علاقهمند به بازاریابی محتوایی | البته تو ویرگول بیشتر دلی مینویسم. مرسی از ویرگول که این تریبون رو بهم اختصاص داد... همین دیگه :)
آژانس دیجیتال مارکتینگ چیست و چه وظایفی بر عهده دارد؟
در دنیای امروز، با اینکه بازاریابی و تبلیغات هنوز به‌صورت سنتی، یعنی چاپ کاتالوگ، تبلیغات رادیویی و تلویزیونی و... در حال انجام است، اما عمدتاً این کار به‌صورت دیجیتال انجام می‌شود و این به‌معنی از‌بین‌رفتن روش بازاریابی سنتی نیست؛ چراکه تکنیک‌های بازاریابی سنتی همچنان جای خود را در میان برخی از کمپین‌های دیجیتال مارکتینگ حفظ کرده‌اند. تقریباً می‌شود گفت اصطلاح «آژانس دیجیتال مارکتینگ» بیش از حد عجیب و غریب است، چرا؟ چون تعریف دقیقی از آن در دسترس نیست. ازآنجاکه شاید هر کسبوکار یا هر جایی خود را آژانس دیجیتال مارکتینگ معرفی کند، باید به وجه تمایزهای آن با بازاریابی سنتی و اینکه خود آژانس دیجیتال مارکتینگ دقیقاً چیست اشاره کنیم تا این موضوع برای علاقه‌مندان به‌خوبی جا بیفتد و روشن شود.
اما آژانس دیجیتال مارکتینگ واقعاً چیست؟ شاید در ابتدا حس کنید که این سؤال، بسیار ساده و پیش‌پا‌افتاده است؛ اما با جست‌وجوی این سؤال به فارسی یا معادل انگلیسی آن در موتورهای جست‌وجو، متوجه می‌شوید که با موضوعی به‌ظاهر ساده، اما در باطن سخت و چالشی روبه‌رو هستید. موضوعی که می‌شود ساعت‌ها دربارۀ آن بحث و گفت‌وگو کرد و شاید درنهایت نیز حق مطلب ادا نشود.
احتمالاً اغلب این مطلب را شنیده‌اید که می‌گویند: «جهان بازاریابی در حال تغییر است.» به نظر من این عبارت درست است، اما احساس می‌کنم هر کسی نگاه متفاوتی به این موضوع دارد. نگاه من به این موضوع این نیست که مسیر بازاریابی به کدام سمت می‌رود و آینده‌اش کجاست؛ چراکه ما داریم در زمان حال زندگی می‌کنیم و باید زمان حال خودمان را دریابیم. به‌علاوه انتخاب‌های امروزمان به‌عنوان یک انسان یا مدیر در کسب‌و‌کارهاست که وضعیت آیندۀ بشر یا کسبوکارها را رقم خواهد زد. در علم مدیریت به مسئلۀ تصمیم‌گیری به‌عنوان یکی از وظایف مهم انسان‌ها اشاره شده است. بنابراین باتوجهبه این صحبت‌ها مدیران تبلیغات و بازاریابی کسبوکارها باید بتوانند با هوشمندی تصمیم‌گیری کنند؛ زیرا آن‌ها در آیندۀ کسبوکارها نقش بسزایی ایفا می‌کنند. از‌این‌رو شناخت وظایف آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ در انتخاب آن‌ها برای همکاری، به مدیران کسبوکارها کمک می‌کند تا در پروسۀ همکاری با آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ و برون‌سپاری مسئولیت‌های دیجیتال مارکتینگ کسبوکار خود، انتخاب هوشمندانه‌تری داشته باشند. همچنین شناخت این وظایف در پیگیری امور مربوط به دیجیتال مارکتینگ بسیار مؤثر است.
شما با خواندن این مقاله از شرکتی که وظیفۀ دیجیتال مارکتینگ کسب‌و‌کارتان را به آن می‌سپارید و نیز تأثیر فعالیت‌ها‌یش بر کسب‌و‌کارتان، تصویر واضح‌تری به دست می‌آورید و انتظارات درست‌تری از آن خواهید داشت. در این مقاله سعی کرده‌ام منابع مطالعاتی گوناگون را با تجربیات شخصی و کاری‌ام گردآوری کنم و به این سؤال، پاسخی درخور دهم. درنتیجه می‌توان گفت که این مقاله دقیقاً براساس منابع مطالعات ذکرشده گردآوری و نوشته شده است که فهرست آن‌ها در انتهای مقاله در دسترس است.
قبل از شروع هم تشکر می‌کنم از و همۀ دوستانی که در گردآوری این مقاله به من کمک کرده‌اند.
از علیرضا میهن‌نژاد، علیرضا کاظم‌زاده، علیرضا پیر، بهداد خُسور، آیناز نوری، دریا نویدی، هادی مرادی، حسن سیدی، ارسلان شورابی، فریبا احمدی، مهدی برهمندپور، محمد بهکام، رعنا شمس، سعید مسلمی، ترنم سارمی، حسین وحدانی، اردشیر طیبی، مصطفی قاری، حسن شفیعیان، مرضیه قائدی، علی حسینی، مانی اکبرپوری، یوسف فراهانی، بهنام غلامی، پریسا محمدی، سامان فائق، نسرین طاهری‌پور، علیرضا رستگار، سپهر علیخانی، صابر وکیلی راد، اشکان احمدی، حمید کریمی، پیمان خلیلی، زینب جم، بهرنگ تنکابنی، حورا وکیلی، افشین قلی‌نژاد، ارس آقایی‌فر، میلاد صفایی، مهری سیاهریش، مهدی خانی، آرین سهرابی، حمید قنبری، رضا خیاط، پیام ادیب، جویان باقری، کامیار یحیابی، ایمان قاضی‌زاده، محمد کرمان‌پور، محمد تحصیلی، صمد طاهری و دوستان دیگری که به دلایل مختلف نمی‌خواستند نامشان ذکر شود هم بابت گردآوری این مقاله متشکرم.
آژانس چیست؟
به بیان ساده، به کارگزاری که به‌جای شما و برای شما یک سری کارها را انجام می‌دهد، آژانس (Agency) می‌گویند. به کسی که در آژانس کار می‌کند نیز ایجنت (Agent) گفته می‌شود. مدیر کسبوکار یا نمایندۀ مدیر، با سپردن وظایف به آژانس، حیطۀ کاری آن را مشخص می‌کند. همچنین بزرگ‌ترین اتفاق تبلیغات و بازاریابی برای آژانس‌ها عصر دیجیتال بود که تحول جدیدی را برای آن‌ها رقم زد.
دیجیتال مارکتینگ چیست؟
«دیجیتال مارکتینگ چیست؟» همیشه گفته‌ام که بهترین کار برای رسیدن به جواب این سؤال، جست‌وجو در گوگل است؛ چراکه گوگل بهترین مقالاتی را که به زبان انگلیسی و فارسی این موضوع را تشریح کرده‌اند به شما نمایش می‌دهد.
برای مثال Hubspot دیجیتال مارکتینگ را این‌طور تعریف می‌کند:
Digital marketing encompasses all marketing efforts that use an electronic device or the internet. Businesses leverage digital channels such as search engines, social media, email, and their websites to connect with current and prospective customers
یا مثلاً Marketo در تعریف دیجیتال مارکتینگ می‌گوید:
At a high level, digital marketing refers to advertising delivered through digital channels such as search engines, websites, social media, email, and mobile apps. While this term covers a wide range of marketing activities, all of which are not universally agreed upon
سایت Smart Insights در تعریف خود از دیجیتال مارکتینگ گفته است:
The use of the Internet and other digital media and technology to support ‘modern marketing’ has given rise to a bewildering range of labels and jargon created by both academics and professionals. It has been called digital marketing, Internet marketing, e-marketing, and web marketing, and these alternative terms have varied through time
سایت متمم دیجیتال مارکتینگ را این‌طور تعریف می‌کند:
بازاریابی دیجیتال شامل همۀ ابزارها و فعالیت‌هایی است که برای بازاریابی محصولات و خدمات در بستر دیجیتال (وب، اینترنت، موبایل یا سایر ابزارهای دیجیتال) استفاده می‌شوند.
سایت وب۲۴ در تعریف دیجیتال مارکتینگ می‌گوید:
اصطلاح دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال برای مجموعۀ فعالیت‌هایی که در راستای تبلیغ محصولات و خدمات با استفاده از ابزارهای دیجیتالی صورت می‌گیرند، به کار می‌رود. درواقع تمام فعالیت‌هایی که به‌منظور تبلیغ محصولات، خدمات، برندها و بررسی رفتار مشتری در بستر اینترنت انجام می‌شود، دیجیتال مارکتینگ محسوب می‌شود.
سایت بیلاود در تعریف خود از دیجیتال مارکتینگ می‌گوید:
دیجیتال مارکتینگ چتری است که تمام تلاش‌های بازاریابی آنلاین شما را پوشش می‌دهد. کسبوکارها کانال‌های دیجیتالی همچون موتور جست‌وجوی گوگل، شبکه‌های اجتماعی، ایمیل و وب‌سایت‌ها را اهرمی برای دستیابی به مشتریان فعلی و آتی خود قرار می‌دهند.
حدس می‌زنم که بعد از خواندن این تعاریف مختلف، به نوعی جمع‌بندی رسیده باشید؛ اما اگر هنوز نرسیده‌اید، برای اینکه از سردرگمی دربیایید، این مقوله را به‌صورت ساده برایتان توضیح می‌دهم.
به تمام فعالیت‌های بازاریابی که با استفاده از اینترنت و ابزارهای دیجیتال انجام می‌شود، دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال می‌گویند.
این در حالی است که اصطلاح دیجیتال مارکتینگ میتواند شامل برنامه‌های موبایل، پادکست‌ها و دیگر انواع رسانه‌های دیجیتال باشد؛ اما باید توجه کرد که اینترنت مرکز اصلی تمام ابزارها و کانال‌هایی است که در اختیار دیجیتال مارکتر است. دیجیتال مارکتینگ بسیار سازمان‌یافته و هدفمند است و نتایج قابل اندازه‌گیری را در هر زمان در اختیار شما می‌گذارد. داده‌محوری (Data-driven) یکی از رکن‌های اصلی دیجیتال مارکتینگ است. تا وقتی می‌شود در دیجیتال مارکتینگ به‌صورت داده‌محور پیش رفت، نباید حدس زد؛ زیرا به کمک داده‌ها می‌توانیم استراتژی‌های بازاریابی را به‌طور مداوم مورد سنجش و آزمایش قرار دهیم تا ببینیم آیا مناسب کسبوکار ما هستند یا خیر. یا مثلاً اگر کمپینی اجرا کردیم، چقدر برایمان آورده داشته است.
آژانس دیجیتال مارکتینگ چیست؟
به بیان ساده، آژانس دیجیتال مارکتینگ به شرکتی گفته می‌شود که در ایجاد و ارائۀ راه‌حل‌های خلاقانه و خدمات توسعۀ فنی مهارت و تخصص دارد. آژانس دیجیتال مارکتینگ مدل جدیدتری از آژانس تبلیغاتی است. آژانس دیجیتال مارکتینگ به دنبال ارائۀ راه‌حل کاربردی با هدف رفع مشکل به کمک تفکر خلاقانه است. یک آژانس دیجیتال مارکتینگ حرفه‌ای با تمرکز بر مشاوره و همراهی کسبوکارها تلاش می‌کند خود را از سایر رقبایش متمایز کند.
برای آژانس دیجیتال مارکتینگ کیفیت و کمیت کارهایی که برای کسبوکارها انجام می‌دهد بسیار مهم است. آن‌ها موارد لازم برای اینکه دارایی هر کسبوکار به چه شکلی باشد تا بتواند به اهداف مدنظر خود دست پیدا کند، لحاظ می‌کنند. آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ ابزار و مهارت‌های لازم برای ایجاد ایده‌های جدید را در اختیار دارند و سعی می‌کنند ایده‌ها را به شکلی در کنار یکدیگر قرار دهند که این پازل بهترین و بیشترین بازدهی را برای کسبوکارها داشته باشد.
آژانس دیجیتال مارکتینگ یک آژانس تبلیغاتی نیست. آژانس‌های تبلیغاتی در اصل با رسانه‌های جمعی سنتی سر‌و‌کار دارند. اما آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ بیشتر با کمپین‌های دیجیتال و اینترنت سر‌و‌کله می‌زنند. همچنین آژانس‌های تبلیغاتی درآمد خود را از طریق جایگاه‌های تبلیغاتی مختلف به دست می‌آورند و آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ معمولاً درآمد موردنیاز خود را از طریق خدمات فنی و خلاقانه‌ای که در تیم خود دارند کسب می‌کنند. آژانس دیجیتال مارکتینگ تلاش می‌کند درک عمیق‌تری از رسانه‌ها داشته باشد و آن را به‌خوبی تحلیل کند تا بتواند کسبوکار را به شکل موفقیت‌آمیزی در حوزۀ دیجیتال هدایت کند و رشد دهد.
آژانس دیجیتال مارکتینگ یک آژانس بازاریابی سنتی نیست. دیجیتال مارکتینگ بر اعداد و ارقام متمرکز است؛ اما بازاریابی سنتی چندان به اعداد و ارقام پایبند نیست، گویی اعداد و ارقام برای آن‌ها در اولویت نیستند و این موضوع یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌های بارز بین آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ با آژانس‌های بازاریابی سنتی است. آژانس دیجیتال مارکتینگ با گذشت زمان به‌جای استفاده از رادیو، تلویزیون یا تبلیغات در مجله، تیمی از استراتژیست‌ها، مشاوران، طراحان و توسعه‌دهندگان و... را برای خود جذب می‌کند تا بتواند به کمک آن‌ها برنامه و بازدهی بهتری را برای کسبوکارها داشته باشد. آژانس دیجیتال مارکتینگ درواقع نوعی موتور توسعه برای کسب‌و‌کارهاست.
آژانس دیجیتال مارکتینگ یک حامی تمام‌عیار است. آژانس دیجیتال مارکتینگ میتواند دیجیتال مارکتینگ کسبوکار شما را به‌طور کامل تحت پوشش خود قرار دهد. برای شروع، متخصصان خود را برای ارزیابی نیازهای کسبوکار شما به کار می‌گیرد و برنامه و استراتژی خوبی را برای برآورده‌کردن نیاز شما ارائه می‌کند. آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ در کنار کسبوکار شما برای بهبود کارایی و بهره‌وری کسبوکار شما با شما همکاری می‌کنند؛ چراکه تمرکز اصلی آژانس‌ها روی داده‌هاست که درنتیجه می‌توانند نرخ بازگشت سرمایه در بازاریابی (ROI) بیشتری را برای کسبوکار شما رقم بزنند.
آژانس دیجیتال مارکتینگ به فکر صرفه‌جویی در زمان است. اگر زمان کافی برای مدیریت دیجیتال مارکتینگ خود ندارید یا راه‌اندازی یک تیم داخلی برای دیجیتال مارکتینگ نیز برایتان سخت و زمان‌بر است، می‌توانید همکاری با آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ را شروع کنید. همکاری با آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ به صرفه‌جویی در وقت شما منجر خواهد شد؛ چراکه آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ با ارائۀ مجموعه‌ای از خدمات برای کسبوکار شما، در زمان دیجیتال مارکتری که قرار بوده استخدام کنید تا کارهای دیجیتال مارکتینگ شما را انجام بدهد صرفه‌جویی می‌کند. به این دلیل که معمولاً هیچ دیجیتال مارکتری نمی‌تواند به اندازۀ یک آژانس دیجیتال مارکتینگ تخصص داشته باشد یا با قدرت آن کار انجام بدهد.
آژانس دیجیتال مارکتینگ درواقع همان دیجیتال مارکتینگ کسبوکار شماست. این جمله به این معنی نیست که دپارتمان دیجیتال مارکتینگ در کسبوکار شما باید تعطیل شود. باید حداقل یک نفر که سواد و درک درستی از دیجیتال مارکتینگ دارد، در کسبوکار شما فعالیت کند تا بتواند اطلاعات درستی از کسب‌و‌کارتان را به آژانس دیجیتال مارکتینگ ارائه دهد و توضیحات و کمپین‌های آژانس دیجیتال مارکتینگ را به کارفرمای خود در کسبوکار شما منتقل کند.
پیشنهاد می‌کنم فیلم Mad Men را حتماً ببینید. داستان این فیلم دربارۀ آژانسی تبلیغاتی به اسم استرلینگ کوپر (Sterling Cooper) در خیابان مَدیسون (Madison) در شهر نیویورک دهۀ ۱۹۶۰ است. Mad Men اصطلاحی است که تبلیغاتچی‌های خیابان مدیسون (خیابانی در نیویورک که اکثر آژانس‌های تبلیغاتی در آن دفتر داشته و دارند) در دهۀ ۵۰میلادی برای توصیف خودشان وضع کردند. این اصطلاح ایهام‌دار که هم به ساکنان مدیسون اشاره می‌کند و هم از جنون تبلیغاتچی‌ها حکایت می‌کند، نام سریالی است که Matthew Weiner، نویسنده و تولیدکننده‌ای که سریال مشهور Sopranos را در کارنامۀ خود دارد، به خلق آن دست زد.
شاید برایتان جالب باشد که معایب همکاری با آژانس دیجیتال مارکتینگ و مزایای همکاری با آژانس دیجیتال مارکتینگ را بدانید.
اهداف آژانس دیجیتال مارکتینگ
هدف کلی آژانس دیجیتال مارکتینگ معرفی مؤثر کسبوکار شما به جامعۀ هدف مدنظر، به‌واسطۀ خلاقیت، تجربه و دانشی که در دیجیتال مارکتینگ به دست آوردهاند، در فضایی مناسب کسب‌و‌کارِ شماست. همچنین آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ با استفاده از ابزارهای دیجیتال به کسب‌و‌کارهایی که می‌خواهند حضوری مؤثر را در دنیای دیجیتال تجربه کنند کمک می‌کنند و در این مسیر همراه آن‌ها هستند تا آن‌ها بتوانند بهترین نتایج را از خدمات و سرویس‌های آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ بگیرند. در ادامه می‌توانید عناوینی از اهداف آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ را بخوانید.
- ارائۀ خدماتی مختص کسبوکارها با استفاده از جدید‌ترین ابزارها و سرویس‌ها؛
- بررسی بازار هدف، مشتریان و رفتار آن‌ها؛
- اجرای بهترین حالت ممکن پروژه‌ها باتوجهبه تجربه و تخصص تیم اجرایی؛
- بهینه‌سازی کمپین‌ها براساس داده‌ها برای بهبود کمپین‌های بعدی؛
- به‌روز‌نگه‌داشتن دانش درون‌تیمی خودشان؛
- صرفه‌جویی در زمان، هزینه و انرژی برای کسبوکارها؛
- موفقیت در رقابت بین رقبا؛
- ارائۀ مشاوره به کسبوکارها و اجرای مشاوره‌ها؛
- و... .
اعضای تیم آژانس دیجیتال مارکتینگ
ممکن است درست‌کردن یک تیم دیجیتال مارکتینگ توانمند و مؤثر کاری عجیب و غیرضروری به نظر برسد، اما باید بدانید که بسیاری از موفقیت‌ها و شکست‌ها در دیجیتال مارکتینگ، به بودن افراد مناسب در کنار شما بستگی دارد. برنامه‌ریزی، کمی تفکر خلاقانه و تیمی کامل، همه‌چیز را برای ایجاد شرایط تأثیرگذار فراهم می‌کند. در ادامه به نقش‌های اساسی تشکیل‌دهنده که در آژانس دیجیتال مارکتینگ کار می‌کنند، اشاره می‌کنم.
- مدیر پروژه؛
- اکانت منیجر؛
- کپی رایتر؛
- طراح گرافیک؛
- برنامه‌نویس؛
- و... .
البته بنا به نیاز کسبوکارها و اندازۀ آژانس دیجیتال مارکتینگ، موقعیت‌های شغلی میتواند کم و زیاد شود.
فهرست ابزارهای آژانس دیجیتال مارکتینگ
آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ به‌صورت روزمره انواع مختلفی از فعالیت‌ها همچون مدیریت پروژه‌ها، به‌روزرسانی تبلیغات، ارائۀ خدمات به مشتریان و... را انجام می‌دهند. آن‌ها با تعداد زیادی از اعضای تیم و مشتریان خود همکاری می‌کنند. در آژانس دیجیتال مارکتینگ همۀ کارها باید به‌صورت منظم پیش برود. مطمئناً استفاده از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ میتواند کار آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ را بسیار ساده‌تر کند. در ادامه طیف گسترده‌ای از ابزارهای مختلف را نام می‌برم که برای آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ و اتوماسیون کامل دیجیتال مارکتینگ مناسب هستند.
آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ می‌توانند برای ارائۀ هر سرویس، باتوجهبه شرایط خودشان و نیاز مشتریانشان، ابزار مناسبی را انتخاب و استفاده کنند.
- ابزار اتوماسیون بازاریابی (Marketing Automation)؛
- ابزار ایمیل مارکتینگ (Email Marketing)؛
- ابزار موبایل مارکتینگ (Mobile marketing)؛
- ابزار تجزیهوتحلیل مارکتینگ (Marketing analytics)؛
- ابزار جست‌وجوی پیشرفته و بخش‌بندی مشتریان (Advanced search and segmentation)؛
- ابزار دسترسی به داده‌های زنده (Access live data)؛
- ابزار تجزیهوتحلیل تبلیغات (Advertising analysis)؛
- ابزار بهینه‌سازی موتورهای جست‌وجو و سئو (Search engine optimization and SEO)؛
- ابزار مدیریت پروژه (Project Management)؛
- و... .
وظایف آژانس دیجیتال مارکتینگ
آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ معمولاً باتوجهبه ظرفیت‌های موجود و نیاز بازارِ کسبوکارها وظایف متنوعی را برای خود تعریف می‌کنند. البته هر آژانس دیجیتال مارکتینگی بسته به تیم‌های تخصصی و توانایی‌هایش، در بعضی وظایف متخصص‌تر است. درست مانند بعضی از فست‌فودی‌ها که فقط یک غذایشان، مثلاً همبرگرشان، خیلی خوب است. در نتیجۀ این مسئله، آژانس‌های دیجیتال مارکتینگی که روی یک یا چند خدمت یا سرویس خاص تمرکز می‌کنند، شکل گرفته‌اند.
لزوماً یکی از وظایف اصلی آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ تمرکز بر نرخ بازگشت سرمایه در بازاریابی (ROI) برای کسبوکارها نیست. آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ باید بازار هدف محصول یا سرویس ارائه‌شده توسط کسبوکارها را بشناسند و این‌گونه تصور کنند که محصول یا سرویس ارائه‌شده برای خودشان است. به این ترتیب، با ایجاد برنامه و استراتژی‌ای قانع‌کننده و مناسب برای مشتریان کسبوکارها و پیشبرد آن‌ها، موفقیت را برایشان به ارمغان آورند؛ چراکه یک برنامه و استراتژی مناسب یا نامناسب است که شکست یا موفقیت را برای کسبوکارها رقم می‌زند. در ادامه قصد دارم به فهرستی از وظایف آن دسته از آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ که به‌طور کامل خدمات دیجیتال مارکتینگ ارائه می‌کنند، اشاره کنم.
- مطالعۀ بازار و کسبوکار؛
- تدوین استراتژی و ارائۀ برنامه؛
- برآورده‌کردن نیازهای فنی؛
- تولید محتوا؛
- بازاریابی محتوا و سئو؛
- تبلیغات آنلاین؛
- بازاریابی شبکه‌های اجتماعی؛
- و... .
البته به نسبت کاری که آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ انجام می‌دهند، وظایفشان کم و زیاد می‌شود.
خدمات آژانس دیجیتال مارکتینگ
آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ نمی‌توانند برای همۀ کسبوکارها یک نسخه بپیچند، بلکه باید برای هر کسبوکاری باتوجهبه نیازهایش نسخه‌ای اختصاصی تجویز کنند. خدمات آن‌ها ثابت است؛ اما اینکه کدام خدمت به درد کدام کسبوکار می‌خورد مسئلۀ اصلی است. در ادامه به برخی از خدماتی که آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ می‌توانند ارائه کنند، اشاره می‌کنم.
- بنر تبلیغاتی آنلاین؛
- بازاریابی شبکه‌های اجتماعی؛
- بازاریابی ایمیل؛
- بازاریابی پیامکی؛
- ایجاد زیرساخت‌های فنی لازم و بهینه‌سازی آن؛
- تلفن گویا؛
- و... .
فرایند کار در آژانس دیجیتال مارکتینگ
وقتی درخواست همکاری از سمت یک کسبوکار به آژانس دیجیتال مارکتینگ محول می‌شود، فرایند تقریباً مشخصی طی می‌شود. با دانستن آن می‌توانید به بهترین شکل ممکن پروژۀ خود را در آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ پیگیری کنید و بدانید در کدام مرحله است. در ادامه می‌توانید این فرایند را بخوانید.
- دریافت خلاصه‌ای از کسبوکار و اهداف کسبوکار از برگزاری کمپین (Brief)؛
- مطالعه و تحقیق دربارۀ خلاصۀ دریافتی از کسبوکار و تهیۀ پلن اجرایی؛
- ارائۀ پروپوزال باتوجهبه استراتژی تعیین‌شده؛
- معرفی تیم اجرایی و اجرای آن؛
- ارائۀ گزارش طبق توافق انجام‌شده.
فهرست آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ ایران
در ایران نیز آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ بسیاری فعالیت می‌کنند. گفتنی است که خیلی از آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ در ایران، فقط نوعی پلتفرم تبلیغاتی مانند کلیکی و نیتیو و... هستند؛ یعنی سایت‌هایی که کسبوکارها می‌توانند با مراجعه به آن‌ها و کلیک‌کردن روی بنرها و لینک‌ها کسب درآمد کنند. خیلی از آژانس‌ها هم فقط سرویس‌هایی از سایت و رسانۀ خودشان یا سایت را رسانه‌ای که با واسطه در اختیارشان است می‌فروشند و کسب درآمد می‌کنند.
به نظر من بهتر است آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ در ایران را باتوجهبه فعالیت‌هایشان به پنج دستۀ کلی تقسیم کنیم. برای اینکه سوءتفاهمی پیش نیاید نیز در مثال‌ها و دسته‌بندی‌های خود از آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ فعال در ایران استفاده نمی‌کنیم؛ اما در ادامه می‌توانید فهرستی از آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ ایرانی را مطالعه کنید. گفتنی است که هر پنج شاخۀ کلی زیر که معرفی شده‌اند، می‌توانند بنا به نیاز بازار باز هم به آژانس‌های کوچک‌تری تقسیم شوند.
- آژانس مدیا (Media Agency)
سرویس اصلی آژانس‌های مدیامحور، رسانه است. رسانه‌هایی که برای خودشان است یا رسانه‌هایی که به‌صورت واسطه در اختیارشان قرار دارد. - گروه توسعه (Development Group)
سرویس اصلی آژانس‌های توسعه‌محور، برنامه‌نویسی است؛ از طراحی ربات تلگرام گرفته تا سایت و اپلیکیشن. - بازار ارتباطی (Marcom Agency)
سرویس اصلی آژانس‌های ارتباط‌محور، خلاقیت در تولید محتواست. آن‌ها به کمک خلاقیت و نوآوری، محتواهای خلاق تولید می‌کنند و لزوماً بستر مناسبی برای انتشار محتواهای تولیدی خود ندارند. - آژانس تحقیقاتی (Research Agency)
سرویس اصلی آژانس‌های تحقیقاتی، تحقیق و پژوهش است. آن‌ها به‌منظور سنجش نیاز بازار، سلیقۀ بازار و... می‌توانند برای کسبوکار شما تحقیقات آنلاین و آفلاین انجام دهند. - آژانس ۳۶۰درجۀ دیجیتال (Full Service Agency)
آژانس دیجیتال مارکتینگی که بتواند تمام این چهار دستۀ ذکرشده را به بهترین شکل ارائه کند، میتواند آژانس دیجیتال مارکتینگ کاملی باشد که تمام خدمات دیجیتال را به‌صورت ۳۶۰ درجه انجام می‌دهد.
اگر تعریف ما از آژانس دیجیتال مارکتینگ در ایران سرویسی باشد که مجموعه‌ای از خدمات بازاریابی و تبلیغات اینترنتی را ارائه می‌دهد و مبنای اصلی فعالیت آن براساس ارائۀ راهکار باشد نه صرفاً فروش ابزارها یا رسانه‌ها، در ادامه می‌توانید به فهرستی از این آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ فعال در ایران به ترتیب حروف الفبا ارائه شده است دسترسی داشته باشید.
باتوجهبه تعداد زیاد آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ در ایران، پوریا آریانپور در توییتی نوشته: «دقت کردید تعداد آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ از تعداد مشتری‌ها داره پیشی می‌گیره.» در ادامه سعید مسلمی دربارۀ ادعاهای آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ تازه‌تأسیس در ایران نوشته: «هر روز سه تا آژانس دیجیتال مارکتینگ تأسیس می‌شه که همشون هم می‌خوان یه کار متفاوت ارائه بدن. خدایا شکرت.» مصطفی لامعی درخصوص پیدایش روزانۀ آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ در ایران گفته: «الان راه‌اندازی آژانس دیجیتال مارکتینگ مد شده؟»
پیرو همین صحبت‌ها به سراغ بهرنگ تنکابنی، مدیر ارشد دیجیتال شبکۀ آفتاب رفتم و گفت‌وگویی کردم که در ادامه می‌توانید آن را بخوانید. بهرنگ معتقد است دیجیتال تنها یک راه‌حل است، اما هدف، تکامل است.
بهرنگ جان خودت را برای خوانندگان ما معرفی می‌کنی؟
من، بهرنگ تنکابنی، در سال ۱۳۷۶، در‌حالی‌که پانزده سال و خورده‌ای داشتم، به‌واسطۀ شغل مادرم (لیلی فرهادپور) که روزنامه‌نگار است، وارد فضای روزنامه‌نگاری و رسانه شدم. به‌خاطر علاقه و جدیتم در کار، در هفته‌نامۀ خانه، وابسته به خانۀ روزنامه‌نگاران جوان، به‌عنوان خبرنگار ورزشی ستون ثابتی به من اختصاص داده شد و از آن به بعد هفته‌ای چهار روز با کوله‌پشتی‌ام از مدرسه می‌رفتم تحریریۀ هفته‌نامه و هر بار تا هفت و هشت شب می‌نشستم و خبرهای ورزشی را بررسی می‌کردم و می‌نوشتم. به خاطر دارم اولین چیزهایی که از من در رسانه‌های کاغذ چاپ شد خبر ورزشی و طنز بود؛ چون آن زمان فوتبال خیلی خبرنگار گردن‌کلفت داشت، خبرنگاریِ خبرهای غیرفوتبالی را به من سپرده بودند؛ مثل مسابقات والیبال و بسکتبال و... . بعدها هم در همان هفته‌نامه ستون طنزی را با اسم مستعار «ب.ت.پاشنه‌کش» شروع کردم که در آن طنز ورزشی می‌نوشتم.مادرم آن موقع به‌عنوان دبیر سرویس ادب و هنر در روزنامۀ جامعه کار می‌کرد. روزنامۀ جامعه اولین روزنامۀ دورۀ اصلاحات بود که تیراژ چند‌میلیونی داشت. این روزنامه بعدها به‌واسطۀ توقیف‌های پی‌درپی به «توس»، «نشاط» و «عصرآزادگان» تغییر نام داد.آن زمان بعد از اینکه روزنامۀ جامعه و توس تعطیل شدند، تحریریۀ روزنامه بعد از مدتی روزنامه‌ای را با اسم نشاط منتشر کرد. همان زمان به این فکر افتادند که در صفحات ادب و هنر، بخش موسیقی هم راه‌اندازی کنند. مادرم به‌عنوان سردبیر سرویس ادب و هنر پرسید: «چه کسی را برای این کار در نظر بگیریم؟» من هم مثل یک بچۀ جسور گفتم: «خودم این مسئولیت را به عهده می‌گیرم»؛ چراکه از عنفوان کودکی خیلی جدی راجع به موسیقی مطالعه می‌کردم و موسیقی می‌نواختم. به این ترتیب من شدم مسئول موسیقی روزنامۀ نشاط که آن زمان تا تیراژ میلیونی منتشر می‌شد. بعد هم شدم خبرنگار حوزۀ موسیقی. شاید بشود گفت که آن زمان کلاً ده خبرنگار در حوزۀ موسیقی وجود داشتند. من هم انگیزه گرفتم و خیلی فعال شدم و به‌عنوان خبرنگار موسیقی شناخته‌تر شدم. موسیقی هم کم‌کم از حالت تالاروحدتی درآمد و رنگ و لعاب تازه‌ای به خود گرفت و کنسرت‌های بخش خصوصی برگزار می‌شد. همین شد که فعالیت من در حوزۀ موسیقی از خبرنگاری و نقد به حوزۀ تهیه‌کنندگی هم توسعه پیدا کرد. در این حوزه به همراه دوستم کیوان فرزین از سال ۱۳۸۲ تا سال ۱۳۹۲ تهیه‌کنندگی بیش از ۶۰۰ کنسرت در تهران، ۲۶ شهر در ایران و ۶ شهر در اروپا را بر عهده داشتیم. هم‌زمان مجله‌ای در حوزۀ موسیقی با نام فرهنگ و آهنگ را از سال ۱۳۸۳ تا سال ۱۳۹۴ منتشر کردم که بنا به دلایلی دیگر منتشر نشد.
چطور شد که به سمت دنیای دیجیتال کشیده شدی؟
همان زمان که در حوزۀ موسیقی فعالیت می‌کردم، به روابط عمومی و ارتباطات علاقۀ شخصی داشتم. به همین دلیل به‌صورت خودآموز مطالعه و پژوهش دربارۀ ارتباطات (Communication) را شروع کردم. بعد از آن پروژه‌هایی در حوزۀ روابط عمومی به من پیشنهاد شد و انجام دادم. همچنین در امور خلاقه مثل نوشتن سناریو، ایده‌پردازی برای شعارهای تبلیغاتی و کمپین‌ها فعالیت می‌کردم.با فراگیرشدن ماجرای دیجیتال و تبلیغات در ایران، ارتباط من با آژانس‌های ارائۀ خدمات تبلیغاتی بیشتر شد، تا اینکه از سال ۱۳۹۱ به آژانس تبلیغاتی شبکۀ آفتاب دعوت شدم. البته آنجا هم اول به‌عنوان دبیر تحریریۀ ماهنامۀ شبکۀ آفتاب فعالیت خودم را شروع کردم و از شمارۀ ۱ تا ۲۰ در این مجله مشغول به کار بودم و در کنار آن، در حوزه‌های مختلف دیگر هم به خود آژانس شبکۀ آفتاب کمک می‌کردم.سال ۹۳ به‌عنوان مدیر کمپین فیلم سینمایی شهر موش‌های ۲ به تیم تولید این فیلم دعوت شدم. کمپین بزرگی بود که یک سال طول کشید و نهایتاً توانست در جشنوارۀ بین‌المللی سیمرغ سال ۱۳۹۴ جایزۀ بهترین کمپین تبلیغاتی سینمای ایران را بگیرد. این جایزۀ «بهترین کمپین» را دیگر به کسی ندادند.به این ترتیب انگیزۀ فراوانی پیدا کردم و شرکت تبلیغاتی کوچکی را تحت عنوان «فیل» راه‌اندازی کردم و خدمات دیجیتال و ارتباطات ارائه می‌کردیم. همان زمان هم ارتباط و دوستی من با بچه‌های شبکۀ آفتاب برقرار بود. درنهایت، در سال ۱۳۹۵ به دعوت مازیار حبیبی‌نیا (رئیس هیئت‌مدیرۀ شبکۀ آفتاب) و رضا حداد (مدیرعامل شبکۀ آفتاب) همراه با همکارانم در گروه فیل به شبکۀ آفتاب پیوستیم و عملاً فیل را در شبکۀ آفتاب ادغام کردیم.
اگر بخواهی دیجیتال مارکتینگ را تعریف کنی، چه می‌گویی؟
این سؤال تو را با هشت سؤال جواب می‌دهم! به نظر من دیجیتال مارکتینگ یعنی بتوانی بگویی برای یک کسبوکار «چه پیغامی؟ از طریق چه استراتژی‌ای؟ با چه محتوایی؟ از طریق چه کانالی؟ به چه کسی؟ انتقال داده بشود و در این مسیر مخاطب به کجا هدایت شود؟ از آن کاربری چه اکشنی (عملی) گرفته بشود؟ نهایتاً این فرایند را چطور اندازه‌گیری بکند؟»به نظر من کل فرایند دیجیتال مارکتینگ در این هشت سؤال نهفته است. البته قسمت سخت قضیه این است که بتوانی به این هشت سؤال جواب‌های درستی بدهی. اگر موفق شوی، عملاً توانسته‌ای یک راه‌حل دیجیتال مارکتینگ درست ارائه کنی.
چرا آژانس دیجیتال مارکتینگ به وجود آمد و کلاً هدف آن چیست؟
آژانس دیجیتال مارکتینگ نیاز ارتباطی روز بود. وقتی فرایند ارتباطی وابسته به ابزار دیجیتال شد، باید بنگاه‌هایی به وجود می‌آمد که این خدمات را ارائه می‌داد و آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ هم برای ایجاد این ارتباط به وجود آمدند.
به‌عنوان حرف پایانی نمی‌خواهی چیز خاصی بگویی؟
آقایان و خانم‌هایی که مصاحبۀ من را می‌خوانید، سواد شفاهی بحرانی جدی است که به نظر من گریبان‌گیر جامعۀ ما شده. الان شنیده‌ها و گفته‌ها به‌سادگی به سواد آدم‌ها تبدیل می‌شوند. واقعاً جست‌وجوکردن و مطالعه‌کردن کار خیلی سختی نیست. کاش وقت بیشتری بگذاریم و بیشتر مطالعه کنیم.
همچنین می‌توانید در ادامه نظر افراد مختلف درخصوص همکاری‌کردن یا همکاری‌نکردن با آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ را بخوانید.
ریچل رایک (Rachel Reich)، استراتژیست بازاریابی Tiny Danger Marketing، دراین‌باره می‌گوید:
همکاری‌کردن یا همکاری‌نکردن با آژانس دیجیتال مارکتینگ کاملاً به کسبوکار شما و آنچه در تلاش برای انجام آن هستید وابسته است. اگر شما نوعی مدل کسبوکاری جامع و نیز محصول و خدمات و بودجۀ مشخصی داشته باشید، همکاری میتواند بهترین استراتژی برای شما باشد. اما اگر چشم‌انداز روشنی برای آینده ندارید، برای برندینگ خود برنامه‌ای ندارید و دقیقاً نمی‌دانید می‌خواهید به کجا برسید، شاید بهتر باشد یک قدم به عقب بردارید.
هیلاری راد (Hillary Read)، مدیر بازاریابی شرکت ۳Q Digital، معتقد است:
به نظر من آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ سه ویژگی بزرگ دارند:
- یکی از خوبی‌های آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ بزرگ این است که به هنگام خرید رسانه‌های مختلف، تخفیفاتی را دریافت می‌کنند که کسبوکارها در حالت عادی از این تخفیف‌ها بی‌بهره هستند.
- اگر شما کسبوکاری بزرگ همراه با تیم بازاریابی‌ای قدرتمند نداشته باشید، بعید است که تخصص لازم برای فعالیت در تمامی کانال‌ها و ابزارها را داشته باشید و بتوانید تجزیه‌وتحلیل‌های لازم برای هریک را یاد بگیرید.
- آژانس‌های تبلیغاتی معمولاً به نسخۀ بتای نرم‌افزارهای مختلف همچون گوگل، فیس‌بوک، لینکدین و... دسترسی دارند؛ لذا از ویژگی‌ها و روندهای جدید، سریع‌تر از دیگران باخبر می‌شوند.
دارن جانسون (Darren Johnson)، روزنامه‌نگار و مدیر نشریۀ دانشجویی، می‌گوید:
ممکن است شما با آژانسی همکاری کنید و هزینه‌های لازم را بپردازید، اما آن‌ها به اندازۀ کافی کار نکنند؛ چون بعید است یک آژانس تبلیغاتی دربارۀ کسبوکار شما و اهدافتان به همان اندازه که خودتان می‌دانید، بداند. البته آژانس‌های تبلیغاتی خوب، برای شناخت کسبوکار شما هزینه می‌کنند.
ایان کرک (Ian Kirk)، کارشناس دیجیتال مارکتینگ و مدیرعامل Opportunity Marketing، پیرو همین صحبت‌ها می‌گوید:
مزایای همکاری با آژانس دیجیتال مارکتینگ در این است که آن‌ها می‌توانند با رسانه‌ها و سایر سازما‌ن‌هایی که به همکاری با آن‌ها نیاز دارید، به‌صورت قراردادی همکاری کنند و هزینۀ کمتری بپردازند. علاوه‌بر‌آن، آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ منابع انسانی خلاق بسیاری دارند که می‌توانند تبلیغات نوآورانه‌تری را اجرا کنند. اگر شما به کمپین‌های تبلیغاتی محبوب در ده سال گذشته نگاهی بیندازید، متوجه می‌شوید که در راه‌اندازی و اجرای همۀ آن‌ها یک آژانس دیجیتال تبلیغاتی درگیر بوده است. در بازار در حال تغییر امروزی، رفته‌رفته از میزان محبوبیت و کارایی روش‌های بازاریابی آژانس‌های سنتی کاسته می‌شود و آن‌ها جای خود را به تبلیغات چندکاناله می‌دهد. با درنظر‌گرفتن این موضوع، به یاد داشته باشید که اگر آژانسی که انتخاب می‌کنید مهارت‌های چندگانه داشته باشد، نتایج بهتری کسب خواهید کرد.
کلام آخر
آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ خدمات مختلفی در اختیار کسبوکار شما قرار می‌دهند که می‌توانید از بین آن‌ها به‌صورت سلف‌سرویس انتخاب کنید. به یاد داشته باشید که لازم نیست همۀ راهکارها و سرویس‌های آن‌ها را انتخاب کنید.
اگر استارتاپ هستید یا کسبوکار کوچکی راه‌اندازی کردید، عجولانه برای همکاری با آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ تصمیم نگیرید. همچنین اگر نقشۀ مسیر واضحی برای کسبوکار خود ندارید، با آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ همکاری نکنید. اول به یک پلن مشخص برسید، بعد اقدام کنید. یا مثلاً اگر می‌خواهید با یک آژانس دیجیتال مارکتینگ برای طراحی کمپین یا پروژۀ دیجیتال مارکتینگ کسبوکار خود همکاری کنید، باید بدانید که چه می‌خواهید. با درنظر‌گرفتن اولویت‌های مدنظر خود می‌توانید تصمیم مناسبی را برای کسبوکار خود اتخاذ کنید. مثلاً اینکه بدانید چه جامعۀ هدفی ایدئال شماست تا آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ هم بتوانند بهترین راه را برای دستیابی به هدفتان باتوجهبه تجزیه‌و‌تحلیل‌هایشان ارائه کنند.
همان‌طور‌که گفتم، دیجیتال مارکتینگ بسیار هدفمند و داده‌محور است. هنگامی که هدف خود را خوب می‌دانید، می‌توانید تعیین کنید که نوع پیام و مزایای محصول یا سرویس خود را چگونه باید به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با جامعۀ هدف مدنظر خود معرفی کنید.
در نظر داشته باشید که اگر شما توانایی مالی برای همکاری با یک آژانس دیجیتال مارکتینگ را دارید، به این معنی نیست که حتماً باید همکاری با آژانس دیجیتال مارکتینگ را شروع کنید. شاید برای کسبوکار شما، همکاری با آژانس دیجیتال مارکتینگ گزینۀ مناسبی نباشد. پس باید باتوجهبه نیازهای کسب‌و‌کارتان و جایگاه کسب‌و‌کارتان قدم بردارید و برای همکاری با آژانس دیجیتال مارکتینگ فکر کنید.
مطلبی دیگر از این انتشارات
تفاوت بین سمینار و همایش و کنفرانس و ... در چیست؟ + ویژگیهای هرکدام به همراه مثال
مطلبی دیگر از این انتشارات
۳ دلیل برای توجه وجوه مختلف استارتاپهای پلتفرمی
مطلبی دیگر از این انتشارات
📘 خلاصه کتاب «ادبیات تبلیغ»