میرزا جلال الدین محمد حکیم جنابدی

درباره میرزا جلال الدین محمد حکیم نقل قول های فراوانی در کتب تاریخ، اسناد، نامه ها و مقاله های موجود است. جلال الدین محمد الحسینی جنابدی در عصر صفویه می زیسته و عالم در زمینه های نجوم، فقه، پزشکی و ریاضی بودند. ایشان به دلیل تبحر در علوم به درجه حکیم نایل گردیدند و شاه صفوی ایشان را طبیب مخصوص خود گردانید. در این مقاله به بررسی مقام و شخصیت این دانشمند زمان صفویه می پردازیم.

نقل از سفرنامه شاردن

در سیاحت نامه شاردن به دانشمدان ایرانی نیز اشاره می شود. علومی که ایرانیان در آن دستی داشتند، به زعم وی، عبارت بود از ریاضیات و موسیقی (که شاردن آن را جزو ریاضیات به حساب می‌آورد) و به خصوص نجوم که از میرزا جلال الدین حکیم جنابدی نام می برد. هرچند که از اسطرلاب‌های ساخت ایران که نوع مرغوبش ساخته خود ریاضی‌دانان و منجمین بود بسیار تعریف می‌کند، ولی به اعتبار علمی استفاده از اسطرلاب اعتقادی ندارد. شاردن همچنین متذکر می‌شود که در ایران، در قیاس با دسته‌ای که به علوم نظری و طبیعی می‌پردازند، آن دسته که به علوم دینی مشغولند ارج و اعتبار بیشتری دارند. تازه دسته اخیر هم مبنای کار خود را براین گذاشته بودند که هرچه باید گفته شود تابه حال توسط علمای سابق گفته شده و کار علمای کنونی باید همان تکرار گفته‌های پیشینیان باشد و نه کوشش در ارائه تفاسیر یا آرای جدید.

نقل از لب التواریخ

در کتاب لب التواریخ آورده شده که شاه اسماعیل تمام وظایف اداری و کشوری را به ایرانیانی سپرد که در اعتقادشان به تشیع جای شک و شبهه نبود، بسیاری از آنان پیشینه طولانی در کارهای دیوانی داشتند. نامدارترین رجال او عبارت بودند از: امیر زکریا تبریزی، محمود خان دیلمی، قاضی شمس‌الدین لاهیجانی، میرزا جلال الدین محمد حکیم، امیر نجم رشتی، امیر نجم ثانی، میر سید شریف شیرازی و شمس الدین اصفهانی.

اسناد آستان قدس رضوی

در اسنادی که آستان قدس رضوی کشف می کند متوجه شخصیت والای میرزا جلال الدین الحسینی می شود. این سند بر روی پوست آهو نوشته و با بررسی باستان شناسان مربوط به دوره صفویه است و مهر های علمای آن دوره و نیز حاکمان آن عصر در آن به درستی مشهود بر صحت این سند می باشد که همگی بر صفات افلاطونی، مسیحا نفسی و علمایی میرزا جلال الدین تصدیق و صحه گذاشتند.

بنا هایی از حکیم میرزا جلال الدین محمد پا برجاست که به نام مدرسه جلالیه در اصفهان ساخته شده است و امروزه هم مورد استفاده قرار می گیرد جز آثار میراث فرهنگی ایران می باشد.این مدرسه کتیبه‌هایی دارد که با خط ثلث و کوفی نوشته شده‌اند و تزئینات کاشیکاری، معقلی، مقرنس‌کاری و گچبری فراوانی در آن به چشم می‌خورد.