نحوه ایجاد و مدیریت تیم UX: فرآیند طراحی محصول

تاریخچه طراحی محصول

طراحی محصول در اصل برآمده از یک رشته جالب و کاربردی دیگر به اسم طراحی صنعتی است.
بر اساس تعریف انجمن طراحان محصول ایالات متحده آمریکا:

طراحی صنعتی، فرآیندی حرفه ای برای طراحی محصولی است که روزانه میلیون ها نفر در سراسر دنیا از آن استفاده می کنند.

طراحان صنعتی نه تنها می بایست به ظاهر (رابط کاربری) محصول توجه کنند بلکه میبایست به کاربردی بودن، استفاده آسان، ساختار و ارزش نهایی آن برای مشتری نیز توجه کنند.
پیش از انقلاب صنعتی و شروع عصر تولید انبوه، اغلب محصولات به صورت دست ساز تولید و عرضه می شدند. این بدان معناست که ما محصولات بسیار کمتری برای فروش و عرضه در بازار داشتیم، قیمت ها بالاتر بود و مزیت رقابتی نیز به شکل امروزی آن وجود نداشت.
پس از انقلاب صنعتی و ورود کارخانه های متعدد برای تولید انبود محصولات مصرفی و شکل گیری بازارهای رقابتی، طراحان محصول نیز کم کم جای خود را به عنوان اشخاصی تاثیرگذار در صنایع مختلف بازکردند تا بتوانند با طراحی و معرفی محصولی کاربردی و در عین حال زیبا، سهم بیشتری از بازار را از آن خود کنند و رقبا را به حاشیه برانند.

رویکردهای اصلی فرایند طراحی UX

در حال حاضر، سه روش شناخته شده در فرایند طراحی UX وجود دارد:

• روش کلاسیک
• روش Lean (لاغر)
• روش GV

(اصطلاح Design Sprint GV مخفف Google Ventures است که شرکت شاخه ای سرمایه گذاری گوگل بر روی استارت آپ های نوپاست. )

روش Classic

فرآیند طراحی UX کلاسیک معمولا در کالجها تدریس می شود و با استفاده از "Waterfall" ساخته شده است. فرآیند طراحی کلاسیک UX به شکل زیر است:

• پژوهش (در این قسمت مسائل اصلی باید کشف شوند.)
• طبقه بندی (مشکلات کشف شده)
• ایجاد شخصیت‌ها و نقشه سفر (آنها را با "جریان های کاربر" قاطی نکنید!)
• حل مشکلات مشخص شده توسط بهترین راه حل
• ساخت نمونه اولیه (prototype)
• آزمایش اولیه
• توسعه محصول
• راه اندازی محصول
• جمع آوری بازخورد کاربران
• بازگشت به مرحله اول (اما این بار با داشتن بازخوردهای کاربران!)

روش Lean (لاغر)

شاید در ابتدا اسم این روش توی ذوقمان بزند ولی متاسفانه معادل بهتری ندارد!

اما روشی دیگر برای فرآیند طراحی محصول نیز در سال 2013 رونمایی شد، زیرا فرآیند طراحی کلاسیک با توسعه سریع ناسازگار بود. فرآیند طراحی جدید Lean UX بود. با این روش، UX اجازه ورود به داخل مخروطی سریع متشکل از "عدم قطعیت" و "به‌روزرسانی سریع" طرح های مبتنی بر بازخورد کاربر را پیدا کرد. این روش طراحی، تجربه را با توسعه محصول دوباره هماهنگ کرد.

به طور خلاصه، Lean UX مجموعه ای از اصول مبتنی بر روش های سریع "Start-up Lean" است که در آن تمرکز به سمت "زمان حال" می آید. به جای اینکه طرح‌ها را بر روی دیوار نصب کنید، تیم ها می‌پذیرند که طراحی نهایی را نمی توان در ابتدا ایجاد کرد همچنین می‌دانند که "پاسخ ها" به عنوان "فرضیه ها" با MVP یا همان Minimal Viable Product تست شده است.

فرایند طراحی Lean را می توان با عنوان حلقه "ساخت، اندازه گیری و یادگیری" و یا به صورت چرخه زیر توصیف کرد:

• فکر کردن
• ساختن
• چک کردن

بعدها، فرایند طراحی Lean UX به نظر کارآمد نیامد، زیرا برنامه محصول به خوبی تعریف نمی‌شد و باعث اتلاف قابل توجه وقت و انرژی و دوباره کاری می‌شد.

رویکرد Design Sprint

یکی دیگر از فرایندهای طراحی توسط که Google Ventures پیشنهاد شد طراحی Sprint بود. این روش اجازه داد که تیم ها سریعا نمونه های کم اعتبار را تعریف و آزمایش کنند.

دیزاین اسپرینت شامل پنج مرحله مستقل است:

• آمادگی(آماده شوید)
• درک (بررسی سابقه و بینش کاربر)
• واگرایی (طوفان فکری در مورد راهکار های احتمالی)
• همگرایی (رتبه بندی راهکار ها، و انتخاب یکی از آنها)
• نمونه اولیه (ایجاد حداقل مفهوم مناسب)
• تست (مشاهده آنچه برای کاربران موثر است)
• تکرار ...

فرآیند طراحی محصول و تجربه کاربری

طراحی محصول یک فرایند پیوسته است، نه یک فرآیند خطی و با شروع و پایان.

طراحی UX در فازهای مختلفی انجام شده و از مراحل گوناگونی تشکیل می‌شه. کلیه فازها و مراحل طراحی از اهمیت یکسانی برخوردار بوده و در ایجاد یک تجربه کاربری بی‌عیب‌ونقص به یک اندازه تاثیرگذارن. این مراحل عبارتند از:

درک مساله، مشکل و نیاز‌ها (Understand)

در طول این مرحله، تیم طراحی از طریق برگزاری جلسات، گفت‌وگوها و انجام مشاهدات تلاش خواهد کرد نحوه مشارکت و تعامل کاربران رو در محیط و با محصولی بررسی کنه که اعضا تیم قراره طراحیش کنن. در این‌جا، منظور کاربران نهایی نبوده و تمرکز اصلی روی سهام‌داران، صاحبان محصول، مدیران، توسعه‌دهندگان، کلاینت‌ها و کلیه افرادی است که در مرحله اول، محصول رو سفارش دادن. لازمه درک عملکرد محصول اینه که تیم طراحی الزامات مورد نیاز رو مشخص و شفاف‌سازی کنه. در این مرحله، اعضا تیم باید درک کنن که کسب‌وکار مورد نظرشون تمایل داره چه محصولی رو ارائه بده؟ چه کسانی قراره از این محصول استفاده کنن؟ و بهره‌برداری از این محصول چه سودی رو برای کسب‌وکار و مشتریان به‌همراه خواهد داشت؟

تحقیق محصول / تحقیق کاربر (Research)

این از اساسی‌ترین مراحل طراحی UX به حساب میاد و شامل تجزیه‌وتحلیل بازار و تحقیقات کاربر خواهد بود. در واقع، طراحی UX به شناخت خواسته‌ها، اولویت‌ها، انگیزه‌ها و نگرش‌های مشتریان بستگی داره. بنابراین، تحقیق و تجزیه‌وتحلیل این امکان رو در اختیار طراحان قرار می‌ده تا وارد ذهن مخاطب هدف بشن و طرح‌های پیشنهادی‌شون رو بر همین اساس ارائه کنن.

با انجام این کار، دیگه نیازی نیست طراح‌ها تیری در تاریکی پرتاب کنن و براساس فرضیات و تصورات‌شون عمل کنن. در عوض، با استفاده از ارزیابی و تحلیل دقیق کلیه موارد یاد شده می‌تونن به شیوه‌ای قاطع و درست تصمیم‌گیری کنن. انجام این کار از طریق نظرسنجی آنلاین، مصاحبه با مصرف‌کنندگان و سهامداران و بسیاری موارد دیگه امکان‌پذیر خواهد بود.

تحلیل رقابتی یکی دیگه از روش‌های مرسوم تحقیق به حساب میاد. به‌علاوه، تجزیه‌وتحلیل این فرآیند بهتون این امکان رو می‌ده که ببینید طراحی شما چطور می‌تونه به بازگشت سرمایه کمک کنه. این اقدامات با هدف درک کامل مشکلات احتمالی کاربران، نحوه برقراری ارتباط کاربران با طراحی و آشنایی با مسائلی انجام می‌گیره که ممکنه در فرآیند کاربردپذیری، تعامل با محصول رو تحت تاثیر قرار بدن. در نهایت، داده‌های گردآوری شده مورد ارزیابی قرار گرفته و در روند توسعه محصول مورد استفاده قرار می‌گیرن.

طراحی محصول و تجربه کاربری (Design)

در این مرحله، طراحان UX طرح اولیه محصول رو براساس پرسونای تعیین شده در مرحله تحقیق تهیه می‌کنن. در این فرآیند، محتوا توسط طراح و برمبنای سناریوها تولید می‌شه. این سناریوها در اصل، برخی روش‌های روایی هستند که روند حرکت مصرف‌کننده یا یک روز از زندگی اون رو منعکس می‌کنن؛ یا نحوه ترکیب و اثرگذاری محصول رو در زندگی مشتری توضیح می‌دن. این محصول می‌تونه یک وب‌سایت یا یک اپلیکیشن باشه. این فرآیند یکی از مهم‌ترین بخش‌های طراحی UX به حساب میاد.

طراحان معمولا برای انجام این کار از روش‌های متدولوژی معماری اطلاعات استفاده می‌کنن. این مرحله به چند زیر شاخه تقسیم می‌شه. این زیر شاخه‌ها عبارتند از:

• ایجاد طرح اولیه یا ترسیم اسکچ (Sketching)

در این مرحله، ایده‌های اولیه طراحی ایجاد می‌شن و طراح و همه افرادی که در توسعه محصول دخیل هستن روی طرح‌های ابتدایی محصول کار می‌کنن. در این مرحله، تبادل اطلاعات با سهامداران و دریافت بازخوردها و نگرش‌های اون‌ها از دیدگاه تجاری، فنی و دیگر جنبه‌ها ضرورت داره. به این ترتیب، پیش از حرکت به مرحله بعدی می‌تونید بارها و بارها طرح‌تون رو از نو ترسیم کنید و هر چند بار که لازمه اون‌ها رو به‌همراه افراد ذینفع امتحان و بررسی کنید تا نهایتا به بهترین راهکار و Solution ممکن دسترسی داشته باشید.

• وایرفریمینگ (Wireframing)

وایرفریمینگ یکی از مهم‌ترین بخش‌های فرآیند طراحیه. گاهی اوقات، حتی با تجربه‌ترین طراحان UX هم متاسفانه این بخش رو نادیده می‌گیرن. با استفاده از این تکنیک، طراح و سایر اعضا تیم می‌تونن بخش‌های مختلف و عناصر منتخب برای طراحی رو مشاهده کنن و تصویری کلی از محصول نهایی رو در اختیار داشته باشن. این تکنیک به نمایش طراحی محصول و بهبود کلی تجربه مشتری کمک می‌کنه.

• نمونه‌سازی (Prototyping)

در این مرحله، طراح UX وظیفه دارد نسخه خام نرم‌افزار را تهیه کنه. نمونه‌سازی از مهم‌ترین مراحلیه که به تقویت ایده‌های اصلی، رفع نواقص یا اشتباهات، برطرف کردن تناقضات و تولید داده‌های کاربردی کمک می‌کنه. تولید نمونه اولیه محصول، به‌اشتراک‌گذاری اون رو با سایر اعضاء تیم امکان‌پذیر کرده و از این طریق، بررسی کاربردپذیری و عملکرد بهینه محصول رو ممکن می‌کنه.

آزمایش محصول (Product Testing)

در این مرحله، طراحان UX تلاش می‌کنن مشکلاتی رو پیدا کنن که ممکنه در هنگام تعامل کاربران با اپلیکیشن باهاشون مواجه بشن. آزمایش محصول می‌تونه از طریق مشاهدات مصرف‌کننده یا با استفاده از روش‌های پیچیده‌تری مانند معرفی نسخه‌های مختلف محصول انجام بگیره. به این ترتیب، طراحان می‌تونن بفهمن که کدوم یکی از نسخه‌ها بیش‌تر مورد توجه کاربران بوده. بسیاری از طراحان هم برای این منظور از نظرسنجی، ارائه پرسش‌نامه و مصاحبه با کاربران استفاده می‌کنن. به‌علاوه، مشاهده عملکرد کاربران در هنگام تعامل با وب‌سایت یا اپلیکیشن از ساده‌ترین روش‌هایی به حساب میاد که برای آزمایش محصول به‌کار می‌ره.

ارزیابی (Evaluate)

بعد از عرضه محصول نهایی هم کار طراحان UX همچنان ادامه پیدا می‌کنه و اصلا متوقف نمی‌شه. در واقع، تا زمانی که کاربران از محصول استفاده می‌کنن فرآیند تجربه کاربری و ارزیابی اون ادامه پیدا می‌کنه. در واقع، لازمه عملکرد محصول نهایی به‌طور مداوم بررسی بشه. به این ترتیب، طراحان UX و کلیه اعضاء تیم اطمینان پیدا می‌کنن که این محصول همچنان رضایت مشتری رو جلب می‌کنه و این احتمال وجود داره که مصرف‌کنندگان استفاده از اون رو به دیگران هم توصیه کنن. به‌علاوه، در مقاطع مختلف ممکنه اعضاء تیم به این نتیجه برسن که این محصول به اصلاح نیاز داره.