نور و زمان! - آموزش عکاسی از نقطه‌ی صفر!

در بخش دوم از مجموعه مقالات عکاسی از صفر می‌خوام راجع به نور و زمان صحبت بکنم، دو رکن اصلی برای ایجاد یک عکس.

تمامی فرایند ثبت عکس فارغ از مباحث تخصصی و فنی به یک جمله ختم میشه :

باید برای مدت زمانی مشخص، نور به صفحه‌ی‌حساس بتابه!

و اینجاست که به اهمیت نور و زمان در عکاسی که از قضا بنیان وجودی عکس هستن پی می‌بریم.

مسدودکننده یا شاتر وظیفه‌ی تعیین میزان زمان تابش نور به صفحه‌ی‌حساس دوربین رو داره و نحوه‌ی کارش رو در مقاله‌ی قبل به شکل کلی توضیح دادم و در این مقاله سعی میکنم از کاربرد و تاثیراتش در عکاسی بگم.

در حالت کلی ما در اتاق‌تاریک یک صفحه‌ی‌حساس به نور قرار دادیم و قراره که نور از روزنه ( روزنه‌ی سوراخ سوزنی یا لنز ) وارد بشه و تصویری روی صفحه‌ی‌حساس تشکیل بده که درنهایت روی اون ثبت میشه.

اما برای ثبت یک تصویر با نور مناسب ما به 100٪ و نه کمتر یا بیشتر، نور نیاز داریم!

در مطلب قبل گفتم که مسدودکننده یا شاتر زمانی که ما بهش دستور بدیم از جلوی صفحه‌ی حساس کنار میره و میذاره نور به صفحه‌ی‌حساس بتابه؛ مسدودکننده در حالت پیش‌فرض مانع از تابش نور به صفحه‌ی حساس میشه.

واحد اندازه‌گیری سرعت باز و بسته شدن ‌شاتر ( مسدودکننده ) برحسب زمان هست.

یعنی ما با توجه به کسری از واحد زمانی یا یک واحد زمانی، سرعت‌شاتر یا به شکل علمی‌تر میزان تابش نور به صفحه‌ی‌حساس رو می‌سنجیم.

در دوربین‌هایی که در حال حاضر استفاده می‌کنیم سرعت‌شاتر میتونه از کسری از زمان مثلاً 1/8000 ثانیه تا واحدی از زمان مثل 30 ثانیه تغییر بکنه.

پی‌نوشت: البته در برخی دوربین‌ها حداکثر سرعت شاتر در کسری از واحد زمانی میتونه 1/6000 یا 1/4000 و یا حتی 1/2000 باشه که بستگی داره به مدل دوربین و شرکت سازنده.

البته سرعت‌شاتر محدود به بازه‌ی زمانی خاصی نیست و عکاس می‌تونه هر میزان که نیاز داره با توجه به توانایی دوربین و تکنیک‌هایی که موجود هست سرعت‌شاتر دلخواه خودش رو روی دوربین تنظیم کنه.

نکته‌ی جالب راجع به مدت‌زمان نورگیری این هست که شما می‌تونید مثلاً سرعت‌شاتری به مدت چندین دقیقه، چندین ساعت، چندین روز، چندین هفته یا ماه و حتی چندین سال داشته باشید!

از عجایب سرعت‌شاتر که بگذریم، می‌رسیم به این سوال که برای صفحه‌ی‌حساس چه میزان نور تابانده شده میتونه 100٪ نور مورد نیاز باشه؟

در پاسخ باید بگم که مدت‌زمان جذب نوری که برای داشتن عکسی با داینامیک ( از نظر سایه و روشن و تون‌های میانه ) مناسب مورد نیاز هست در وحله‌ی اول به نور محیط بستگی داره.

در تصویر بالا می‌بینید که در سمت چپ شیرآب کاملا باز شده و ظرف داره به سرعت پر میشه و در سمت راست شیرآب تقریباً نیمه بسته هست و مدت زمان زیادتری طول می‌کشه که پر بشه.

این در مورد نور محیط هم صادق هست، یعنی جایی ممکنه حجم ورود نور به داخل دوربین کم باشه و یا با کمی جابجایی دوربین، حجم نور ورودی به شدت بالا بره.

پس به یک رابطه‌ی منطقی میرسیم: وقتی که حجم نور محیط کم هست، باید مسدودکننده یا همون شاتر مدت‌زمان بیشتری از جلوی صفحه‌ی‌حساس کنار بره تا به نور کافی یا همون 100٪ نور برسیم.

یا برعکس وقتی حجم نور محیط زیاد هست، شاتر باید مدت‌زمان کمتری صفحه‌ی‌حساس رو در معرض نور قرار بده که حجم نور بیشتر از 100٪ نشه.

اگر به هر دلیلی صفحه‌ی‌حساس کمتر از حد مورد نیاز نور بهش تابیده بشه، عکس تیره‌تر ثبت خواهد شد و اصطلاحاً میگن عکس دچار کم‌نوری یا Under Exposure شده.

دلیلش هم چیزی نیست جز اینکه، توی اتاق‌تاریک وقتی که صفحه‌ی‌حساس در حال جذب نور هست چیزی جز تاریکی و یه منبع نوری که داره یه صفحه‌‌ی تیره رو روشن میکنه وجود نداره، برای همین وقتی کمتر از 100٪ نور به این صفحه بتابه عکس نهایی به سمت تیرگی میل میکنه.

حالا کافیه بیشتر از حد مورد نیاز، مدت‌زمان تابش نور رو افزایش بدیم، اونجاست که عکس دچار بیش‌نوری یا Over Exposure میشه.

وقتی که صفحه‌ی‌حساس به اندازه‌ی 100٪ نور بگیره ولی فرایند تابش نور ادامه پیدا بکنه، عکس از بخش‌های روشن شروع به روشن‌تر شدن میکنه و بخشهای میانه و تیره هم کم کم روشنایی بیشتری پیدا میکنن، هرچه این فرایند بیشتر زمان ببره عکس ما به سمت سفیدی میره.

اما اگه بتونیم 100٪ نور به صفحه‌ی‌حساس بتابونیم درنهایت عکسی با نور‌ و سایه‌های مناسب و چشم‌نواز خواهیم داشت.

خب این اولین جنبه‌ و تاثیر تنظیم مدت‌زمان تابش نور روی صفحه‌ی‌حساس بود، حالا میریم سراغ اینکه مدت‌زمان تابش نور به صفحه‌ی‌حساس به جز سیاه یا سفید شدن عکس چه تاثیرات دیگه‌ای به‌وجود خواهد آورد.

ثبت حرکات در عکس: وقتی که زمان نورگیری به سمت زمان‌هایی طولانی‌تر از 1/125 ثانیه بره کم‌کم توی عکس‌های ثبت شده می‌بینیم که بخش‌های متحرک درون کادر، رد حرکت خودشون رو روی صفحه‌ی‌حساس جاگذاشتن که به شکل هاله‌ای از اون جسم یا شئ در عکس پدیدار میشن.

باید توجه داشته باشید که در نورگیری‌هایی با مدت‌زمان طولانی دوربین نباید حرکتی داشته باشه و یا باید هدفمند به دوربین حرکت بدید که در آینده راجع بهش صحبت خواهم کرد.

هرچه مدت زمان نورگیری بیشتر باشه، ردی که روی صفحه‌ی‌حساس ثبت میشه طولانی‌تر و یا شدت بیشتری خواهد داشت.

در نقطه‌ی مقابل، هرچه زمان نورگیری کمتر بشه و سرعت‌شاتر بالاتر از 1/125 ثانیه بره، همه‌چیز در عکس ثابت و ساکن ثبت خواهد شد، به شکلی که انگار هیچ حرکتی در اون جسم یا شئ وجود نداره.

نتیجه‌گیری: میبینید که مسدودکننده یا شاتر یکی از بنیادی‌ترین عناصر موجود در عکاسی هست که کنترل و نتیجه‌ی حاصل شده از عملکردش شالوده‌ی اصلی عکس‌ رو تشکیل میده.

اینکه تصویری تیره‌تر یا روشن‌تر داشته باشیم، حس حرکت و پویایی در عکس مشهود باشه یا نه و پارامترهای مرتبط دیگه، همه و همه توسط شاتر و مدت‌زمان تابش نور روی صفحه‌ی‌حساس هست که امکان پذیره.

در مقاله‌ی بعد راجع به آپرچر صحبت خواهم کرد.

امیدوارم این آموزش مفید بوده باشه.

اگه نظر، پیشنهاد و یا سوالی داشتید خوشحال میشم در بخش نظرات با شما هم‌صحبت بشم.