مانده مرخصی چیست؟ نحوه محاسبه مانده مرخصی

وزارت کار، برای هر فرد که دارای قرارداد کاری تنظیم شده بر اساس قوانین این وزارتخانه باشد، به ازای هر ماه، حق مرخصی قانونی مشخصی را در نظر گرفته است که بر اساس آن، فرد می‌تواند با اطلاع رسانی قبلی، در محل کار خود حضور نیابد. این مرخصی، جزو حقوق کارگر یا کارمند است و در صورت استفاده نکردن از آن، فرد در پایان قرارداد یا پایان سال مالی، می‌تواند این مرخصی را که از کارفرما دریافت کند.

در این مطلب از مقالات بانی کار، علاوه‌‌بر آشنایی با نحوه محاسبه مانده مرخصی، در رابطه با مالیات این مرخصی و مواردی از این قبلی نیز مطالبی را ارائه خواهیم کرد.

مانده مرخصی چیست؟

بر طبق قوانین وزارت کار، هر فرد کارمند یا کارگر که دارای قرارداد کاری مطابق با قوانین این وزارتخانه بوده و کار تمام وقت در 12 ماه سال داشته باشد، مشمول دریافت 192 ساعت (معادل 26 روز) در هر سال، مرخصی استحقاقی است که برای هر ماه، معادل تقریبا 2.5 روز می‌شود.

در صورتی که فرد، در طول سال از این مرخصی خود استفاده نکند، می‌تواند در پایان قرارداد یا پایان سال مالی شرکت محل کار خود، درخواست محاسبه مانده مرخصی و دریافت آن را داشته باشد. البته باید به این موضوع نیز دقت داشته باشید که در صورتی که فرد از هیچ یک از 192 ساعت سهم مرخصی خود در طول سال استفاده نکرده باشد، صرفا به اندازه 9 روز آن قابل انتقال به سال جدید یا اصطلاح "ذخیره کردن" خواهد بود.

انواع مرخصی در قانون کار

در قانون وزارت کار، چند نوع مرخصی برای کارمند یا کارگر در طول یکسال در نظر گرفته شده است که عبارتند از:

· مرخصی استحقاقی

این مرخصی، به میزان 26 روز در سال یا 2.5 روز در هر ماه و به همراه حقوق و مزایای کامل است.

· مرخصی بدون حقوق

در صورتی که فرد، به دلایل مختلف از جمله مشکلات خانوادگی، تحصیل و ...، امکان حضور در محیط کار را نداشته باشد، می‌تواند با ارائه درخواست کتبی و ذکر دلیل مرخصی، از حداکثر 2 سال مرخصی بدون حقوق و مزایا استفاده کند.

· مرخصی مربوط به فوت یا ازدواج نزدیکان درجه یک

زمان این مرخصی، حداکثر 3 روز و جدا از تعداد روزهای مرخصی استحقاقی است. فرد در طول این مرخصی، از تمامی مزایا و حقوق معمول خود بهره مند خواهد شد اما دقت داشته باشید که این مرخصی به دلیل اینکه احتمال پیش آمدن آن برای هر فرد یکسان نیست، در فرمول مربوط به محاسبه مانده مرخصی در نظر گرفته نمی‌شود.

· مرخصی استعلاجی

در صورتی که فرد به دلیل بیماری یا انجام اعمال جراحی سنگین، قادر به حضور در محل کار خود نباشد، با نظر کمیسیون پزشکی، می‌تواند از حداکثر 4 ماه مرخصی استعلاجی استفاده کند. مزایا و حقوق وی در این مدت، از سوی بیمه (نه کارفرما) پرداخت می‌شود.

· مرخصی زایمان

این مرخصی برای زنان کارمند یا کارگر و به مدت 6 ماه در نظر گرفته است که فرد می‌تواند از پایان مدت بارداری یا پس از زایمان، از آن استفاده کند. تمام حقوق و مزایای فرد در این مرخصی، توسط بیمه پرداخت می‌شود.

فرمول محاسبه مانده مرخصی

در صورتی که کارگر یا کارمند، تمام یا بخشی از مرخصی‌های استحقاقی خود در طول یک سال را استفاده نکند، پس از پایان سال مالی یا پایان قرارداد کاری فرد (این مورد با توجه به سیاست‌های هر شرکت می‌تواند متفاوت باشد و شرکت مورد نظر، در انتخاب یکی از این دو روش، مختار است.)، می‌تواند مرخصی‌های دریافت نشده خود را از کارفرما طلب کند. فرمول محاسبه مانده مرخصی، بر اساس نوع قرارداد کارگر یا کارمند با کارفرما به شرح زیر است:

مانده مرخصی= حقوق پایه + بن کارگری + حق مسکن + (تعداد اولاد * نرخ حق اولاد) + حقوق پایه یا مزد مبنا / 30*33/7

به طور مثال اگر:

حقوق پایه فرد: 35000000 ریال

حق مسکن: 5000000 ریال

بن کارگری: 1000000 ریال

حق اولاد (برای هر نفر): 4100000 ریال

تعداد اولاد: 2 نفر

باشد، نحوه محاسبه مانده مرخصی به صورت زیر است:

35000000 + 5000000 + 1000000 + 8200000 = 49200000 ریال

محاسبه مانده مرخصی به ازاری هر یک ساعت: ریال 0628/223738 = (30*33/7) / 49200000

نرخ محاسبه طلب مرخصی در پایان قرارداد یا قطع همکاری

یکی از موارد تاثیرگذار در نحوه محاسبه مانده مرخصی، مدت زمان قرارداد فرد با کارفرما است. بر این اساس، دو وضعیت متفاوت در پایان قرارداد فرد برای محاسبه طلب مرخصی او از کارفرما در نظر گرفته می‌شود که به شرح زیر است:

- اگر مدت قرارداد فرد با کارفرما، 1 سال یا کمتر از آن باشد، امکان ذخیره 9 روز مرخصی استحقاقی و انتقال آن به سال بعد منتفی خواهد بود و بر این اساس، تمامی مانده مرخصی فرد، محاسبه شده و به وی پرداخت خواهد شد.

- اگر مدت قرارداد فرد با کارفرما، بیشتر از 1 سال باشد، در این حالت، از مانده مرخصی وی، امکان انتقال 9 روز به سال بعد وجود دارد و مابقی این مقدار نیز، باید توسط کارفرما محاسبه شده و به او پرداخت شود.

در حالتی که فرد به دلایل مختلف از جمله استعفا یا اخراج، از ادامه کار در محل اشتغال خود صرف نظر کند، باید از فرمول محاسبه طلب مرخصی یا بازخرید مرخصی برای وی استفاده شود. این فرمول، تفاوت زیادی با حالت مربوط به پایان قرارداد وی ندارد و تنها در این حالت، لازم است تا تمامی مرخصی‌های فرد اعم از ذخیره و استحقاقی که در مدت اشتغال خود، از آن‌ها استفاده نکرده است، به همراه موارد دیگری شامل هزینه ایاب و ذهاب روزهای مرخصی استفاده نشده، بن کارگری و ... محاسبه شود.

آیا به مانده مرخصی، مالیات تعلیق می‌گیرد؟

بر طبق ماده 91 قانون مالیات‌های مستقیم، محاسبه مانده مرخصی و دریافت آن از سوی کارگران یا کارمندان، معاف از مالیات است و هیچ‌گونه مالیاتی از آن کسر نمی‌شود. علاوه بر این مورد، سنوات یا هزینه سفر نیز، مشمول این قانون است و نیازی به پرداخت مالیات از آن‌ها وجود ندارد و در فرمول محاسبه طلب مرخصی چه در حالت پایان قرارداد و چه در صورت قطع همکاری کارفرما با کارگر یا کارمند، مالیاتی در نظر گرفته نمی‌شود.

سخن پایانی

نحوه محاسبه مانده مرخصی برای هر فرد، می‌تواند با توجه به نوع قرارداد وی و شرایط کارفرما متفاوت باشد. این تفاوت، مربوط به امکان انتقال مانده مرخصی به سال بعدی است که در قراردادهای 1 سال یا کمتر از آن امکان پذیر نیست . این مرخصی، فارغ از استفاده یا عدم استفاده از آن، جزو سوابق کاری فرد شناخته می‌شود و حتی در صورت دریافت کامل مزایای مانده مرخصی از سوی فرد پس از پایان قرارداد یا قطع همکاری وی با کارفرما، تغییری را در سوابق فرد ایجاد نخواهد کرد.

سوالات متداول

آیا به مانده مرخصی مالیات تعلق می‌گیرد؟

خیر. بر طبق ماده 91 قانون مالیات‌های مستقیم، مرخصی استفاده نشده معاف از مالیات است و در محاسبه مانده مرخصی، هیچ مالیاتی لحاظ نخواهد شد.

آیا امکان انتقال مانده مرخصی به سال بعد وجود دارد؟

در صورتی که فرد دارای قرارداد بیش از 1 سال باشد، می‌تواند حداکثر 9 روز از مرخصی‌های استفاده نشده خود را به سال بعد منتقل کند.

آیا در مانده مرخصی، حقوق و مزایای فرد پرداخت می‌شود؟

در هنگام محاسبه مانده مرخصی، تمام حقوق و مزایای فرد که در زمان حضور در محیط کار به وی تعلق می‌گیرد (مانند بن کارگری، حق مسکن، حق اولاد و ...)، برای زمان مرخصی او نیز در نظر گرفته خواهد شد.

بیشتر بخوانید:

شغل‌های فنی پردرآمد کدام‌اند؟