«نُصْرَتِی لَكُمْ مُعَدَّةٌ حَتَّى یُحْیِیَ اللَّهُ دِینَهُ بِكُمْ» 🔸تلاشگر در مسیر تمدن نوین اسلامی 🔸علاقه مند به حکمرانی رسانه و فضای مجازی 🔸پیگیر فناوری های نوین
ابزارهای دیپلماسی رسانه‌ای
ابزارهای دیپلماسی رسانه‌ای
همان‌طور که از عنوان دیپلماسی رسانه‌اي نیز برمی‌آید، رسانه‌ها مهم‌ترین عامل و ابزار در فعالیتهاي دیپلماتیک به شمار می‌آیند، به عبارت دیگر در دیپلماسی رسمی مسئولان هر کشور، دیپلماتها و رسانه‌هاي دولتی به صورت آشکار در صدد تحقق اهداف و منویات حکومت متبوع خود هستند، اما در دیپلماسی رسانه‌اي، حاکمیتها از طریق رسانه‌هاي همسو و البته به صورت نامرئی و غیرعلنی در صدد تأثیرگذاري بر نشانگاهها براي مطلوب‌سازي افکار آنها نسبت به خود هستند.
زمانی که دیپلماسی رسانه‌اي از هدف کلی مطلوب‌سازي افکار جهانیان نسبت به خود خارج شده و وارد عرصه عملیات روانی می‌گردد، بالطبع، این اهداف نیز تغییر کرده و تبدیل به ترسیم تصویر زشت و ناهنجار از حاکمیت دشمن در سه سطح کشور مبدأ، کشور آماج و جهان است که به توجیه اعمال خود در سطح داخل و مشروعیت‌بخشی و همچنین همگامی و همیاري کشورهاي دیگر در سطح جهانی با اقدامات خود علیه کشور آماج است که در این میان رسانه‌ها نقش اصلی و اساسی را ایفا می‌کنند. در ادامه به نقش رسانه‌ها به عنوان ابزارهاي دیپلماسی رسانه‌اي در عملیات روانی و شیوه‌هاي مقابله با این دیپلماسی پرداخته می‌شود.
ابزارهاي دیپلماسی رسانه‌اي
رسانه‌های مورد استفاده در این دیپلماسی به پنج دسته عمده ١- تلویزیون ٢- رادیو ٣- خبرگزاریها ٤-مطبوعات (نوشتاری) و ٥- اینترنت تقسیم می‌شود که جدول ذیل بیان کننده آن و نوع نشانگاه هر یک از آنهاست.
همان‌طور که در با لا نیز ملاحظه می‌شود تلویزیونها مهم‌ترین ابزار هستند، تلویزیونها به عادي، خبري و ویژه تقسیم شده‌اند. تلویزیونهاي عادي تلویزیونهاي ملی یا فراملی هستند که کمتر به صورت علنی به مسائل سیاسی می‌پردازند اما این نوع رسانه‌ها زمینه‌ساز یا مکمل رسانه‌هاي سیاسی‌تر هستند به این معنا که آنها بدون پرداختن به موضوع و مصداق اصلی، تفکر مخاطبان را پیرامون موضوع شکل می‌دهند و زمانی که مصداقها مطرح می‌شود، مخاطبان بعدا نتیجه‌گیري موردنظر رسانه را انجام می‌دهند. به طور مثال تلویزیونهاي معمولی، فیلمها و سریالهایی پخش می‌کنند که موضوع اصلی آنها وحشیگري تروریستها است به این ترتیب ذهن مخاطب را آماده مقابله با هر گونه تروریست می‌کند و زمانی که عنوان تروریست به فرد یا گروه یا کشوري زده شود مخاطب بدون توجه به صدق و کذب عنوان مربوطه، طرف مقابل را محکوم می‌کند.
اما تلویزیونهاي خبري با برجسته‌سازي و در دستور کار قرار دادن بعضی از موضوعات در جهان، می‌توانند افکار عمومی را معطوف یک مسئله ساخته و به این ترتیب با برجسته‌سازي بیش از حد موضوع، جوي نامطلوب علیه آماج ایجاد کنند. تلویزیونهاي ویژه همچون تلویزیون ماهواره‌اي الحره و VOA که اولی براي عراق و دومی براي ایران توسط امریکا ایجاد شده است می‌کوشند افکار عمومی آماج را به سمت خود جلب کنند.
رادیو نیز به دو دسته عادی و ویژه یا موج کوتاه تقسیم می‌شود، رادیوهای عادی و با طول موج بلند برای همگام و همراه‌سازی افکار عمومی کشور مبدأ برای اقدامات بین‌المللی است و رادیوهاي موج‌کوتاه که بیشتر نیز در جهان سوم مرسوم است براي تحت تأثیر قرار دادن شهروندان کشور آماج است و هر چقدر یک کشور کمتر به نیازهاي شهروندان خود توجه داشته باشد، تأثیر رادیوهاي موج کوتاه بیشتر خواهد بود و بالعکس. خبرگزاریهاي معروف عبارتند از رویتر، فرانس‌پرس، آسوشیتدپرس و یونایتدپرس‌که تقریبا تمامی رسانه‌هاي جهان به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از این خبرگزاریها استفاده می‌کنند. این خبرگزاریها نیز می‌توانند با تأکید و تکمیل بعضی خبرها جریانهاي خبري در سطح جهان به وجود آورند و کشور آماج نیز براي اینکه اتهام سانسور یا خلأ خبري نخورد مجبور به استفاده و همگامی غیرمستقیم با این خبرگزاریها خواهد بود و به این ترتیب بدون اینکه نام منبع را بیاورد، شهروندان کشور خود را تحت تأثیر خبرگزاریهاي بیگانه قرار می‌دهد.
مطبوعات به صورت مستقیم بر کشورهای آماج تأثیر ندارد. ولی در مرحله اول مهم‌ترین عامل در ساختن افکار عمومی کشور مبدأ براي دخالت در کشور آماج است و در مرحله دوم کشورهاي خاصی همچون امریکا، انگلیس و فرانسه و آلمان داراي مطبوعاتی در سطح جهان هستند که گزارشهاي این مطبوعات مانند نیوزویک( ) می‌تواند بر افکار عمومی نخبگان و مسئولان جهان که رهبران فکري جوامع خود هستند تأثیر بگذارد و این به معناي تأثیر نامطلوب علیه کشور ثالث است.
اینترنت هرچند پدیده‌ای جدید است که عمر آن حتی به دو دهه نیز نمی‌رسد ولی رسانه‌اي تأثیرگذار در عملیات روانی و دیپلماسی رسانه‌اي شده است. اینترنت به عنوان یک رسانه متکثر شناخته می‌شود که صدها هزار سایت در آن وجود دارد که دسترسی به همه آنها براي همگان وجود دارد ولی فضاي اینترنت به نحوي است که شهروندان جهان از سایتهاي جهانی همچون سی‌ان‌ان، بی‌بی‌سی، الجزیره و غیره که براي همگان شناخته شده است بهره می‌گیرند. بنابراین سایتهاي خبري می‌توانند به عنوان یک عامل تأثیرگذار جهانی شناخته شوند و در عملیات روانی، اطلاعاتی به نفع کشور مبدأ و به ضرر کشور مقصد منتشر ساخته و جهانیان را به سمت موردنظر سوق دهند.
ایجاد سایتهای ویژه برای کشور آماج یکی دیگر از تمهیدات رسانه‌ای در دیپلماسی رسانه‌ای است. به طور مثال BBC Persian یا VOA Persian یا info USA Persian سایتهاي خبري است که ویژه شهروندان ایرانی ساخته شده است و این سایتها می‌توانند هر گونه تفکري را به استفاده‌کنندگان ایرانی خود القا کنند.
موتورهاي جست‌وجوگر مانند Yahoo و googler و غیره که مقر اصلی آنها در امریکا است می‌توانند در هنگام پیدا کردن مطالب موردنظر استفاده کننده، مطالبی به نفع خود و به ضرر کشور آماج جست‌وجو کنند و یا اطلاعات مربوط به کشور آماج را در انتهاي لیست قرار دهند که کمتر مورد استفاده کاربران است.
استفاده علنی از اینترنت مانند ارسال پست الکترونیک براي مسئولان، فیلترشکنی فیلترهاي حکومتی روي اینترنت و یا هک کردن سایتهاي خاص، از موارد دیگر سوء استفاده از اینترنت در عملیات روانی است که به علت وضوح بیش از حد از توضیح آنها صرف‌نظر می‌شود .
به این ترتیب ملاحظه می‌شود که در دیپلماسی رسانه‌اي تمامی رسانه‌ها نقش دارند و در عملیات روانی نیز اگر برنامه‌اي وجود داشته باشد می‌توان از همه آنها در جهت رسیدن به مقصد بهره گرفت.
مطلبی دیگر از این انتشارات
نظام های سیاسی در عصر ارتباطات و اطلاعات
مطلبی دیگر از این انتشارات
نظریه تالکوت پارسونز
مطلبی دیگر از این انتشارات
تجربه جهانی در مواجهه با اخبار جعلی