بیزینس مدل های بلاکچینی و نحوه کارکرد آنها (قسمت اول)

پیش درآمد؛

هدف این مقاله صرفا معرفی بیزینس مدل های (مدل های کسب و کار) بلاکچینی و بررسی اجمالی آنها میباشد و شامل مدل درآمدی آنها، نحوه مدیریت و... نیست. (در مقالات آینده حتما در این رابطه کار خواهد شد)

بیزنس مدل یک تعریف کلی است که روند کسب و کار را از مرحله اول (تولید یا ساخت) تا مرحله آخر (رسیدن به دست مشتری، پرداخت، بازگشت مشتری، و...) را پوشش میدهد.

بدون شک رسیدن به یک بیزینس مدل منطقی، کارآمد و تکرار پذیر یکی از مهمترین اهداف یک استارتاپ و حتی سازمان هایی که قصد شروع یک پروژه جدید را دارند میباشد. یکی از نکات قابل توجه در رابطه با طراحی یک بیزینس مدل موفق از دیدگاه من، شخصی سازی کردن بخش های مختلف کسب و کار بر اساس نیازها، مشتری، محصول و... میباشد، همچنین، انجام آزمون و خطا روی فرضیات، برای رسیدن به یک مدل تکرار پذیر و پایدار بسیار مهم است.

برخی از این بیزینس مدل ها (بصورت کلی) شامل؛ تولید کننده، پخش کننده، خرده فروش و... میباشد، اما آیا این بیزینس مدل ها قابلیت پیاده سازی روی پروژه های بلاکچینی را دارند؟! خیر! اما هدف من از این مقاله توضیح بیزینس مدل های سنتی نیست (حتی از حوزه تخصص من خارج هست!) و صرفا قصد توضیح اجمالی بیزینس مدل های بلاکچینی و نحوه کارکرد آنها را دارم.

با گسترش تکنولوژی بلاکچین و خصوصا اپلیکیشن های غیرمتمرکز، و شکست بسیاری از پروژه های بلاکچینی بدلیل استفاده از همین مدل های سنتی، فعالان حوزه بیزینس مدلینگ و اقتصاد، تصمیم بر معرفی بیزینس مدل های قابل استفاده در این حوزه، بر اساس تحلیل و بررسی پروژه های موفق گرفتند، که در این مقاله من سعی میکنم بصورت اجمالی این مدل هارو معرفی و تحلیل کنم.

قبل از شروع، باید به این نکته اشاره کنم که برخلاف فرهنگ بلاکچینی که در ایران جا افتاده، که براساس اون صرفا دانش برنامه نویسی، تریدینگ، تحلیل رمزارز و... برای راه اندازی یک پروژه بلاکچینی کافی هست، در واقعیت اصلا اینطور نیست! شما برای راه اندازی یک پروژه موفق، به تیم مارکتینگ، بیزینس مدلیست و سایر حوزه های غیر فنی نیاز دارید.

بیزینس مدل های بلاکچینی؛

مدل اول؛ توکن کاربردی

این مدل عملکرد رو به بیزینس توسط استفاده های (کاربردهای) توکن عرضه شده میاره (درواقع ارزش مالی توکن برگرفته از نیاز ایجاد شده برای کاربرد اون توکن هست) از نمونه های موفق این نوع بیزینس مدل میتونم به استلار و ریپل اشاره کنم، که عملکردشون به این صورت هست که بانک هایی که عضو شبکه شون هستن میتونن روند جابجایی فاند (پول) رو با XRP و XLM تسهیل کنن.

اما این توکن ها باید چه ویژگی هایی داشته باشن؟

هر توکن کاربردی ۳ متعلقه ی مهم برای ارزش پیدا کردن و کاربردی بودن داره که برای موفق بودن یک پروژه توکن کاربردی حتما باید درنظر گرفته بشه: (معرفی شده توسط "ویلیام موگایر")

1- وظیفه، نقش یا Role

2- هدف یا Purpose

3- ویژگی ها یا Features

تو این مقاله، قصد دارم فقط در رابطه با چند نقش پرکاربرد توکن های کاربردی صحبت کنم، در مقالات بعدی در رابطه با هدف و ویژگی ها به اختصار توضیح خواهم داد.

- حق و حقوق یا Right:

با گرفتن یک توکن، هولدر (دارنده ی توکن) یکسری حق و حقوقی در اکوسیستم میگیره که این حق و حقوق در توکن های کاربردی نباید شامل هیچگونه بازگشت سرمایه و یا حق و حقوق سهامی باشه (Non-Security).

مثلا دارندگان DAO، حق رای برای انتخاب پروژه ای که باید فاند بگیره دارن (طبق نظر شخصی شون)

- تبادل ارزش یا Value Exchange:

توکن ها درواقع یک سیستم اقتصادی داخلی میسازن (بر اساس محدودیت های شرکت)، توکن ها کمک میکنن که خریداران و فروشندگان بتونن "ارزش" رو در اکوسیستم با هم تبادل کنن، و همچنین به کاربران اجازه میده بتونن با انجام یکسری فعالیت ها ریوارد بگیرن (توکن به ازای فعالیت).

*طراحی این اقتصادهای داخلی درواقع یکی از حساسترین فانکشن های توکن هست*

- هزینه، عوارض یا Toll:

توکن های کاربردی میتونن بعنوان راهی برای گرفتن عوارض یا هزینه بکار گرفته بشن، مثل Golem، که در آن کاربران برای دسترسی به ویژگی های ابر کامپیوتر گولم نیاز به توکن های GNT (خرج کردن آن) دارند.

- تابع، عمل یا Function:

این توکن ها میتونن برای بهتر کردن تجربه ی کاربر در یک محیط مشخص به کار برن، مثل Brave، که در آن هولدرهای توکن BAT حق این رو دارن که با استفاده از توکن هاشون تجربه کاربری رو برای ایجاد تبلیغات یا سایر کارهایی که جلب توجه میکنه انجام بدن.

- ارز یا Currency:

این توکن ها میتونن بعنوان نگه دارنده ی ارزش استفاده بشن و مبادلات درون و بیرون شبکه ای رو باهاشون انجام داد.

- درآمد یا Earnings:

این توکن ها میتونن تسهیل کننده ی پخش درآمد ها و منافع اقتصادی بصورت منصفانه بین سرمایه گذاران و پروژه باشند. (اما در این صورت نیاز به اخذ مجوز هایی خاص هست، میتوان از مدل (TAAC (token as a certificate هم استفاده کرد که در مقالات بعدی به آن میپردازم)

درکل، مدل توکن های کاربردی باید تا جایی که امکان پذیر باشد (باعث سردرگمی نشود) نقش یا Role بوجود آورد که در نتیجه آن کاربرد و ارزش بیشتری به اکوسیستم آورده شود.

در قسمت بعدی این مقاله به سایر بیزینس مدل های رایج بلاکچینی مثل؛ Baas, Security Token, Development Platforms میپردازم.

شبکه های مجازی من:

Twitter