تعریف حسابداری چیست؟

تعاریف متعددی برای حسابداری وجود دارد؛ در میان این تعاریف، آنچه که ملموس است ضرورت وجود حرفه حسابداری در هر کسب‌وکاری است. چراکه از زمان قدیم تا به امروز در تمامی داد و ستدهای اقتصادی و اجتماعی، حسابداری نقش پررنگی داشته است. در حقیقت حسابداری یکی از عوامل موثر در بقای هر کسب‌وکاری است و طبق تعریف ویکی پدیا، به نوعی زبان تجارت نیز خوانده می‌شود. یک حسابدار با ارائه گزارشات مالی و تحلیل و بررسی شرایط اقتصادی در هر کسب‌وکاری، اطلاعات لازم را در اختیار تمامی مدیران و ذینفعان اقتصادی قرار می‌دهد. در واقع این حسابدار است که با یک زبان مشترک که همان حسابداری است، رابط تمامی بخش‌ها، مشاغل، فعالیت‌ها و افراد است.

تاریخچه حسابداری

حسابداری مدرن برای اولین بار با تعریف واژه تراز و تعادل در حساب‌ها توسط پاچیولی در سال 1494 مطرح شد. کتاب پاچیولی، اولین منبع حسابداری مدرن تا به امروز است.

آشنایی با رشته‌ی حسابداری

همانطور که در ابتدای این مطلب گفته شد؛ حسابداری به عنوان یکی از رشته‌های تحصیلی پرطرفدار به‌حساب می‌آید که سالانه تعداد زیادی از دانشجویان در این رشته فارغ التحصیل می‌شوند. در واقع رسیدگی به امور مالی و حسابداری در هر مکانی وجود دارد و این کار را باید به کسانی سپرد که در اصول حسابداری، خبره باشند. در گذشته این امور در ارگان‌های مختلف معمولاً به دست کسانی انجام می‌شد که امور مالی را به صورت تجربی آموخته و شاید هم خیلی بر آن تسلط نداشتند.

اما امروزه به دلیل این که زمان، اهمیت زیادی پیدا کرده است، معمولاً از فارغ التحصیلان رشته حسابداری در این امور استفاده می‌شود تا علاوه بر انجام دادن دقیق امور، کارها را با سرعت و کیفیت بیش‌تری انجام دهند. در واقع کار حسابداری، امروزه به خودی خود یک تخصص مستقل محسوب می‌شود و باید کسانی در این کار فعال باشند که حسابداری را به طور تخصصی مطالعه و تجربه کرده باشند. در حسابداری فرایندهایی نظیر جمع‌آوری اطلاعات، ثبت و طبقه‌بندی کردن اطلاعات و خلاصه کردن آن‌ها وجود دارد و همچنین حسابدار باید کار تنظیم گزارش‌های مالی را نیز انجام دهد. حسابدار با انجام دادن این کارها و تنظیم این اطلاعات موجب می‌شود که افراد مربوط به آن ارگان مانند معاونان و مدیران و یا ناظران مالیاتی بتوانند به این اطلاعات رجوع کنند و از آن‌ها استفاده کنند.

حسابدار کیست؟

حسابدار به شخصی می‌گویند که عملیات مالی را در هر کسب‌وکاری انجام می‌دهد. حسابداری در رگ و خون هر صاحب موفق کسب‌وکاری است. همه ما در ذهنمان افرادی مسن را می‌شناسیم که از حجله‌های بازار به ثروت‌های کلانی دست یافته‌اند و در یک کلام گفته‌ایم که وی شخصی باهوش حسابداری بالاست! در ایران قدیم به حسابدار “میرزا” می‌گفتند، بعدها به آن دفتردار گفتند و در نسل‌های بعدی واژه حسابدار به صاحب این جایگاه افزوده شد.

ضمن اینکه ابزار حسابداری امروزه به جای چرتکه به ابزارهای الکترونیکی و نرم‌افزارهای مالی ارتقا یافته است. امروزه به هر فارغ‌التحصیل حسابداری، حسابدار می‌گویند. اما واقعیت امر این است که یک حسابدار همانند هر فرد متخصص دیگری در سایر رشته‌ها، علاوه بر گذراندن دوره‌های آموزشی تخصصی و باکیفیت باید در بازار کار نیز تجربه کسب کند.

ویژگی‌هایی که یک حسابدار باید داشته باشد.

کسی که می‌خواهد یک حسابدار شود باید به این نکته توجه داشته باشد که علاقه داشتن به ریاضیات یکی از شروط لازم برای این کار است. به کسانی که از ریاضی فراری هستند توصیه می‌کنیم که به هیچ عنوان سمت رشته‌ی حسابداری نیایند. به دلیل این که شما در حسابداری همیشه با اعداد و ارقام سر و کار خواهید داشت. البته تنها علاقه به ریاضیات نیست که از شروط لازم برای حسابدار شدن است بلکه یک حسابدار باید به اصول نگارشی هم مسلط باشد.

علاوه بر این‌ها باید این نکته را نیز به شما بگوییم که حسابدارها معمولاً در سر کار، ساعت‌های زیادی را بر روی یک صندلی و پشت میز می‌گذرانند و کسی که می‌خواهد حسابدار شود باید تحمل این کار را هم داشته باشد. حسابداری شغلی است که می‌تواند برای شما درگیری‌های ذهنی زیادی به وجود آورد. معمولاً کسانی که حسابدار یک شرکت هستند، حتی در تعطیلات نیز نمی‌توانند بی‌خیال امور مالی و حسابداری شرکت خود شوند.

البته هدف ما این نیست که این شغل را کار سختی جلوه دهیم فقط خواستیم که شما در مورد حقایق این رشته بیش‌تر بدانید. لازم به ذکر است که کسانی هستند که آن قدر به این رشته علاقه دارند که اصلاً احساس سختی در این کار نمی‌کنند و این شغل برای آن‌ها خیلی هم شیرین است.

ویژگی‌های حسابداران کدام است؟

حسابداران هم همانند افراد حاضر در هر حرفه‌ای، دارای ویژگی‌های مشترکی هستند . (البته نمی‌توان این ویژگی‌های شخصیتی را به همه افراد تعمیم داد)

برخی از ویژگی‌های حسابداران به شرح زیر است:

• ذهنیتی منظم و منطقی
• با پشتکار، متمرکز و دقیق
• دارای اعتماد به نفس و روحیه درستکاری
• علاقه‌مند به کسب دانش و به‌روز بودن

آینده حرفه حسابداری در ایران

پیش بینی‌ها نشان می‌دهند که آینده رشته حسابداری در ایران بسیار خوب است. امروزه از کوچکترین سازمان‌ها گرفته تا بزرگ‌ترین شرکت‌ها و کارخانجات، همگی به یک حسابدار و یا یک گروه حسابداری نیازمندند. در واقع حسابداری مانند قلب یک مجموعه‌ی کاری می‌باشد و اگر خللی در کارکرد آن به وجود بیاید، بقیه ی گروه‌های کاری هم با مشکل مواجه خواهند شد. به عنوان مثال یک کارخانه را در نظر بگیرید.

در یک کارخانه این حسابدار و یا گروه حسابرسی است که مشخص می‌کند هزینه‌ها و درآمدها چقدر بوده و در واقع این حسابدار است که ورودی و خروجی های کارخانه را مشخص می‌کند و گزارش آن‌ها را ارائه می‌دهد.  حالا فرض کنید که حسابدار نتواند این کارها را به درستی انجام دهد و گزارش‌هایی که ارائه می‌دهد؛ دقیق نباشد. در این صورت مشکلات زیادی برای کارخانه پیش خواهد آمد و حتی ممکن است آن کارخانه به ورشکستگی هم برسد! در این صورت کارخانه حتی از پرداخت حقوق کارگران خودش هم عاجز خواهد بود و دقیقاً به همین دلیل است که می‌‎گوییم حسابداری قلب یک مجموعه‌ی کاری است، چون اگر حسابداری خوب کار نکند بقیه قسمت‌ها نیز نمی‌توانند به خوبی فعالیت کنند.

تمامی این موارد نشان می‌دهند که به کار گرفتن گروه‌های حسابداری خبره برای تمامی ارگان‌ها، شرکت‌ها و کارخانه‌ها یک ضرورت است و این ضرورت با گذر زمان بیش‌تر هم خواهد شد. به دلیل این که امور حسابداری رفته رفته الکترونیکی می‌شوند و به‌کارگرفتن افراد غیر متخصص در این زمینه روز به روز غیر ممکن‌تر خواهد شد. به همین دلیل آینده حرفه حسابداری در سراسر دنیا و به خصوص در ایران که یک کشور در حال توسعه است بسیار خوب پیش بینی شده است.

فرصت‌های شغلی حسابداری

حسابداری از جمله مشاغل ضروری هر کسب‌وکاری است. هر کسب‌وکاری بسته به حجم فعالیت، حداقل به یک حسابدار برای سروسامان بخشیدن امور مالی نیاز دارد. پس اگر شما در ابتدای مسیر انتخاب رشته و حرفه هستید و به حسابداری علاقه‌‌مندید؛ شک نداشته باشید که این حرفه آینده‌ شما را می‌سازد!

رتبه حسابداری در میان مشاغل سخت

در رده‌بندی مشاغل سخت حسابداری در رتبه پنجم قرار دارد و این به معنای حساسیت این حرفه در بقای هر کاری است. از طرفی حسابداری در لیست فهرست اولیه مشاغل پردرآمد دنیا نیز به‌‌شمار می‌آید. شاید یک حسابدار همانند پزشک و یا خلبان با جان افراد کاری نداشته نباشد ولی اطمینان از وضعیت مالی هر شرکت و یا هر فردی در ذهن توانمند و با خرد اوست که انجام می‌پذیرد.

رشته حسابداری

بسیار از افراد در زمان انتخاب رشته دانشگاه، براساس رتبه و نام دانشگاه، تصمیم‌گیری نهایی را انجام می‌دهند؛ بدون اینکه در مورد رشته تحصیلی و آینده شغلی‌شان بررسی‌های کاملی را انجام داده باشند. ما به شما پیشنهاد می‌کنیم ابتدا بر اساس علاقه و پس از آن آینده حرفه کاریتان تصمیم‌گیری انجام دهید. اگر به حسابداری و امور مالی علاقه دارید، اگر فردی منظم و دقیق، باحساب‌وکتاب و دارای ذهنیتی تحلیل‌گر هستید، این رشته مناسب فردی همچون شماست. همانطور که از گذشته تا به امروز حسابداری اساس تصمیمات مالی و آینده هر کسب‌وکاری بوده، امروزه نیز با گسترش تکنولوژی‌های جدید مانند AI  و IOT و افزایش نیاز بازار کار به فردی که از تخصص و دانش کافی در حسابداری برخوردار باشد بیش‌ازپیش نیاز است

آموزش حسابداری

هیچ زمانی برای آموزش حسابداری دیر نیست! چه یک دانش‌آموخته رشته حسابداری باشید و یا یک مدیر مالی، فرقی ندارد، به هرحال در مقطعی از روند کارتان به آموزش نیاز پیدا خواهید کرد. برای مثال دوره‌های تخصصی آشنایی با IFRS   و ACCA می‌تواند برای هر حسابداری کاربردی باشد. دوره‌های تخصصی حسابداری و کار با نرم افزار حسابداری شرکتی را می‌توانید به صورت حضوری و یا غیر حضوری (آنلاین) بیاموزید.

حسابداری و انواع آن

وقتی که از حسابداری و انواع آن صحبت می‌کنیم، منظور شاخه‌های مختلف علم حسابداری است که عبارتند از: حسابداری مالی، حسابداری دولتی، حسابداری مدیریت، حسابداری صنعتی، حسابداری مالیاتی و حسابداری فروشگاهی. در ادامه هریک از شاخه‌ها را شرح می‌دهیم.

حسابداری مالی

حسابداری مالی شاخه‌ای از علم حسابداری است که به اسم حسابداری گزارش نیز معروف است. اصلی‌ترین هدف این شاخه‌ی حسابداری، تهیه و تنظیم صورت‌های مالی اساسی است. با توجه به این که مالیات در سراسر دنیا باید محاسبه و بررسی شود، تعیین کردن این امر نیاز به شناخت دقیق سود خالص دارد و این کار تنها با نگه داشتن حساب‌ها و تنظیم کردن صورت‌های مالی که مقدار سود را به‌خوبی نشان می‌دهند؛ امکان پذیر است.

از همین رو دولت‌ها به استفاده کردن از صورت‌های مالی موسسات روی آوردند که این صورت‌ها توسط حسابداران مالی تهیه می‌شوند. به طور کلی عمده‌ترین استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی، بانک‌ها هستند و اعتبار دهنده‌ها و بستانکاران نیز از این صورت‎ها استفاده می‌کنند.

حسابداری مالی اساس فعالیت‌های مالی شرکت‌ها است و هر آن چیزی است که در اکثر شرکت‌ها به عنوان فعالیت‌های مشخص ثبت در دفاتر و ارائه گزارشات در دوره‌های مالی شناخته می‌شود.

حسابداری دولتی

اصلی‌ترین وظیفه‌ی حسابداری دولتی، کنترل کردن هزینه‌های دولتی است. دولت‌ها وظیفه دارند که درآمدها و هزینه‌های سالانه‌ی خودشان را پیش‌بینی کنند و به مجلس ارائه دهند و به همین دلیل آن‌ها مجبور هستند که برای تعیین بودجه از یک سیستم حسابداری متخصص استفاده کنند که در این کار، آن‌ها را یاری کند. این سیستم حسابداری که دولت‌ها از آن استفاده می‌کنند حسابداری دولتی نامیده می‌شود و امروزه یکی از شاخه‌های مستقل رشته‌ی حسابداری است. کنترل بر هزینه‌ها و درآمد دولت‌ها و پیش‌بینی آن‌ها، نیاز به پیدایش و رواج حسابداری جدیدی تحت نام حسابداری دولتی دارد که به عنوان رشته‌ای جداگانه شروع به کار کند.

حسابداری مدیریت

اصلی‌ترین کار حسابداری مدیریت، ارائه دادن گزارشات  اطلاعاتی در مورد مواردی مانند قیمت تمام شده‌ی محصولات، میزان تولید، هزینه‌ها و بهای فروش خدمات و محصولات است. حسابداری مدیریت همچنین بررسی ظرفیت منابع متعدد مانند ظرفیت تولید تجهیزات را نیز بر عهده دارد. حسابداری مدیریت امروزه یک شاخه‌ی مستقل است که حدوداً در اوایل قرن معاصر شکل گرفته است.

حسابداری صنعتی

حسابداری صنعتی اولین بار بعد از انقلاب صنعتی اروپا و برای مشخص کردن قیمت تمام شده‌ی محصولات تولید شده به کار گرفته شد. اصلی‌ترین وظیفه‌ی حسابداری صنعتی برآورد کردن هزینه‎ی تمام شده‎ی کلیه‎ی عوامل تولیدی است. امروزه حسابداری صنعتی یکی از پرکاربردترین انواع حسابداری می‎باشد و بخصوص در کشورهای در حال توسعه این شاخه از حسابداری آینده‌ی خوبی از لحاظ شغلی دارد.

به دلیل این که کشورهای در حال توسعه هنوز احتیاج خیلی زیادی به احداث واحدهای صنعتی دارند و با راه‌اندازی این واحدها کسانی که در رشته‌ی حسابداری صنعتی به طور تخصصی تحصیل کرده‌اند شانس زیادی برای استخدام خواهند داشت.

حسابداری صنعتی یا بهای تمام شده عموماً در واحدهای صنعتی برای محاسبه قیمت فروش بر مبنای بهای تمام شده هر محصول و ارائه گزارشات برای محصولات، خدمات و فعالیت‌ها استفاده می‌شود.

حسابداری مالیاتی

در حسابداری مالیاتی به محاسبه میزان مالیات بر درآمد موسسات و قوانین و مقررات مالیاتی پرداخته می‌شود. قوانین مالیاتی در تمام کشورهای جهان موضوعی مهم است و محاسبه مالیات، کاری بسیار دقیق و لازم است.

حسابداری فروشگاهی

مدیریت فروشگاه‌ها هم مانند هر کسب‌وکاری باید همراه با حساب‌وکتاب‌های دقیق انجام گیرد. حسابداری فروشگاهی شامل حساب‌وکتاب موجودی اجناس، کنترل حساب‌ها، دریافت و پرداخت، چک‌ها و رسیدها و … است. آنچه در مدیریت فروشگاه اهمیت دارد؛ سرعت و دقت حساب‌ها بدون حتی کوچکترین معطلی در مقابل مشتریان است.

منبع این نوشته