روزمرگی‌های کشنده... | یادداشتی بر برنامه فوتبال برتر

سلام خدمت شما، متشکریم که ما را می‌خوانید. فوتبال برتر چند سال (فکر کنم 3 فصل) است که در حال پخش است و بالاخره، مسیر و حرکتی گرفته؛ گفتیم شاید بهتر باشد راجبش کمی ناله بنماییم، با عرض معذرت!

بحث فوتبال برتر بحث فوتبال ایران هم هست، اصلا ما هیچوقت نمی‌تونیم یک برنامه حرفه‌ای فوتبالی داشته‌باشیم، چرا؟ چون فوتبال نداریم! فوتبال‌مان کجا بود؟ آدم بیاید از هفته‌های پایانی لیگ دسته 1 و 2 صحبت کند یا افتخارآفرینی‌ها باشگاه‌ها؟ یا بیاید خون تیم فلان رو بخورد که استادیوم ندارد؟ یا به اراجیف من‌درآوردی دیگران گوش دهد؟ تا وقتی غیرفوتبال و ضدفوتبال هست و همه برنامه‌های صداوسیما و غیرصداوسیما، به حواشی و مسائل بی‌مقدار می‌پردازند، نه فوتبال ما جلو می‌رود، نه برنامه درستی ساخته می‌شود.

اصولا وقتی نصف وقت برنامه‌تان به صحبت‌های اخته، بی‌مورد و یاوه‌های دورویانه دیگران می‌رود، چه می‌خواهید بکنید؟ راه اصلی بیرون کشیدن از این جریان است. فوتبال ما و همه کس‌وکار مظلومش، باید از این بچه‌بازی و مهدکودک روز بگذرند و کاری بهش نداشته‌باشند؛ اصلا نباید به این آتش دامن زد تا شر شود، خاموشش هم نکنید، همون ولش کنید، باد می‌زند خودش خاموش می‌شود، نیازی به فداکاری نیست.

الآن فوتبال برتر نصف وقتش هر هفته، همین گل‌گویی‌ها و گل‌شنفتی‌های روزمره است؛ از اینها نه بحث کارشناسی در می‌آید، نه علمی، نه فوتبالی، نه اصلا یک چیز سرگرم‌کننده نشاط‌آور یا آموزنده، حداقل ناکس‌ها یکجوری بازی نمی‌کنند و ادا درنمی‌آورند که ما یکم سرگرم بشویم، یکم بخندیم، خیلی نخند تشریف دارند، گناه ما چیه؟ گناه بچه‌ها چیه؟

حداکثر بحث کارشناسی فوتبال برتر مهمان‌ها هستند که تبلیغات بازرگانی را پوشش می‌دهند و با کمال احترام، منکر کمالات و افتخارات رئال مادرید و بایرن مونیخ نمی‌شوند و برای دو تیم بزرگ ایران (بایرن مونیخ و رئال)، آرزوی قهرمانی و موفقیت می‌کنند. در واقع اصلا کارشناس چه بگوید؟ هر چی بگوید فردا بی‌جنبه‌ها می‌نالند: «توهین کرد و...» آقای جواد خیابانی وسط بازی ایران-الجزایر، آخرین و اولین بازی دوستانه ما، یک دو خط از اینُ و اونِ تیم ملی گفتند، مربی سابق تیم ملی محترمانه دراومدند که: «خفه شو!» یعنی: «دهنت را ببند!» بعد آقای اصغر شرفی گفتند اسکوچیچ بی‌رگی می‌کند و باید جواب بدهد! یعنی اسکوچیچ حالا باید نصف وقتش، توضیح دادن مسائل فنی و تاکتیکی به آقا جواد خیابانی باشد! چه شود! اگر شما بخواهید به حواشی رایج فوتبال ما بپردازید که کم هم نیستند (احتمالا دوست هم دارید چون زرد و سرکاری اید)، دیگر چه وقتی برای اصل مطلب می‌ماند؟

اوج نبوغ فوتبال برتر دعوت مجید آقا جلالی ست تا دو خط نطق کنند؛ غیر این چه؟ مثلا سر دربی هم دو تا ویدیو نشون بدهند از حرکات دفاع‌های کناری و گل هفته قبل و فضای خالی، حتی حرفی که می‌زنند هم خیلی کم‌جون و ضعیف است، همچین خیلی عمیق و تاکتیکی و فوتبالی نیست.

مجری برنامه، آقا محمدحسین میثاقی، صدبار گفتند که: «این آیتم کارشناسی جدیده و امیدوارم خوشتون بیاد و...» این یعنی چی؟ یعنی برنامه و دست‌اندرکاران ما فکر می‌کنند که مردم هم با فوتبال، با ورزش و با بحث کارشناسی و فنی، کاری ندارند و دنبال حواشی اند. شاید در نگاه اول اینچنین باشد و بنظر می‌آید موقع بحث کارشناسی می‌روند تو گوشی‌هاشان، موقع نطاقی یک شو-منی می‌روند تو تلویزیون! ولی شما خودتون رو بگذارید جای مخاطب، وقتی از صبح تا شب از این حواشی می‌شنود، ذهنش آیا آماده بحث اصلی هست؟ ذهن مخاطب ما مریض و ضعیف شده و ذائقه‌ و مزه‌اش هم تخریب شده، بی‌سلیقه شده ولی این، تماما تقصیر خودش هم نیست و اتفاقا. همین رسانه انقدر بمبارانش می‌کند و انقدر زورکی می‌بیند و می‌شنود که، ذهنش فاسد می‌شود. اتفاقا بهترین کار بحث کارشناسی و اصولی ست حتی به بهانه از دست دادت مخاطب! چون مخاطب درست بهتر از توده بی‌سروشکلی هست که... و مهم این است در قبال محتوای خوب مخاطب بگیریم، نه در قبال نامحتوای....

برنامه شدیدا از بحث کارشناسی و فوتبالی خالی ست و این فقط مشکل فوتبال برتر نیست، مشکل همه برنامه‌‌ها ست ولی بنظرم باز باید حتما سعی شود مثل ورزش و مردم، یک فضا نسبتا سالم و نشاط‌انگیزی برای برنامه ساخته‌شود و انقدر با افاضات دیگران، خود را خراب نکند. بحث کارشناسی و فوتبابی بیاورد و منظم، نه اینکه فقط چهار تا ویدیو و آیتم، یک جریان ثابت، قوی و اصولی؛ آخرین میهمان یا مصاحبه درست و اصولی برنامه کی بوده‌است؟ برنامه گزارش ورزشی هم همینطور، 2 ساعت پیام‌های چرت‌وپرت، احمقانه و سطحی اینترنتی‌ها را آقای جاودانی و حسین آقا قرائت می‌کنند بعد می‌گویند: «اگر وقت برنامه اجازه بدهد، چشم! کارشناس!» هم اون پیام‌ها هم اون آمارها، همه رو بریزید دور لطفا!

برگردیم به فوتبال برتر، مهم‌ترین ایرادش خصوصا نسبت به 90‌، اختگی و بی‌خاصیتی. مجری برنامه (آقای میثاقی) می‌فرمایند: «ما بدنبال اصلاح فوتبال مملکت و...» چرا نیستید؟ باشید، به اندازه باشید، به حواشی نپردازید، بحث سالم داشته‌باشید، فوتبالی باشید، مردم را فوتبالی کنید، جریان‌ساز باشید؛ چرا باید خیلی منفعل و بی‌خاصیت باشید؟ چرا باید بعد از 2 ساعت برنامه‌تان، آدم چیزی یاد نگیرد و احساس پوچی و خستگی کند؟ چرا پیگیر مسئله‌ای نباشید؟ سیاست اشتباه و منفعلانه فوتبال‌برتر این است: «ما فقط بیان می‌کنیم!» خب خوب است! درست بیان کنید! برید یقه طرف را بگیرید! برید بپرسید چرا اینطور شد؟ برید بپرسید، دعوت کنید، بیارید پشت خط، طرف رو بندازید تو گودال، اگر هم همش در می‌رفت، بزنید لهش کنید! بقول آقا عادل: «قانع نشدم!» قانع نشید! کوتاه نیایید! شما فقط توک می‌زنید، فقط می‌گویید که اینطوری شد، چرا پی‌اش را نمی‌گیرید؟ چرا فقط می‌گویید و در می‌روید؟

گفتن درست چطوری ست؟ فاجعه ورزشی امروز بخاطر این بود که... این گفتن درست، گفتن غلط: فاجعه ورزشی رخ داد، تمام! حالا کی کرد و چرا کرد، خداحافظ! حداقل کامل و درستش را بگویید، اینطوری طرف خطاکار هم مجبور می‌شود برای لاپوشانی یا بیاید تو برنامه، یا بیاید پشت خط، نیامد هم به درک! شما کامل خبر رو بدید! که آقا: «تیم ملی بازی دوستانه ندارد چون برنامه‌ای ندارد، چون غلط کرده رفته کانادا چون همه عالم‌وآدم می‌دونند کانادایی جایی نیست که ایرانی بره.» شما فقط می‌گویید: «تیم ملی نرفت و کانادا نشد، صحبت‌های آفای فلانی، سردار آزمون هم از خواستگاری اصولی متمدنانه‌اش...» یعنی یک چیزی در حد سایت‌ها و کانال‌های اینترنتی هستید، جریان‌ساز و خودمختار، قوی و متکی به راستی، نیستید.

کار فوتبال برتر اگر فقط گفتن و رفتن است، خب! این گفتن را درست بگوید! دقیق و پرجزئیات، جامع و کامل، بزند تو خال! گفتنش هم حرکت بزرگی ست؛ گفتن فساد در فلان جا، خیلی درست است، واقعا وظیفه فوتبال برتر هم رفع فساد نیست ولی باید حداقل بتواند این فساد را به مخاطب معرفی کند، نه اینکه فقط خبر بخواند و از رویش رد شود.

و ریزه‌کاری‌ها، برنامه 3 تا داور دارد؛ یکی می‌گوید: پنالتی، یکی می‌گوید: تمارض، یکی می‌گوید: مشخص نیست، الآن ما باید از بین 3 گزینه خودمون انتخاب کنیم؟ 3 تا داور پیشکسوت با کلی سابقه سوت، تصویر جلوشون است، همه مسلط به تازه‌ترین نص صریح و قانونی FIFA، دارند می‌بینند، با هم همنظر نیستند! بعد شما انتظار دارید مربی برای خودش سازی نزند؟ اون هم وقتی تصمیمات‌تان بودار است؟ از وقتی فرهاد مجیدی به بازی درآوردن آقای خسروی اشاره کردند؛ آقای خسروی هر چی صحنه در برنامه از بازی استقلال بوده، به نفع حریف گرفتند! یعنی طرف اگر با هلیکوپتر هم بخواهد رو بازیکن استقلال فرود بیاید، خسروی: «نه، تمارض.» حداقل وقتی داوری با استقلال لج است، بهتر نیست گزینه دیگری بیاورید؟

یا قضیه گل‌گهر، وجدانا چطور نصف هفته رو راجب این صحبت می‌کردید؟ این همه فساد، چرا راجب 6 ماه محروم نشدن یحیی گل‌محمدی چیزی نمی‌گویید؟ پیگیر این نیستید؟ پیگیر سفت‌وسخت بازیکن گابونی اید؟ همین مسائل درونی و فسادی باشگاه‌ها ست که باید ازش دوری کنید، ولش کنید بابا! الآن تا ابد این اتهام هم هست: «که اگه میثاقی و فوتبال برتر نبود، کی می‌خواست سراغ گابنی رو بگیره؟» الآن اینجا چقدر خوب گفتید؟ چقدر پيگير شدید؟ کل عالم‌وآدم هم حالا قضیه گابونی را می‌دانند، خب همین رو بندازید روی یک مسئله جدی‌تر! بنداز رو اینکه: «چطور تیم لیگ برتری زمین ندارد؟»، «چطور وقتی لیگ دسته 1 فاسد است، لیگ برتر سالم است؟»، «چطور مجازات عادلانه در حق تیم‌های اسم‌ورسم‌دار و مربی‌هاشون انجام نمی‌شود؟»، «چطور فوتبال فقط برای یک سزی از تیم‌های خاص است؟»، «چطور حق تیم‌های مظلوم و بی‌سرپرست مثل فجر شهید سپاسی یا هوادار خورده می‌شود؟»، «چطور کل هیئت استان مازندران موقع قهرمانی جام حذفی عکس سلفی می‌گیرند ولی از پس ساخت یک چمن پیزوری برنمی‌آیند؟»، «چطور تیمی که نماینده ایران در آسیا بود (پدیده)، به خاک سیاه نشست؟»، «چطور نساجی می‌تواند تو زمین مشهد بازی می‌کند بعد خود مشهدی‌ها نمی‌توانند؟ چراغی که به خانه روا ست به مسجد حرام نیست؟» اینها هم بحث اساسی نیست ولی اگر می‌خواهید حاشیه‌ای و روزمره پیش بروید که عادت همه دست‌اندرکاران است، در هر برنامه‌ای و شبکه‌ای، گوربابای برنامه بلندمدت! حداقل به حواشی بهتری بپردازید و درست هم بپردازید.

در مورد رفتارهای برنامه و خصلت‌های مجری باید بگویم که یک مشکل کلی ست؛ اولا راحت بودن و خودمانی بودن خیلی گناه نیست ولی لوده بودن و راحت بودن چرا و این عیب خیلی از مجری‌ها و گزارشگرهای ورزشی ست، دوما اینکه ما خیلی در تلاش ایم که از رو دست خارجی‌ها تقلید کنیم و مثل اونها باشیم؛ منفعل و تابع، برده، سوما آیتم‌ها و ویدیویی‌هایی که می‌سازند، حتی در لحن و گویش صحبت کردن مجری یا گزارشگر، در کلماتی که به کار می‌برند و در جملات، یک عقب‌گرد طولانی داریم و خصوصا، جوونها، سعی دارند مثل و کپی‌ای از خارجی‌ها باشند. خودباختگی و بی‌هویتی یک مشکل فرهنگی جمعی و اجتماعی ست ولی خود آدم‌ها هم درش بی‌تأثیر نیستند.

خدانگهدارتان، حق یارتان...