا ارائه نقدینگی میان‌زنجیره‌ای[16]بهره‌برداری از قابلیت‌های پلتفرم‌هایی نظیر Moonriver و Kusama، به ارتقاء جایگاه Moonbeam از منظر کاربران کمک خواهد کرد.

رمزارز پروژه Moonbeam: GLMR

به منظور ایجاد تفاوت بین دارایی‌های میان‌زنجیره‌ای، Moonbeam توکن‌های XC-20 را توسعه داده است. توکن‌های XC-20، دارایی‌های میان‌زنجیره‌ای هستند که دارای رابط کاربری ERC-20 هستند. بنابراین، کاربران با این توکن‌ها مشابه سایر توکن‌های مثلی[17]رفتار نمایند. به طور مثال می‌توانند آن‌ها را به Metamask اضافه کرده و استخر نقدینگی در DEXها ایجاد کنند.

اما Moonbeam با استفاده از رمزارز (کوین) خود به نام GLMR عمل می‌کند. از این ارز دیجیتال می‌توان برای کاربری‌های داخل شبکه Moonbeam نظیر برگزاری همه‌پرسی، پرداخت هزینه‌ها و نظایر آن بهره برد.

بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط بنیاد Moonbeam، مجموع توکن‌های GLMR در زمان راه‌اندازی اولیه Moonbeam برابر با یک میلیارد بود.

بخشی از این کوین‌ها برای دریافت slot پاراچین در شبکه پولکادات ذخیره شد. 10درصد دیگر نیز برای شرکت‌کنندگان در رویداد عرضه اولیه (take flight community event) تخصیص یافت. درصد دقیق تخصیص توکن‌های GLMR را می‌توانید اینجا مشاهده کنید.

در بررسی قیمت GLMR، باید گفت که این توکن بیشترین مقدار (ATH)[18]خود برابر با 19.5 دلار را در 11 ژانویه 2022 تجربه کرد. اگرچه پس از آن افت سنگینی را تجربه کرد. ارزش بازار[19]این توکن بیش از هشتصد میلیون دلار و ارزش بازار قابل دسترس[20]آن 3.5 میلیارد دلار است. مجموع کوین‌های موجود GLMR برابر با یک میلیارد است. این در حالی است که تعداد کوین‌های درگردش آن در حدود 227 میلیون (معادل 23درصد از مجموع کوین‌های موجود) است و صرافی‌های معتبری نظیر بایننس و کوکوین آن را لیست کرده‌اند.

همچنین، نرخ تورم سالانه GLMR برابر با 5درصد است. این امر به دلیل استفاده از GLMR برای حفظ اتصال دائمی به پولکادات و ارائه پاداش به سیستم Staking است. از این 5درصد، 1.5درصد به سرمایه‌گذاری در پاراچین اختصاص می‌یابد. یک درصد دیگر نیز به عنوان مشوق برای نودهای collator استفاده می‌شود. 2.5درصد باقیمانده نیز به Staking اختصاص خواهد یافت.

با توجه به این که تعداد توکن‌های GLMR محدود نیست، Moonbeam از یک فرآیند ضدتورمی[21]در اقتصاد توکن[22] GLMR استفاده می‌کند. وقتی کاربران یا توسعه‌دهندگان یک قرارداد هوشمند را برای انجام یک تراکنش اجرا می‌کنند، باید هزینه‌ای را برای انرژی محاسباتی نودها بپردازند. علاوه براین یک هزینه استفاده از پلتفرم را هم باید بپردازند. این هزینه در ادامه بین دو پروتکل تقسیم می‌شود. در ابتدا، 80درصد GLMR دریافت شده به عنوان هزینه سوزانده می‌شود؛ که اقدامی ضدتورمی[23]و در راستای ایجاد کمیابی[24]برای GLMR است.

بنابرین، در صورتی که توکن های سوخته شده از 5درصد تورم در نظر گرفته شده برای شبکه بیشتر شود، GLMR به یک دارایی ضد تورمی تبدیل خواهد شد.

علاوه براین، لازم به ذکر است که اگرچه 14 و 12 درصد از توکن‌ها به سرمایه‌گذاران اولیه و سرمایه‌گذاران استراتژیک تخصیص می‌یابد، این سرمایه‌گذاران متعهد به زمان‌بندی vesting طولانی بین یک تا دو ساله هستند و این امر ریسک خالی کردن! این ارز دیجیتال و پایین آوردن قیمت توسط آن‌ها را به شدت کاهش می‌دهد.

اما این امر که آیا GLMR خواهد توانست به بالاترین قیمت قبلی خود دست یابد یا نه، وابسته به نقشه راه پروژه خواهد بود.

بررسی نقشه راه Moonbeam

در بررسی نقشه راه باید گفت که این پروژه هنوز در مرحله توسعه قرار داشته و راه زیادی تا محقق کردن به پتانسیل خود در پیش دارد. اما بر اساس سند رسمی منتشر شده در وبسایت پروژه، milestoneهای اصلی در نیمه اول و دوم 2022 به قابلیت همکاری متقابل، Bridging و قابلیت‌های میان‌زنجیره‌ای اختصاص یافته است.

بر اساس مستندات ارائه شده، همکاری متقابل و قابلیت تبادل پیام XCMP یک اولویت اصلی برای این پروژه خواهد بود. اولویت بعدی Moonbeam، توسعه زیست‌بوم و استفاده از پروژه توسط کاربران است و در این راستا، منابع زیادی از سوی PureStake به یکپارچه‌سازی on-chain اختصاص خواهد یافت. اقدامات صورت گرفته در این راستا در قالب برقراری مشارکت‌ها و برنامه‌های انگیزشی برای کاربران و توسعه‌دهندگان جهت بهره‌برداری از Moonbeam خواهد بود. علاوه براین، توسعه یک بازارگاه NFT و پروتکل Gaming نیز از دیگر مواردی است که مورد توجه توسعه‌دهندگان این پروژه است.

اما در مقابل همه افق مثبتی که در برابر این پروژه قرار دارد، چالش‌هایی نیز در ادامه کار این پروژه وجود دارد.

اول از همه، خارج از زیست‌بوم پولکادات، Moonbeam تنها پروژه‌ای نیست که سازگاری با EVM و راه‌حل‌های میان‌زنجیره‌ای را به ارمغان می‌آورد. در این بخش از بازار رمزارزها و بلاک‌چین، رقابت داغ است پروتکل‌های رقیب متعددی وجود دارند که برخی از آن‌ها دارای کاربران و DAppهای بیشتری هستند.

روند چالشی بعدی برای Moonbeam، کاهش اشتیاق زیست‌بوم به توسعه Appهای مبتنی بر اتریوم روی پولکادات است. این روزها، توسعه‌دهندگان اتریوم بیشتر سراغ پروژه‌های لایه 2 اتریوم مانند ARBITRUM و Optimism و یا لایه 1 های جایگزین مانند آوالانچ و fantom رفته‌اند. این در حالی است که آینده بسیاری از پروژه‌های بلاک‌چینی به میزان کاربری و سطح استفاده از آن‌ها وابسته است. این بدان معناست که موفقیت این پروژه در گرو تعداد پروتکل‌ها و ارتباطاتی است که در ادامه خواهد توانست برقرار کند.

علاوه براین، عدم وجود سقف برای تعداد GLMR در کنار تورم 5درصدی، علامت خوبی برای سرمایه گذاران خرد در این پروژه نیست و ممکن است آنان را به سوی پروتکل‌های با تورم پایین‌تر هدایت کند. این در حالی است که اگر تعداد تراکنش‌های moonbeam افزایش نیابد، اثرات ضدتورمی نخواهند توانست 5درصد تورم را جبران کنند.

جمع‌بندی نهایی

در انتها می‌توان گفت که آینده امیدوارکننده‌ای در انتظار Moonbeam است. این امر به دلیل پویایی این پروژه در برقراری ارتباط با بلاک‌چین‌های مختلف است.

به‌علاوه، با توجه به این که Moonbeam یک پاراچین از پولکادات است، در راستای ایده توسعه یافته است که بلاک‌چین‌های آینده باید قابلیت اجرای تعداد بالایی از کارکردها را داشته باشند و این مستلزم در اختیار داشتن قابلیت‌های متعدد است. بنابراین، به دلیل انعطاف‌پذیری چند-زنجیره‌ای[25] و قابلیت‌های همکاری متقابل، Moonbeam می‌تواند به عنوان راه‌حل بسیاری از بلاک‌چین‌های برای مشکلاتی باشد که امروز با آن دست به گریبان هستند. درواقع، این پروژه در راستای حذف موانع استفاده انبوه از فناوری بلاکچین حرکت می‌کند. اما مشابه بسیاری از پروژه‌های دیگر باید منتظر ماند و دید که آیا Moonbeam می‌تواند کاربران زیادی را جذب کرده، زیست‌بوم خود را گسترش داده و به موارد ذکر شده در نقشه راه خود دست یابد یا خیر.

تذکر: لازم به ذکر است که این مقاله حاوی هیچ‌گونه پیشنهاد سرمایه‌گذاری مشخصی نیست و تمامی محتوای (حتی اعداد و ارقام) ارائه شده در آن صرفاً جهت آشنایی و با هدف افزایش دانش خواننده بوده است.

پی‌نوشت‌ها:

[1] معادل فارسی: مهتاب.

[2] cross-chain

[3] Moonbeam flight crew

[4] For-profit company

[5] Grant

[6] Seed investment

[7] Strategic Investment

[8] Compatibility

[9]Interoperability

[10]Ethereum Virtual Machine (EVM)

[11] Cross-chain integrations

[12] Storage providers

[13] Automated Market Maker (AMM)

[14] Lending and borrowing DApps

[15] Cross-chain assets

[16] Cross-chain liquidity provision

[17] Fungible Tokens

[18] All-time high (ATH)

[19] Market Cap

[20] Fully Diluted Market Cap

[21] Deflationary

[22]Tokenomics

[23] Deflationary

[24]Scarcity

[25] Multi-chain capability