دانشجوی دکتری جامعهشناسی توسعه اجتماعی دانشگاه تهران
استخراج مسائل و مشکلات اصلی استان خوزستان: مطالعه کلانداده فضای مجازی در سال 1402
این مقاله به بررسی مسائل و مشکلات بازنماییشده از استان خوزستان در دو بستر تلگرام و توییتر طی سال 1402 پرداخته است. این مسائل در دستهبندیهای کلی همچون محیطزیست و منابع طبیعی، حملونقل و زیرساختها، اقتصاد و اشتغال، و مسائل اجتماعی و امنیتی مورد بررسی قرار گرفتهاند. این مطالعه امکان تحلیل رویکرد رسانهها و کاربران فضای مجازی به مسائل عینی استان خوزستان را فراهم میکند و نشان میدهد که چه موضوعاتی در فضای رسانهای کشور برجستهتر و پراهمیتتر هستند. فرض اصلی این تحقیق این است که با بررسی دادهها و محتوای فضای مجازی میتوان به شناسایی مسائل واقعی استان پرداخت. زیرا استفاده از رویکردهای سنتی مانند پیمایش، تحلیل نظرات نخبگان، و بررسی اسناد و مدارک اداری-دولتی با چالشهایی مانند هزینههای بالا، زمانبر بودن، دشواری دسترسی به اطلاعات معتبر، و مشکلات مربوط به اعتبار و روایی روبهرو است. اما تحلیل دادههای دیجیتال این امکان را میدهد که با رویکردی نوین و مستقیم، به شناسایی مسائل عینی پرداخته شود.
البته باید توجه داشت که در بازنمایی و برجستهسازی مسائل خاص، سوگیریهایی در فضای رسانهای وجود دارد. در این تحقیق تلاش شده است تا طراحی فرایند پژوهش بهگونهای باشد که نظرات و محتوای طیفهای سیاسی-رسانهای با همگنی بیشتری مورد بررسی قرار گیرند. همچنین، نمونهگیری احتمالی و در نظر داشتن طیف وسیعی از مسائل احتمالی در استخراج دادهها به کار گرفته شده تا احتمال خطا کاهش یابد، هرچند هر مطالعهای ممکن است با خطاهای ناخواسته مواجه باشد.
نتایج این مطالعه نشان میدهد که در رابطه با استان خوزستان، مسائل زیستمحیطی بیش از سایر موضوعات مورد توجه رسانهها قرار گرفته است. در رأس این مسائل، آلودگی هوای شهرهای استان و مشکلات مرتبط با آن، نظیر مشکلات بهداشتی و درمانی، تأثیر صنایع در افزایش آلودگی هوا و تعطیلی مدارس و ادارات قرار دارند. همچنین، دیگر مسائل مطرح در این حوزه که در رسانهها بازتاب یافتهاند شامل بارندگیهای شدید، افزایش دما، تخریب تالابها و زیستگاهها میشود.
پس از مسائل زیستمحیطی، مشکلات مرتبط با حملونقل و زیرساختهای شهری و استانی بیشترین بازتاب را در رسانهها و صفحات توییتر داشتهاند. مسائلی همچون فقدان سیستم فاضلاب مناسب، کمبود آب شرب، و کیفیت پایین آسفالت خیابانها و کوچهها از جمله این موارد هستند. این مشکلات در ارتباط با مسائل زیستمحیطی نظیر آلودگی هوا، بارندگیهای شدید و افزایش دما، و همچنین سهم بزرگ استان خوزستان از منابع اقتصادی، بعدی سیاسی به مسائل پیرامون این استان میبخشد. از این رو، در بسیاری از موارد سوء مدیریت مسئولان استانی و کشوری در برخورد با مشکلات مختلف این استان هدف نقد کاربران و رسانهها بوده است. در واقع، گزاره مشترکی که توسط کانالها و صفحات توییتر جریانات داخلی و مخالف تکرار شده، این است که سوء مدیریت مسئولان باعث شده است استانی با منابع فراوان به جایی غیرقابلسکونت و پر از مشکلات تبدیل شود.
مهمترین مسائل رسانهایشده
بررسی دادههای دو بستر تلگرام و توییتر نشان میدهد که میزان قابلتوجهی از مسائل بازنماییشده مربوط به مسائل محیطزیستی و منابع طبیعی بوده است. در نمودار زیر، حوزههای اصلی مسائل و مشکلات بازنماییشده مربوط به استان خوزستان در بسترهای تلگرام و توییتر و میزان هر یک به تفکیک بستر نشان داده شده است.
در نمودارهای زیر مسائل جزئیتر هر یک از دستهبندیهای فوق در هر بستر(به ترتیب تلگرام و توییتر) و سهم هر یک از این مسائل نشان داده شده است (هرچه مساحت نمودار بیشتر باشد، توجه به آن نیز بیشتر بوده است).
مطلبی دیگر از این انتشارات
لیست جامعی از پایگاهها و منابع داده باز ایران
مطلبی دیگر از این انتشارات
گسترده جغرافیایی اعتراضات معیشتی اردیبهشتماه ۱۴۰۱
مطلبی دیگر از این انتشارات
معرفتشناسی و هستیشناسی علوم اجتماعی محاسباتی: بررسی نظریات جامعهشناختی