علاقهمند به بازاریابی محتوایی | البته تو ویرگول بیشتر دلی مینویسم. مرسی از ویرگول که این تریبون رو بهم اختصاص داد... همین دیگه :)
سؤالاتی که باید هنگام مصاحبۀ شغلی از مصاحبه‌کننده بپرسید
خیلی وقت‌ها شده که برای حضور در قرار مصاحبه آدم نمی‌داند چه کار کند یا حتی چی بپوشد! با یک جست‌وجوی ساده می‌شود به هزاران مطلب دراین‌باره رسید. اما فرهنگ استخدام و همکاری ما در ایران با جاهای مختلف دنیا متفاوت است. قطعاً هرجایی فرهنگ خاص خود را دارد و هر فرهنگی یه پاسخی برای این سوال دارد: چه سوالاتی از مصاحبه‌شونده بپرسیم؟
حامد حسینی‌نژاد، مدیر منابع انسانی داتین، دربارۀ همین دغدغه نکات خوبی را مطرح کرده که من برای بهتر جا‌افتادن موضوع، دخل و تصرفی را در صحبت‌های او داشتم. در ادامه می‌توانید آن‌ها را بخوانید.
حامد طی دو سال و نیم گذشته (۱۳۹۵تا۱۳۹۷)، به‌عنوان مصاحبه‌کننده، نزدیک به ۴۰۰ مصاحبۀ جذب نیرو برگزار کرده است. یعنی مصاحبه‌ای که فنی نیست و جنبه‌های شخصیتی آدم‌ها در آن بررسی می‌شود. او با بیان این مشکل که خیلی از جاها شرایط بدی برای مصاحبه دارند و عملاً مصاحبه نمی‌کنند، اظهار کرد این حق مصاحبه‌شونده است که از نتیجۀ مصاحبۀ خود مطلع شود؛ ولی خب متأسفانه خیلی از کسب‌و‌کارها نتیجۀ مصاحبه را به مصاحبه‌شونده اطلاع نمی‌دهند.
حامد معتقد است که مصاحبه شبیه به ورزش پینگ پینگ است که هر دو طرف باید قوی و حرفه‌ای ظاهر شوند؛ در غیر این صورت چیز جالبی از آب در نمی‌آید. البته او در صحبت‌هایش بیشتر به مصاحبه‌کننده توجه داشته و نکاتی را با هدف دلسوزی برای کسانی که مصاحبه‌رفتن بلد نیستند و فرصت‌های خوبی را از دست می‌دهند، گفته است.
- سایت را چک کنید.
قبل از جلسۀ مصاحبه حتماً سایت شرکتی که برای مصاحبه می‌روید، شخم بزنید. این نشان می‌دهد که شما چقدر مشتاق استخدام‌شدن در آن شرکت هستید. من همیشه می‌پرسیدم که «از داتین چیا می‌دونید؟» و خب راستش جواب‌هایی مثل «هیچی» یا «فقط می‌دونم نرم‌افزار تولید می‌کنه»، در همان ابتدای مصاحبه خیلی ضد حاله! - رزومۀ خوبی داشته باشید.
این موضوع واقعاً حیاتی است. فرمت رزومه تأثیر اولیۀ سنگینی روی مصاحبه‌کننده می‌گذارد و پیش‌فرض ذهنی او را دربارۀ شما، خواه ناخواه تنظیم می‌کند. مطمئنم که نمی‌خواهید مصاحبه را از نقطۀ زیر صفر شروع کنید. پس به فونت، چیدمان، بولت، فهرست و... توجه کنید. لطفاً! - در رزومۀ خود مطلقاً دروغ نگویید.
خوب‌توصیف‌کردن با دروغ‌گفتن فرق می‌کند. رزومه باید «بهترین توصیف صادقانه» از شما باشد. فهمیدن دروغ‌های رزومه، برای کسی که ۲۰, ۳۰ مصاحبه انجام داده باشد اصلاً کار سختی نیست و تقریباً هیچ‌کس آدم دروغ‌گو را استخدام نمی‌کند. فارغ از حجم دروغ :) - محکم دست بدهید.
شاید دست‌دادن به نظر بی‌اهمیت و مسخره می‌آید، ولی دوست داشته باشید یا نه، تأثیر اولیه‌ای که روی مصاحبه‌کننده می‌گذارید، خیلی مهم است. شل و ول دست‌دادن همه جا بد است و در مصاحبه خیلی بدتر. البته این موضوع در ایران به عقاید و جنسیت شما هم بستگی دارد. - نکته بردارید.
نکته‌هایی را که برای شما توضیح داده می‌شود، بنویسید؛ مخصوصاً اسم و سمت مصاحبه‌کنند‌ها را. توجهتان به جزئیات و یادداشت‌کردن توضیحات مهم، تأثیر خوبی روی مصاحبه‌کننده می‌گذارد. البته می‌توانید از برنامه‌های تلفن همراه خود هم استفاده کنید؛ ولی مهم این است که حتماً نکته‌برداری انجام بشود. - ارتباط چشمی را فراموش نکنید.
شاید درون‌گرا باشید و حفظ ارتباط چشمی با یک غریبه برای شما کار سختی باشد. ولی مهم است که در طول مصاحبه و موقع حرف‌زدن خجالتی‌بودن را کنار بگذارید و با مصاحبه‌کننده چشم تو چشم باشید. چشم‌ها بیش از آنکه فکر می‌کنیم پیام منتقل می‌کنند. - شوخ باشید ولی نه زیاد!
خیلی راحت بگویم یُبس نباشید. جاهایی که می‌شود و فضا اجازه می‌دهد، کمی شوخی کنید تا یخ‌ها بیشتر باز شود؛ ولی خیلی کم. یک سوء‌تفاهم و برداشت بد از شوخی شما، آخرین چیزی است که در مصاحبه لازم دارید. - مرتب لباس بپوشید.
نظم نوعی شایستگی است که تقریباً برای همۀ شغل‌ها لازم است. وضع ظاهری شما، نشانه‌ای خوب برای این است که چقدر آدم منظمی هستید. قرار نیست برند بپوشید یا تیپ مصاحبه‌کننده‌کش! بزنید. فقط کافی است مرتب و تمیز بپوشید. - سوءاستفاده کنید.
از زمانی که منتظر نشسته‌اید تا مصاحبه شروع شود استفاده کنید! محیط را ببینید، تعامل بین آدم‌ها را ببینید، جو غالب شرکت را ببینید و اگر شد، در مصاحبه راجع به آن‌ها حرف بزنید. مثلاً: «وقتی منتظر بودم دیدم بچه‌ها خیلی با هم صمیمی هستند. همۀ واحدهای اینجا همینجوریه؟» - به موقع برسید.
خواهش می‌کنم و لطفاً دیر نکنید. این موضوع خیلی برای مصاحبه‌کننده ناراحت‌کننده است. - اطلاع دهید.
اگر اتفاقی افتاد و فکر کردید که دیر می‌رسید، حتماً اطلاع بدهید و موقع رسیدن هم به‌خاطر آن عذرخواهی کنید. واقعاً نشان بدهید که به آدم‌ها احترام می‌گذارید. - دربارۀ محل کار قبلی/فعلی حرفه‌ای باشید.
زیرآب مدیر قبلی و شرکت قبلی (حتی رقیب) را زدن، شاید به نظر جالب و جذاب بیاید، ولی اصلاً این‌طور نیست. اینکه به‌خاطر اختلاف‌نظر و سلیقه شرکت را ترک کردید، حرفه‌ای‌تر از این است که به‌خاطر بی‌سواد‌بودن مدیرتان این کار را کرده باشید! - درصورت بروز چه اتفاقی داتین را ترک می‌کنید؟
جواب «هیچی!» بدترین جواب ممکن به این سؤاله! هرکسی باید و باید برای خودش دلایل محکم و خطوط قرمز شفافی داشته باشد که اگر از آن‌ها عبور شود، شرکت را ترک می‌کند. هر شرکتی که می‌خواهد باشد! به نظر من آدمی که هرکاری با او بکنید باز هم می‌ماند، اصلاً آدم جذابی نیست. - زیاد از خودتان تعریف نکنید.
تعریف‌کردن از خود دام بسیار خطرناکی است. فکر می‌کنید باید تمام فیچرهای خود را در چشم مصاحبه‌کننده کنید تا حسابی تحت‌تأثیر قرار بگیرد؟ نه! یک متواضع با اعتماد‌به‌نفس باشید، نه یک معصوم بدون اشتباه! حتماً به چندتا از اشتباهاتتان هم اشاره کنید! - جواب‌های یک‌کلمه‌ای ندهید.
ممکن است با مصاحبه‌کنندۀ کم‌حوصله‌ای طرف باشید که حوصلۀ حرف‌کشیدن از شما را نداشته باشد. دقت کنید که در جلسۀ مصاحبه شما باید بیشتر از او حرف بزنید. جوری نباشد که دو دقیقه سؤال کند، ده ثانیه جواب بدهید! از فرصتی که وجود دارد بهتر استفاده کنید. - کل‌کل نکنید.
اگر جایی نظرتان با مصاحبه‌کننده متفاوت است و او حرف شما را رد می‌کند، رندی کنید و بدون اینکه حرفتان را کامل پس بگیرید، بحث را تمام کنید. مثلاً: «تا جایی که من می‌دونم اینجوریه، حتماً بعد از جلسه بیشتر بررسیش می‌کنم.» - شنوندۀ خوبی باشید.
به‌هیچ‌وجه وسط حرف طرفتان نپرید. جواب سؤال‌ها را با دو سه ثانیه مکث بدهید. اگر مطمئن نیستید که سؤال را فهمیده‌اید یا نه، چک کنید. مثلاً : «اگر درست فهمیده باشم سؤالتون اینه که...» - مصاحبه دو طرفه است.
یادتان باشد که جلسۀ مصاحبه دو طرفه است و شما هم باید در آن جلسه شرکت را محک بزنید. مصاحبه‌کننده نمایندۀ خوبی از شرکت است و تصویر خوبی از شرکت نشان می‌دهد. اگر آن تصویر با شما سازگار نیست، بی‌خیال آن شرکت بشوید.
چه سؤال‌هایی از مصاحبه‌کننده بپرسم؟
خیلی وقت‌ها هم پیش آمده که برای مشغول‌شدن در یک جای جدید، به مصاحبه رفته‌اید و به‌خاطر جو حاکم در جلسۀ مصاحبه و استرس پاسخ‌دادن به سؤالات کارفرما، خیلی از سؤالاتی که خودتان می‌خواستید بپرسید، کلاً فراموش کرده‌اید و برای خیلی سؤالات دیگر هم که پرسیده‌اید، جواب درست و حسابی دریافت نکرده‌اید.
اگر در طول مصاحبه سؤالات زیر را بپرسید، به نظر می‌رسد که در حال سبک و سنگین کردن پیشنهاد کار و مقایسۀ آن با پیشنهادهای دیگرتان هستید (خواه پیشنهاد دیگری داشته باشید، خواه نداشته باشید). به نظرم با این رویکرد در موقعیت بهتری خواهید بود تا بفهمید آیا این کار مناسب شما هست یا خیر و اینکه چگونه می‌توانید در آن شرکت موفق‌تر باشید.
یادتان باشد که در این شرایط، قدرت با شنونده است. پس شما می‌توانید سؤالات خودتان را بپرسید و با این کار نه‌تنها مصاحبه‌گر را به فکر وا می‌دارید، بلکه به پاسخ‌هایی که در انتخابتان به آن نیاز دارید هم می‌رسید.
سؤالاتی که گفته بودم اینجاست. البته به این نکته هم توجه کنید که قطعاً سؤالات دیگری هم می‌توانید بپرسید؛ ولی به نظرم این ۱۸سؤال خیلی کلیدی و پرکاربرد است.
- چرا این موقعیت شغلی خالی است؟
- خود شما از بودن در این شرکت راضی هستید؟
- من در کارم چقدر جای پیشرفت دارم؟
- اولین ارزیابی عملکرد و اولین بررسی حقوق من به‌عنوان یک کارمند جدید، چه مدت پس از استخدام انجام می‌شود؟
- عملکرد من چگونه ارزیابی می‌شود؟
- امنیت شغلی و قرارداد من به چه صورت است؟
- مزایا و بیمه چطور؟
- نحوۀ پرداخت حقوق چه زمانی است؟
- ساعت کاری، مرخصی‌رفتن و پنجشنبه‌ها در شرکت شما به چه صورت است؟
- در ساعات غیرکاری، از من انتظار دارید تا چه حد «دردسترس» باشم؟
- انتظاراتتان برای موضوعاتی مثل اضافه‌کاری، دورکاری، انجام کارها در خانه، کار در ساعات غیرکاری یا تعطیلات چیست؟
- به‌طور کلی دورکاری را چطور ارزیابی می‌کنید؟
- هم‌تیمی‌های من چه کسانی هستند؟
- تیمی که با من است چند نفره بوده و چقدر جای پیشرفت دارد؟
- از چه سرویس‌هایی استفاده می‌کنند؟
- بودجه‌ای که در اختیارم هست چقدر است؟
- چقدر کسب‌وکار شما جای پیشرفت دارد؟
- سهام‌دار و سرمایه‌گذارهای شما چه کسانی هستند؟
یادتان باشد هیچ‌وقت قول انجام کاری را که نمی‌دانید از پس آن برمی‌آیید یا نه، ندهید. شما مجبور نیستید تا پایان مصاحبه منتظر بمانید تا این سؤالات را بپرسید. درحقیقت بهتره (حتی طبیعی‌تره!) که این سؤالات را در طول مصاحبه بپرسید.
قطعاً می‌شود سؤالات بیشتری پرسید یا خیلی از همین سؤالاتی که ذکر کردم هم نپرسید. درواقع اینکه چی بپرسید یا نپرسید، به چیزهای زیادی مثل مدرک تحصیلی، سابقۀ کاری و... بستگی دارد.
راستی! در اینجا می‌توانید از سرویس‌های خارجی مثل ATBOX ،Resume و Canva و سرویس‌های ایرانی مثل جابینجا و تلنت‌یاب برای ساخت رزومۀ آنلاین کمک بگیرید.
در آخر هم پیشنهاد می‌کنم مطلب «سؤالاتی که باید هنگام مصاحبۀ شغلی از مصاحبه‌شونده بپرسید» را بخوانید. یادتون نره که اطلاع‌ندادن نتیجۀ مصاحبۀ شغلی، بازی با مرگ و زندگی کسب‌وکار است!
مطلبی دیگر از این انتشارات
۳ دلیل برای توجه وجوه مختلف استارتاپهای پلتفرمی
مطلبی دیگر از این انتشارات
📘 خلاصه کتاب «بهتر بنویسیم»
مطلبی دیگر از این انتشارات
میتونیم روی هیکل شبکههای اجتماعی برای روزمرهنویسی حساب باز کنیم یا نه؟