نظریه های نوین ارتباطات اجتماعی

نظریه های نوین ارتباطات اجتماعی

علی محمد رجبی

نظریه اجتماعی (به انگلیسی: Social Theory) یک چارچوب نظری است که برای مطالعه و تفسیر پدیده‌های اجتماعی در یک مکتب فکری خاص به کار می‌رود. نظریه‌های اجتماعی، ابزار مهمی در دست جامعه‌شناسان و دانشمندان علوم اجتماعی هستند و به بحث‌های تاریخی در مورد معتبرترین و مطمئن‌ترین روش‌شناسی‌ها مربوط می‌شوند.

نظریه‌های اجتماعی چارچوب‌های تحلیلی یا پارادایمهایی هستند که برای توصیف و تبیین پدیده‌های اجتماعی استفاده می‌شوند.[۱] ابزاری که توسط دانشمندان اجتماعی استفاده می‌شود، نظریه‌های اجتماعی مربوط به مباحث تاریخی در مورد اعتبار و اعتماد روش‌های مختلف است (به عنوان مثال اثبات‌گرایی و ضد اثبات‌گرایی، اولویت هر دو ساختار یا نمایندگی و همچنین رابطه بین احتمال و ضرورت. نظریه اجتماعی به صورت غیررسمی یا در خارج از مباحث علوم اجتماعی و سیاسی دانشگاهی، ممکن است به عنوان «انتقاد اجتماعی» یا «تفسیر اجتماعی»، یا «انتقاد فرهنگی» نامیده شود و ممکن است مرتبط باشد هم با بورس تحصیلی رسمی فرهنگی و ادبی و دیگر اشکال نوشتاری غیردانشگاهی یا روزنامه‌نگاری.[۱]

1- تقویت جمعی Communal reinforcemen

یک پدیده اجتماعی است که در آن یک مفهوم یا ایده به طور مکرر در یک جامعه مطرح می شود، صرف نظر از اینکه آیا شواهد تجربی کافی برای حمایت از آن ارائه شده باشد. با گذشت زمان، این مفهوم یا ایده برای تبدیل شدن به یک باور قوی در ذهن بسیاری از مردم تقویت می شود و ممکن است توسط اعضای جامعه به عنوان یک واقعیت در نظر گرفته شود. اغلب، این مفهوم یا ایده ممکن است توسط انتشارات در رسانه های جمعی، کتاب ها یا سایر وسایل ارتباطی تقویت شود. عبارت «میلیون‌ها نفر نمی‌توانند همه اشتباه کنند» نشان‌دهنده گرایش رایج به پذیرش ایده‌های تقویت‌شده در جمع بدون سؤال است، که اغلب به پذیرش گسترده واقعیت‌ها کمک می‌کند. اصطلاح بسیار مشابه این اصطلاح، تقویت جامعه است که یک روش رفتاری برای ترک اعتیاد به مواد مخدر است.

دانلود پاورپوینت نظریه تقویت جمعی ppt
https://familyweb.ir/product/%d9%be%d8%a7%d9%88%d8%b1%d9%be%d9%88%db%8c%d9%86%d8%aa-%d9%86%d8%b8%d8%b1%db%8c%d9%87-%d8%aa%d9%82%d9%88%db%8c%d8%aa-%d8%ac%d9%85%d8%b9%db%8c/

2- مزرعه محتوا content farm

در دنیای اینترنت مزرعه محتوا یا آسیاب محتوا (به انگلیسی: content farm) یکی از روش‌های اسپم تولید محتوا زیاد و بی‌کیفیت است. در این روش شرکت‌ها تعداد زیادی آزادکار (فریلنسر) را که اطلاعات کافی از تولید محتوا ندارند را استخدام کرده و آزادکاران شروع به تولید محتوای تکراری و بی‌کیفیت برای موتورهای جستجوگر می‌کنند.

3- اثر اجماع کاذب false consensus effect

اثر اجماع کاذب عنوان یک نوع سوگیری شناختی در روان‌شناسی است. منظور از اثر اجماع کاذب اشاره به این ایده رایج ولی نادرست است که افراد فکر می‌کنند دیگران هم عقاید، نظرات و جهان‌بینی‌ای مشابه با آن‌ها دارند. این پدیده می‌تواند به آشفتگی، سوء برداشت، تصمیم‌گیری‌های ضعیف و ناکارآمدی منجر شود و عاملی نامطلوب برای کسب‌وکار‌ها محسوب می‌شود.


4- اتاق پژواک echo chamber

در رسانه های خبری، اتاق پژواک توصیفی استعاری از موقعیتی است که در آن باورها با ارتباط و تکرار در یک سیستم بسته تقویت یا تقویت می شوند. با بازدید از یک «محفظه پژواک»، افراد قادر به جستجوی اطلاعاتی هستند که دیدگاه‌های موجود آنها را تقویت می‌کند، که به طور بالقوه به عنوان یک تمرین ناخودآگاه سوگیری تأییدیه است. این موضوع ممکن است موجب دو قطبی شدن سیاسی و اجتماعی شود و افراط گرایی را در افراد افزایش دهد. این اصطلاح استعاره ای است بر اساس محفظه اکو آکوستیک، جایی که صداها در یک محفظه توخالی طنین انداز می شوند. "اتاق های پژواک" باورهای افراد را بدون پشتوانه واقعی تقویت می کند. آنها را کسانی احاطه کرده اند که همین دیدگاه ها را تصدیق و پیروی می کنند.

افراد دور خود پیله می تند و خود را از اطلاعات محروم می کند.

بالکن سازی که موجب ایجاد تفکیک اجتماعی می شود و به دلیل اینکه مخاطب با دریافت اطلاعات مورد علاقه خود و محدود کردن خود از دیگر نظرات موجب تقویت نظرات در فرد می شود.

5- واکنش های رسانه ای Media reactions

گزارش‌های متناقضی درباره میزان انجام فیلترینگ شخصی و مفید یا مضر بودن چنین فعالیت‌هایی وجود دارد

6- فرضیه رادیکال‌سازی الگوریتمی (یا خط لوله افراط‌گرایی) Algorithmic radicalization

این مفهوم است که الگوریتم‌ها در سایت‌های رسانه‌های اجتماعی محبوب مانند یوتیوب و فیس‌بوک، کاربران را به تدریج به سمت محتوای افراطی‌تر در طول زمان سوق می‌دهند که منجر به رادیکال شدن آنها به دیدگاه‌های سیاسی افراطی می‌شود.

7- تمثیل غار Allegory of the cave

یا غار افلاطون (به انگلیسی: Plato's Cave) تمثیلی است که توسط افلاطون در کتاب جمهور طرح شده است. او از این تمثیل برای توضیح نظریهٔ عالم مُثُل خود بهره برده است. تمثیل مزبور، به احتمال خیالی بودن یا نادرست بودن تصورات و عقاید انسان‌ها اشاره دارد.

1- حباب فیلتر Filter bubble

وضعیت انزوای فکری است که بر اثر نتایج جستجوی شخصی‌سازی‌شده در اینترنت پدید می‌آید. در این حالتْ الگوریتمِ وبگاه، آنچه کاربر انتظار دیدنش را دارد حدس می‌زند و نتایج دلخواهش را به‌طور گزینشی نمایش می‌دهد؛ این کار با استفاده از اطلاعات مربوط به کاربر از قبیل مکان، رفتار و کلیک‌های قبلی و سابقه جستجوی او انجام می‌شود. در نتیجه کاربر در حباب‌هایی که به لحاظ فرهنگی و ایدئولوژیک با سلیقه و ذائقه او همخوانی دارند محبوس می‌شود و امکان برخورداری از نتایجی که با دیدگاه‌های او مغایرت دارند را از دست می‌دهد. اصطلاح «حباب فیلتر» را ایلای پاریسر کنشگر اینترنتی ابداع کرد.

9- قطبی شدن گروهی group polarization

در روانشناسی اجتماعی، قطبی شدن گروهی به تمایل یک گروه به تصمیم گیری افراطی تر از تمایل اولیه اعضای خود اشاره دارد. این تصمیمات افراطی تر به سمت خطر بیشتر است اگر تمایلات اولیه افراد به خطر افتادن باشد و به سمت احتیاط بیشتر اگر تمایلات اولیه افراد محتاط باشد. این پدیده همچنین معتقد است که نگرش یک گروه نسبت به یک موقعیت ممکن است به این معنا تغییر کند که نگرش های اولیه افراد پس از بحث گروهی تقویت و تشدید شده است، پدیده ای که به عنوان قطبی شدن نگرش شناخته می شود.

10- گروه‌اندیشی Groupthink

یک پدیده روان‌شناختی است که در میان گروهی از افراد رخ می‌دهد که در آن میل به هماهنگی یا انطباق در گروه منجر به یک نتیجه تصمیم‌گیری غیرمنطقی یا ناکارآمد می‌شود. انسجام، یا میل به انسجام، در یک گروه ممکن است باعث ایجاد تمایلی در میان اعضای آن شود که به هر قیمتی توافق کنند. این امر باعث می شود که گروه تعارض را به حداقل برساند و بدون ارزیابی انتقادی به یک تصمیم اجماع دست یابد.

11- اثر دستکاری موتور جستجو search engine manipulation effect (SEME)

اثر دستکاری موتور جستجو (SEME) تغییر در ترجیحات مصرف کننده از دستکاری نتایج جستجو توسط ارائه دهندگان موتورهای جستجو است. SEME یکی از بزرگترین اثرات رفتاری است که تاکنون کشف شده است. این شامل اولویت های رأی گیری می شود. مطالعه‌ای در سال 2015 نشان داد که چنین دستکاری‌هایی می‌تواند ترجیحات رای‌دهی رای‌دهندگان بلاتکلیف را تا 20 درصد یا بیشتر و تا 80 درصد در برخی از جمعیت‌شناسی تغییر دهد.

12- مواجهه انتخابی Selective exposure

نظریه ای در عمل روانشناسی است که اغلب در تحقیقات رسانه ای و ارتباطی استفاده می شود و از نظر تاریخی به تمایل افراد به طرفداری از اطلاعاتی اشاره دارد که دیدگاه های قبلی آنها را تقویت می کند و در عین حال از اطلاعات متناقض اجتناب می کند. قرار گرفتن در معرض انتخابی همچنین در متون مختلف در طول سال‌ها به‌عنوان "سوگیری همبستگی" یا "سوگیری تاییدی" شناخته و تعریف شده است.

13- نظریه هماهنگی اجتماعی

نظریه هماهنگی اجتماعی یا نظریه همسان‌سازی اجتماعی، که توسط الیزابت نول و ماریلین بروستر در دهه‌ی ۱۹۹۰ معرفی شده است، بر آن استوار است که انسان‌ها در گروه‌ها و جوامع مختلف به دنبال هماهنگی و پایداری هستند و به همین دلیل ممکن است به سمت افکار و رفتارهای مشابه با دیگران پیش بروند.

این نظریه بیان می‌کند که وقتی افراد در یک گروه یا جامعه با اختلاف نظر یا ناسازگاری روبرو می‌شوند، یک فشار ناخودآگاه برای هماهنگی و همسان‌سازی با بقیه احساس می‌کنند. این فشار می‌تواند منجر به تغییر نظرات، باورها، و رفتارها شود تا با نظرات و باورهای محبوب و مرسوم گروه همخوانی پیدا کند.

به عبارت دیگر، نظریه هماهنگی اجتماعی ادعا می‌کند که افراد مایل به پذیرش اطلاعاتی هستند که با باورهای قبلی آن‌ها همخوانی داشته باشد و از اطلاعات متفاوت یا متضاد دوری می‌کنند. این یک روند فهم و تفسیر است که می‌تواند به تثبیت باورها و نظرات کنونی منجر شود و در نهایت به افزایش همگرایی درون گروهی و تقویت تمایزات میان گروهی کمک کند.

این نظریه در بسیاری از موضوعات مختلف، از جمله تصمیم‌گیری، تبلیغات، و روابط گروهی استفاده شده است.

14- نظریه ناهماهنگی شناختی

نظریه ناهماهنگی شناختی (Cognitive Dissonance Theory)، که توسط لئون فستینگر در دهه 1950 معرفی شده است، بر پایه ایده‌ای است که انسان‌ها به دنبال هماهنگی و سازگاری در میان باورها، احساسات و رفتارهای خود هستند. وقتی یک فرد با دو یا چند باور، احساس یا رفتار ناسازگار یا متضاد روبرو می‌شود، یک حالت ناآرامی یا تنش درونی (نام‌گذاری شده به عنوان "ناهماهنگی شناختی") تجربه می‌کند.

برای کاهش یا حذف این تنش، فرد سعی می‌کند به یکی از راه‌های زیر عمل کند:

1. **تغییر باور یا نگرش**: به عنوان مثال، اگر کسی باور داشته باشد که دخانیات زیان‌آور است اما همچنان سیگار می‌کشد، ممکن است باور خود را در مورد آسیب‌های سیگار تغییر دهد تا احساس بهتری داشته باشد.

2. **تغییر رفتار**: با استفاده از همان مثال، او ممکن است تصمیم بگیرد که سیگار را کنار بگذارد تا باور و رفتارش هماهنگ باشند.

3. **اضافه کردن باورهای جدید**: او ممکن است باور جدیدی مانند "مصرف معتدل سیگار آنقدر بد نیست" اضافه کند تا باورها و رفتارهای ناسازگار را توجیه کند.

نظریه ناهماهنگی شناختی در بسیاری از زمینه‌های مختلف روان‌شناسی، از جمله تغییر نگرش، تصمیم‌گیری و تأثیرپذیری از فشار گروهی، بررسی و کاربرد داشته است. این نظریه توضیح می‌دهد چگونه انسان‌ها با تضادهای درونی خود مواجه می‌شوند و چگونه سعی در حل و فصل یا کاهش آن‌ها دارند.