طراحی محصول: فرآیند طراحی تجربه کاربری یا UX

طراحی UX در فازهای مختلفی انجام شده و از مراحل گوناگونی تشکیل می‌شه. کلیه فازها و مراحل طراحی از اهمیت یکسانی برخوردار بوده و در ایجاد یک تجربه کاربری بی‌عیب‌ونقص به یک اندازه تاثیرگذارن. این مراحل عبارتند از:

· درک مساله

در طول این مرحله، تیم طراحی از طریق برگزاری جلسات، گفت‌وگوها و انجام مشاهدات تلاش خواهد کرد نحوه مشارکت و تعامل کاربران رو در محیط و با محصولی بررسی کنه که اعضا تیم قراره طراحیش کنن. در این‌جا، منظور کاربران نهایی نبوده و تمرکز اصلی روی سهام‌داران، صاحبان محصول، مدیران، توسعه‌دهندگان، کلاینت‌ها و کلیه افرادی است که در مرحله اول، محصول رو سفارش دادن. لازمه درک عملکرد محصول اینه که تیم طراحی الزامات مورد نیاز رو مشخص و شفاف‌سازی کنه. در این مرحله، اعضا تیم باید درک کنن که کسب‌وکار مورد نظرشون تمایل داره چه محصولی رو ارائه بده؟ چه کسانی قراره از این محصول استفاده کنن؟ و بهره‌برداری از این محصول چه سودی رو برای کسب‌وکار و مشتریان به‌همراه خواهد داشت؟

· تحقیق محصول / تحقیق کاربر

این از اساسی‌ترین مراحل طراحی UX به حساب میاد و شامل تجزیه‌وتحلیل بازار و تحقیقات کاربر خواهد بود. در واقع، طراحی UX به شناخت خواسته‌ها، اولویت‌ها، انگیزه‌ها و نگرش‌های مشتریان بستگی داره. بنابراین، تحقیق و تجزیه‌وتحلیل این امکان رو در اختیار طراحان قرار می‌ده تا وارد ذهن مخاطب هدف بشن و طرح‌های پیشنهادی‌شون رو بر همین اساس ارائه کنن.

با انجام این کار، دیگه نیازی نیست طراح‌ها تیری در تاریکی پرتاب کنن و براساس فرضیات و تصورات‌شون عمل کنن. در عوض، با استفاده از ارزیابی و تحلیل دقیق کلیه موارد یاد شده می‌تونن به شیوه‌ای قاطع و درست تصمیم‌گیری کنن. انجام این کار از طریق نظرسنجی آنلاین، مصاحبه با مصرف‌کنندگان و سهامداران و بسیاری موارد دیگه امکان‌پذیر خواهد بود.

تحلیل رقابتی یکی دیگه از روش‌های مرسوم تحقیق به حساب میاد. به‌علاوه، تجزیه‌وتحلیل این فرآیند بهتون این امکان رو می‌ده که ببینید طراحی شما چطور می‌تونه به بازگشت سرمایه کمک کنه. این اقدامات با هدف درک کامل مشکلات احتمالی کاربران، نحوه برقراری ارتباط کاربران با طراحی و آشنایی با مسائلی انجام می‌گیره که ممکنه در فرآیند کاربردپذیری، تعامل با محصول رو تحت تاثیر قرار بدن. در نهایت، داده‌های گردآوری شده مورد ارزیابی قرار گرفته و در روند توسعه محصول مورد استفاده قرار می‌گیرن.

· طراحی (Brainstorm / Sketching / نمونه اولیه)

در این مرحله، طراحان UX طرح اولیه محصول رو براساس پرسونای تعیین شده در مرحله تحقیق تهیه می‌کنن. در این فرآیند، محتوا توسط طراح و برمبنای سناریوها تولید می‌شه. این سناریوها در اصل، برخی روش‌های روایی هستند که روند حرکت مصرف‌کننده یا یک روز از زندگی اون رو منعکس می‌کنن؛ یا نحوه ترکیب و اثرگذاری محصول رو در زندگی مشتری توضیح می‌دن. این محصول می‌تونه یک وب‌سایت یا یک اپلیکیشن باشه. این فرآیند یکی از مهم‌ترین بخش‌های طراحی UX به حساب میاد.

طراحان معمولا برای انجام این کار از روش‌های متدولوژی معماری اطلاعات استفاده می‌کنن. این مرحله به چند زیر شاخه تقسیم می‌شه. این زیر شاخه‌ها عبارتند از:

۱. ایجاد طرح اولیه یا ترسیم اسکچ (Sketching)

در این مرحله، ایده‌های اولیه طراحی ایجاد می‌شن و طراح و همه افرادی که در توسعه محصول دخیل هستن روی طرح‌های ابتدایی محصول کار می‌کنن. در این مرحله، تبادل اطلاعات با سهامداران و دریافت بازخوردها و نگرش‌های اون‌ها از دیدگاه تجاری، فنی و دیگر جنبه‌ها ضرورت داره. به این ترتیب، پیش از حرکت به مرحله بعدی می‌تونید بارها و بارها طرح‌تون رو از نو ترسیم کنید و هر چند بار که لازمه اون‌ها رو به‌همراه افراد ذینفع امتحان و بررسی کنید تا نهایتا به بهترین راهکار و Solution ممکن دسترسی داشته باشید.

۲. وایرفریمینگ (Wireframing)

وایرفریمینگ یکی از مهم‌ترین بخش‌های فرآیند طراحیه. گاهی اوقات، حتی با تجربه‌ترین طراحان UX هم متاسفانه این بخش رو نادیده می‌گیرن. با استفاده از این تکنیک، طراح و سایر اعضا تیم می‌تونن بخش‌های مختلف و عناصر منتخب برای طراحی رو مشاهده کنن و تصویری کلی از محصول نهایی رو در اختیار داشته باشن. این تکنیک به نمایش طراحی محصول و بهبود کلی تجربه مشتری کمک می‌کنه.

۳. نمونه‌سازی (Prototyping)

در این مرحله، طراح UX وظیفه دارد نسخه خام نرم‌افزار را تهیه کنه. نمونه‌سازی از مهم‌ترین مراحلیه که به تقویت ایده‌های اصلی، رفع نواقص یا اشتباهات، برطرف کردن تناقضات و تولید داده‌های کاربردی کمک می‌کنه. تولید نمونه اولیه محصول، به‌اشتراک‌گذاری اون رو با سایر اعضاء تیم امکان‌پذیر کرده و از این طریق، بررسی کاربردپذیری و عملکرد بهینه محصول رو ممکن می‌کنه.

· آزمایش محصول (Usability Test)

در این مرحله، طراحان UX تلاش می‌کنن مشکلاتی رو پیدا کنن که ممکنه در هنگام تعامل کاربران با اپلیکیشن باهاشون مواجه بشن. آزمایش محصول می‌تونه از طریق مشاهدات مصرف‌کننده یا با استفاده از روش‌های پیچیده‌تری مانند معرفی نسخه‌های مختلف محصول انجام بگیره. به این ترتیب، طراحان می‌تونن بفهمن که کدوم یکی از نسخه‌ها بیش‌تر مورد توجه کاربران بوده. بسیاری از طراحان هم برای این منظور از نظرسنجی، ارائه پرسش‌نامه و مصاحبه با کاربران استفاده می‌کنن. به‌علاوه، مشاهده عملکرد کاربران در هنگام تعامل با وب‌سایت یا اپلیکیشن از ساده‌ترین روش‌هایی به حساب میاد که برای آزمایش محصول به‌کار می‌ره.

· ارزیابی (Evaluate)

بعد از عرضه محصول نهایی هم کار طراحان UX همچنان ادامه پیدا می‌کنه و اصلا متوقف نمی‌شه. در واقع، تا زمانی که کاربران از محصول استفاده می‌کنن فرآیند تجربه کاربری و ارزیابی اون ادامه پیدا می‌کنه. در واقع، لازمه عملکرد محصول نهایی به‌طور مداوم بررسی بشه. به این ترتیب، طراحان UX و کلیه اعضاء تیم اطمینان پیدا می‌کنن که این محصول همچنان رضایت مشتری رو جلب می‌کنه و این احتمال وجود داره که مصرف‌کنندگان استفاده از اون رو به دیگران هم توصیه کنن. به‌علاوه، در مقاطع مختلف ممکنه اعضاء تیم به این نتیجه برسن که این محصول به اصلاح نیاز داره.