لنز ۱۸-۵۵ میلیمتر را بهتر بشناسیم

برای خیلی از ماها لحظه‌ی خریدن دوربین اول یا دوربین جدید یه لحظه‌ی مشترکِ پر از خوشحالی و ذوق هست، که ناگهان فروشنده بعد از دادن دوربین دست ما با لحنی عجیب میگه :

البته چند وقت بعد باید بیایید و لنز ۱۸-۵۵ رو عوض کنید...! چون لنز 18-55 میلیمتر لنز قوی و با کیفیتی نیست...!

اینجاست که دلمون هُری میریزه که ای خدا این همه تلاش کردیم برای خرید یه دوربین خوب و با کیفیت، ولی همین اول کار باید بریم برای پیدا کردن لنزی که باهاش عکسهای خوب بگیریم! :(

دوربین رو میاریم و باهاش عکاسی می‌کنیم، ولی اون لذتی که باید رو نمیبریم!، چون حرفهای فروشنده مثل تیری بودن در قلب ما و ماهم دنبال این هستیم که چه لنزی برامون خوبه؟ که بریم بخریمش و از شر این لنز اهریمنی راحت بشیم...

با وجود اون همه فشار روحی برای خرید یه لنز قوی‌تر و بهتر، اما هیچ‌وقت به این چند سوال فکر نکردیم :

۱- لنز ۱۸-۵۵ میلیمتر چیه و چرا با اغلب دوربینها به فروش میرسه؟

۲- فروشنده آیا مرجع قابل اعتمادی هست که بدونیم چه لنزی چقدر کیفیت داره؟

۳- علم عکاسی فروشنده در چه حدی هست؟ آیا میتونه با یکی از ده‌ها دوربینی که توی فروشگاهش داره عکس خوب و قابل قبولی ثبت کنه؟

اما برگردیم به اصل ماجرا...! این لعنتی...! این ۱۸-۵۵ میلیمتر کذایی...!

تاریخچه ی لنزهای کیت ( Kit Lens )

لنزهای کیت عموماً لنزهایی با کمترین تکنولوژی یا کمترین قابلیت‌ها هستن، به شکلی که وجودشون در جعبه‌ی دوربین باعث زیاد گران شدن دوربین نمیشه و عموماً با عنوان Starter Lens یا Kit Lens ازشون یاد میشه.

اغلب این لنزها به خاطر ارزانتر بودن و یا ارزانتر شدن، آپرچرهای بسته‌تری دارن و یا ممکنه لرزشگیر نداشته باشن و همینطور رنجی از محدوده‌ی Wide ‍‍- Normal یا Wide - Tele رو پوشش بدن.

البته لنزهای کیت جدید از قابلیت‌های خوبی مثل موتور فوکوس پرسرعت و بی‌صدا، قابلیت اصلاح فوکوس در حالت اتوماتیک و لرزشگیر قابل‌قبول برخوردار هستن.

در زمان‌های گذشته، عموماً خریداران دوربین های SLR افرادی بودن که قبلاً لنزهای مد نظرشون رو خریداری کرده بودن و یا حین خرید بدنه یک یا چند لنز رو هم خریداری می‌کردن ولی بعدها به دلیل اینکه طیف خریداران بیشتر شد، شرکت ها به سمت این رفتن که یک لنز رو برای شروع عکاسی در جعبه‌ی دوربین قرار بدن و این شد که لنزهای کیت ساخته شدن.

لنز ۲۸-۹۰ میلیمتر شروعی برای تولد یک پسر بد!

دوربین‌های سری EOS با ماونت EF از شرکت معظم Canon سال‌ها پذیرای لنزی با فاصله کانونی ۲۸ میلیمتر تا ۹۰ میلیمتر بودن که رنجی از Wide تا Tele رو پشتیبانی می‌کرد، و از طرفی لنزی ارزان بود.

این لنز محدوده‌ی وسیعی از فواصل کانونی ( Focal ) پرکاربرد رو در خود داشت و در عین حال قیمتی به مراتب کمتر رو به مشتری تحمیل می‌کرد که برای ثبت اغلب سوژه‌ها، زوایا و کادرها مناسب بود.

البته این لنز برای دورانی بود که هنوز دوربین های SLR با فیلمهای ۱۳۵ بر بازار سلطنت می‌کردن و مطمئن هستم خیلی از خریداران دوربین های EOS چنین لنزی رو به خاطر میارن.

هرچند که میشه الان هم این لنز رو پیدا و خریداری کرد و روی دوربین های جدید EOS که ماونت EF رو پشتیبانی می‌کنن نصب کرد.

با روی کار اومدن دوربین‌های DSLR این فاصله‌ی کانونی ( یعنی ۲۸ تا ۹۰ میلیمتر ) معیاری شد برای تولید لنز ۱۸-۵۵ میلیمتر و لنزهای مشابه.

ریشه یابی و علت تولید لنز ۱۸-۵۵ میلیمتر

بعد از فراگیر شدن دوربین‌های دیجیتال اس ال آر یا همون DSLR ها بحث‌های تخصصی زیادی باب شد که در دوران آنالوگ زیاد مطرح نبودن و یا اگه بودن برای عده‌ای خاص با اهداف خاص مهم بودن، اما یکی از اون بحث‌ها که دنیای دوربین های عکاسی دیجیتال به شدت باهاش درگیر هست، بحث Crop Factor یا ضریب برش بود.

ضریب برش یا کراپ‌فاکتور با توجه به ابعاد حسگر دوربین یک عدد ثابت بود، برای مثال روی دوربین‌هایی با حسگر ۳۵ میلیمتری ( به اختصار Full Frame ) که معادل نگاتیو‌های ۱۳۵ هستن ضریب برش عدد ۱ هست ولی دوربین‌هایی که حسگر کوچک‌تری دارن مثل دوربین‌های APS-C ضریب برش عددی بیشتر از عدد ۱ هست و با کوچکترشدن حسگر این ضریب هم افزایش پیدا می‌کنه.

خب با این تعریف باید بگم که در دوربین‌های Canon با قطع حسگر APS-C ضریب برش عدد ۱.۶ و در Nikon با قطع حسگر APS-C این عدد ۱.۵ هست.

یعنی با یک لنز یکسان و فاصله‌ی کانونی مشابه، دوربین های APS-C فاصله کانونی بیشتری نسبت به دوربین هایی با قطع حسگر فول‌فریم خواهند داشت.

مثال :
یک لنز با فاصله‌ کانونی ۵۰ میلیمتر رو فرض کنید.
ضریب برش برای این لنز روی دوربین‌هایی با حسگر Full Frame با توجه به ضریب ۱ اینجور محاسبه میشه :

Focal 50mm

Crop Factor 1

50mm x 1 = 50mm

حالا اگه همون لنز رو بذاریم روی بدنه‌ای با ضریب برش ۱.۶ چنین چیزی داریم :

Focal 50mm

Crop Factor 1.6

50mm x 1.6 = 80mm

در واقع ما از یک لنز ۵۰ میلیمتری با دایره تصویر یکسان دو برش متفاوت رو می‌بینیم، یکی برش قطع فول‌فریم با فاصله کانونی ۵۰ میلیمتر و دیگری برش قطع APS-C با فاصله کانونی معادل ۸۰ میلیمتر.

خب تا اینجا با چندتا ضرب ساده فهمیدیم که دوربین‌هایی با قطع حسگر APS-C همیشه روی همه‌ی لنزهایی که روشون نصب میشن ضریب برش میخورن...

حالا ماشین حساب بردارید و ۱۸-۵۵ رو معادل سازی کنید!

Canon APS-C Crop Factor 1.6

18mm x 1.6 = 28.8mm

55mm x 1.6 = 88mm

حاصل میشه فاصله کانونی ۲۸.۸ میلیمتر تا ۸۸ میلیمتر که تقریباً نزدیک‌ترین فاصله به لنز ۲۸-۹۰ میلیمتر گفته شده در ابتدای مطلب بود.

پس ما وقتی داریم از فاصله کانونی ۱۸ تا ۵۵ میلیمتر استفاده می‌کنیم در واقع داریم با رنجی معادل فاصله کانونی لنز ۲۸ تا ۹۰ میلیمتر عکاسی میکنیم و این فلسفه‌ی وجودی فاصله کانونی ۱۸ تا ۵۵ میلیمتر هست.

اما همه چیز به اینجا ختم نمیشه.

لنز ۱۸-۵۵ میلیمتر یه لنز همه‌کاره و ارزان هست، کیفیت این لنز از نظر اپتیک به پای گرانترین لنزها نمیرسه ولی هنوز هم میشه باهاش بهترین عکس‌ها رو ثبت کرد.

با توجه به پارامترهایی که در شناخت لنز وجود داره، لنز ۱۸-۵۵ میلیمتر می‌تونه لنزی مناسب برای استفاده‌ی روزمره و لذت بردن از عکاسی باشه، از ثبت مناظر تا عکاسی پرتره، پرتره های محیطی و مستند اجتماعی و... .

با کمی جستجو می‌تونید عکاسان زیادی رو پیدا کنید که با لنز ۱۸-۵۵ میلیمتر عکس‌های زیبایی ثبت کردن و خودشون رو به عنوان عکاس حرفه‌ای در جامعه‌ی عکاسی مطرح کنن.

به خاطر داشته باشید که عکاسی فقط داشتن تجهیزات گران‌قیمت نیست، عکاسی یک هنره و این هنر رو باید با تمام وجود درک کرد.

هر لنز و هر بدنه و در کل هر تجهیزاتی که ساخته میشه، بی‌دلیل ساخته نشده و فلسفه‌ای پشت اون هست و ما باید با علم و آگاهی در مسیر انتخاب و خرید تجهیزات مورد نیاز قدم برداریم.

وقتی صحبت از انتخاب لنز میشه، باید میلیمتر به میلیمترِ فواصل کانونی رو درک کرده باشید تا بتونید درست ترین نقد و یا صحبت رو راجع به لنزها داشته باشید.

عکاسی که با لنز ۱۸-۵۵ میلیمتر عکس‌های خوبی میگیره، قطعاً میتونه با لنزهای گران‌قیمت‌تر عکس‌های بی‌نظیری ثبت کنه، ولی عکاسی که نتونه با لنز ۱۸-۵۵ میلیمتر عکس‌های خوبی بگیره، لنزهای گران‌قیمت و بدنه‌های حرفه‌ای هم نمی تونن کمکی در راستای بهتر شدن عکس‌هاش بکنن، در واقع تنها کمکی که می‌کنن اینه که عکس بدی که می‌گیره رو با بالاترین کیفیت ممکن ثبت کنن.

امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشه، منتظر نظرات و پیام‌های شما هستم.

ارادتمند محمد شکوهی