کتاب جستارهایی درباره اخلاق، معنا و محبت؛ درس‌هایی از اخلاق و انسان‌شناسی

مباحث اخلاقی همواره به عنوان یکی از مباحث پرکاربرد در زمینه انسان شناسی مطرح می‌شوند و منابع بسیار زیادی در مورد آنها نوشته شده است. با این وجود هیچ‌گاه یک نتیجه واحد از این مسائل اتخاذ نمی‌شود؛ چرا که اخلاق امری کاملا نسبی است که نمی‌توان با قطعیت در مورد آن نظر داد. با این همه مطالعه آثاری که بیانگر موضوع اخلاق از دیدگاه افراد مختلف است، همواره برای ما جذابیت‌های خاص خود را دارد. شناخت ارزش‌ها و ضدارزش‌های اخلاقی از نظر هر کس ممکن است متفاوت باشد و این به ما کمک می‌کند تا دید بازتری نسبت به این مباحث داشته باشیم.

آنچه که در این مقاله مورد نظر ماست، معرفی کتاب جستارهایی درباره‌ی اخلاق، معنا و محبت است که توسط سوزان ولف نوشته شده و جزو کتاب‌های بسیار مهم در حوزه اخلاق به شمار می‌رود. این جلد مهمترین مقالات ولف را در مورد موضوعات اخلاق، عشق و معنا جمع آوری می‌کند، از مقاله کلاسیک او یعنی "مقدسین اخلاق" گرفته تا جدیدترین او مقاله او که با نام "اهمیت عشق" منتشر شد، همگی در این کتاب قابل دسترسی هستند. مطالعه این کتاب می‌توان دید جدیدتری درباره مفاهیم عنوان شده را به مخاطب عرضه کند. در ادامه بیشتر راجع به محتوای این اثر صحبت خواهیم کرد.

اخلاق شناسی؛ قدم اول

اخلاق از چه زمانی آغاز شد و چگونه پدید آمد؟ برای کسی که در حوزه اصول اخلاقی مطالعه می‌کند، واضح است که اخلاق تنها زمانی به وجود می‌آید که انسان‌ها شروع به تفکر در مورد بهترین راه برای زندگی کنند. این مرحله تأملی مدت‌ها پس از آنکه جوامع بشری نوعی اخلاق را توسعه دادند، که معمولاً در قالب معیارهای مرسوم رفتار درست و نادرست بود، پدیدار شد. روند تأمل از چنین آداب و رسومی ناشی می‌شود، حتی اگر در نهایت آنها را ناتوان کند. بر این اساس اخلاق همواره به عنوان رکنی مهم در زندگی بشر همراه او بوده است. سوزان ولف در کتاب جستارهایی درباره‌ی اخلاق، معنا و محبت تمام برداشتی را که در حوزه اخلاق داشته است، برای خوانندگان مطرح می‌کند.

درباره آثار نویسنده

سوزان ولف، استاد برجسته فلسفه ادنا جی کوری در دانشگاه کارولینای شمالی در چپل هیل است. کار او عمدتاً بر اخلاق و روابط نزدیک آن در فلسفه ذهن، فلسفه عمل، فلسفه سیاسی و زیبایی‌شناسی متمرکز است. از دیگر آثار او می‌توان به "آزادی در درون عقل" و "چرا معنی در زندگی مهم است" اشاره کرد. سوزان ولف بیش از سی سال است که درباره ارزش‌های اخلاقی و غیراخلاقی و رابطه بین آنها می‌نویسد. او در این راه مقالات و آثار متعددی را چاپ کرده است و جز شناخته شده‌ترین افراد این حوزه به شمار می‌رود.

مقالات ولف در حقیقت به ما در برابر تمایلات رایج به طبقه‌بندی ارزش‌ها بر اساس دوگانگی که ارزش‌های شخصی شامل ارزش‌های منفعت‌خواهانه یا خودخواهانه را با ارزش‌های غیرشخصی از جمله نوع‌دوستی یا اخلاق در تضاد قرار می‌دهد، هشدار می‌دهد. گرایش به این نوع طبقه‌بندی می‌تواند کیفیت زندگی ما را پایین بیاورد و یا حتی ارزش‌هایی مثل عشق، محبت، زیبایی و حقیقت را به کلی به دست فراموشی بسپارد.

مقالات ولف که در کتاب جستارهایی درباره‌ی اخلاق، معنا و محبت منتشر شده‌اند، به ما نشان می‌دهند که چگونه شناخت خودآگاهانه از انواع ارزش‌ها به درک جدیدی از موضوع، محتوا و محدودیت‌های اخلاقی و شیوه‌های جدید تفکر درباره شادی و رفاه منجر می‌شود.

آشنایی با بخش‌های مختلف کتاب

بخش اول کتاب جستارهایی درباره‌ی اخلاق، معنا و محبت با موضوعیت قدیسان اخلاقی، یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این کتاب است که بر اساس مقاله مشهور سوزان ولف نوشته شده است. در این مقاله ولف برای اولین بار عنوان می‌کند که می‌توان قدیسان اخلاقی را در دو گروه تقسیم بندی کرد. دسته اول این گروه کسانی هستند که بر اساس محبت و اشتیاق خود به اخلاق پایبند هستند در حالیکه دسته دوم افرادی هستند که تنها بر اساس وظیفه و احساس مسئولیت خود سراغ اخلاق می‌روند. او در این عنوان مخاطب را با دلایل و نمونه‌های گوناگون به چالش می‌کشد و در عین حال دست مخاطب را برای نتیجه‌گیری نهایی باز می‌گذارد.

در فصل دوم کتاب با عنوان "اخلاق و طرفداری" در مورد بحثی که بین بی‌طرفی گرایان و طرفداری گرایان در گرفته است صحبت می‌شود. در واقع بسیاری از بزرگترین نظریات اخلاقی بی‌طرفی را به عنوان اصلی‌ترین ویژگی اخلاق می‌شناسند. اما اخیرا مباحثی بر خلاف این مسئله توسط افراد مخالف مطرح می‌شود که در این فصل به طور کامل به آن پرداخته می‌شود. معناهای زندگی‌ها، خوشبختی و معنا دو سویه زندگی خوبري، یک فکر هم زیادی است: محبت، اخلاق و ترتیب تعهد، توجه محبت‌آمیز: درس‌هایی از عشق در فیلم داستان فیلادلفیا، نقش قوانین و واجبات اخلاقی و احکام اجتماعی سایر فصل‌های این کتاب هستند که نویسنده به طور کامل به توضیح آنها می‌پردازد.

کتاب جستارهایی درباره‌ی اخلاق، معنا و محبت از جمله آثاری است که در زمینه اخلاق و انسان شناسی توسط انتشارات بذر خرد منتشر شده است. این کتاب به عنوان مجموعه‌ا‌‌ی از مقالات سوزان ولف گردآوری و تحت عنوان یک کتاب، به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. این نشر پیش از این نیز با چاپ آثاری مثل: "اسم این سخنرانی چه بود"، "هوش اخلاقی" و... در زمینه مفاهیم انسان شناسی گام‌های مثبتی برداشته است. این اثر توسط امین پورحسن ترجمه شده است. مانا عسگری وظیفه ویراستاری آن را بر عهده داشت تا در نهایت کتاب با نثری روان چاپ شود. شما می‌توانید برای تهیه نسخه الکترونیکی این کتاب به کتابراه، طاقچه و فیدیبو مراجعه کنید.

مطالعه این کتاب به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

با توجه به این که کتاب جستارهایی درباره‌ی اخلاق، معنا و محبت اثری مفهومی و تا حدی فلسفی است، مطالعه آن می‌تواند برای همه متخصصان حوزه فلسفه و روانشناسی و همچنین دانشجویان و علاقمندان این حوزه بسیار جذاب و مفید باشد. از آنجایی که اخلاق مفهوم پیچیده‌ای است و در طول سالیان متمادی کسی نتوانسته است مفهوم واحدی را برای آن در نظر بگیرد، مطالعه منابع مفید این حوزه می‌تواند به ما در به دست آوردن دید بهتری نسبت به این موضوع کمک کند. " جستارهایی درباره‌ی اخلاق، معنا و محبت" منبع مناسبی برای تحلیل این مسئله است که مطالعه آن خالی از لطف نخواهد بود.