آنسل آدامز - جادوگر دنیای سیاه و سفید

شاید کمتر کسی‌ست که آنسل آدامز را نشناسد و با آثارش آشنایی نداشته باشد، اما او یکی از اسطوره‌های عکاسی سیاه و سفید در دنیای معاصر عکاسی‌ست که فریم به فریم عکسهایش به منزله‌ی کتاب درسی برای عکاسان طبیعت و منظره خواهد بود.

عکسهای این عکاس برجسته بیشتر از غرب آمریکا و پارک ملی این کشور ثبت شده‌اند. درواقع آنسل هم عکاس بود و هم حامی محیط زیست و در طول زندگی حرفه‌ای خود از این هدف غافل نشد.

هرچند که این نوشتار راجع به زندگی‌نامه‌ی آنسل نیست ولی چنین مقدمه‌ای بر شناخت بهتر این عکاس صاحب‌نام برای علاقمندانی که با او آشنایی ندارند خالی از لطف نخواهد بود.

آنسل سبک منحصر به فرد خود را داشت که البته متأثر از سبکِ عکاس صاحب‌نام دیگری به نام آلفرد استیگلیتز بود.

در این سبک او بیشتر هدفی روایی و بیانی حکایت‌گونه را در پیش گرفته بود به گونه‌ای که واقعیت عکس برایش اهمیت کمتری داشت و از این رو او مرحله‌ی پردازش و ظهور عکس را مرحله‌ی به ثمر رساندن عکس میخواند.

در واقع آنسل آدامز را باید یکی از پیشگامان ویرایش و پردازش نور و رنگ ( تون‌های سفید تا سیاه حین چاپ ) در عکس دانست، به شکلی که او در جایی گفته:

من یک کنتراست و زمان نوردهی معینی را به عنوان پایه و اساس به دست آوردم بعد با تغییرات نور و عمل سوزاندن و بعضی اوقات با استفاده از فیلترهای گوناگون کنتراست، نگاتیو را چاپ می‌کنم. [منبع]

شاید در زمانه‌ای که ما زندگی میکنیم افراد زیادی باشند که به اصالت عکسی که از دوربین بدون هیچ دستکاری گرفته شده توجه زیادی کنند غافل از اینکه عالم عکاسی فراتر از افکار بسته و محدود این گونه افراد است.

در عکاسی میتوان برای رساندن و القای یک مفهوم و هدف، ویرایش و تکنیک‌های ویرایشی را در خدمت واقعیت به‌کار گرفت به گونه‌ای که با یک عکس دست‌کاری شده بتوانیم مفهومی عمیق از یک واقعیت را به گونه ای بیان کنیم که در عکس‌های بدون دستکاری امکان‌پذیر نباشند.

هرچند که مقوله‌ی استنادی و غیراستنادی بودن عکس در دنیای عکاسی مبحثی بسیار گسترده و مهم است ولی در این نوشتار مجالی برای پرداختن به این مقوله نیست. انشاالله در یک مطلب اختصاصی به این مبحث خواهم پرداخت.

عکسهایی که آنسل ثبت می‌کرد، دارای ارتباطی عجیب بین هارمونی تونهای مختلف نوری و نگاه ریزبینانه‌اش در ترکیب‌بندی بودند.

او با دیدن مناظر مختلف، حین عکاسی تصمیم می‌گرفت که عکس‌نهایی به چه شکل باشد و با استفاده از فیلترها و تنظیمات دوربین به نور و سطوح تیرگی و روشنی مدنظرش میرسید و سپس در مرحله‌ی ظهور و چاپ آن‌را به تصویر نهایی مورد انتظارش تبدیل می‌کرد.

چنین سبک عکاسی نشان از قوه‌ی تجسم و تصور به شدت قدرتمند آنسل نسبت به عکاسی سیاه و سفید داشت، برای مثال اینکه آسمانی تیره یا روشن در عکس باشد تصمیمی ساده نیست و متاثر از پارامترهای زیادیست که حین ترکیب‌بندی و همچنین محدودیت‌های دوربین باید بدانها پی برد؛ به شکلی که عکس نهایی دارای تفکیک پذیری قابل قبول در جزئیات مختلف نوری باشد و توأمان زیبایی خود را نیز حفظ کند.

فارغ از اینکه ما عکاسان عصر جدید و دنیای دیجیتال همه‌چیز را در لحظه میبینیم و به سادگی ویرایش می‌کنیم، باید دید که در دوران عکاسی آنالوگ و همچنین دنیای تاریک‌خانه‌ها و ظهور عکس با مواد شیمیایی، آدامز و امثال او چه توانایی مثال زدنی در درک عکس با توجه به پروسه‌ی سخت ثبت تا ظهور داشتند بدون آنکه در پروسه‌ی ثبتِ عکس توانایی دیدن عکس ثبت شده را داشته باشند.

و چه زیباست که در عکس‌های او همیشه ردپای دقت وصف‌ناپذیرش در کنترل کنتراست هویداست و این ریزبینانگی، زیبایی بی‌بدیلی به عکسهای او داده است.

در پایان شما را به دیدن چند نمونه از آثار این هنرمند بزرگ دعوت میکنم :