سیر تا پیاز سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS)

سیستم‌های مدیریت محتوا چطور زندگی دیجیتال را تحول می‌کنند؟

فرودگاهی به‌نام CMS

بمباران محتوایی بی‌وقفه در جریان است و آن‌چه زیر این بمباران شخم می‌خورد و زیر و رو می‌شود کانال‌های دریافتی ما هستند. چشم‌ها و گوش‌های‌مان وقتی هرروز کارشان را شروع می‌کنند با انواع بمب‌های محتوایی دیجیتالی و غیردیجیتالی بمباران می‌شوند تا وقتی وارد فاز استراحت می‌شوند.

اما خارج از همه این‌ها، این‌همه محتوا چگونه تولید و مدیریت می‌شود؟ چه سیستم‌هایی می‌توانند آن‌قدر دقیق بمب‌ها را به‌هدف بزنند. CMSها (Content management system) باندهای عظیم دجیتالی هستند که بمب‌افکن‌های محتوا از روی آن‌ها عملیات خود را شروع می‌کنند. در این نوشته می‌خوام معروف‌ترین آن‌ها را کمی معرفی کنم.

سیستم مدیریت محتوا چیست؟

فرض کنید می‌خواهید وب‌سایتی راه‌اندازی کنید. برای نوشتن صفحات آن باید از کدهای HTML استفاده کنید برنامه‌نویسی وب یاد بگیرید. یعنی یک‌طورهایی باید خودتان فرودگاه بسازید و باندهای آن را آماده کنید. اما زمانی که از یک سیستم مدیریت محتوا استفاده می‌کنید؛ نه نیازی به یادگیری برنامه‌نویسی پیشرفته دارید و سروکله زدن با تگ‌های بی‌پایان.

«ایجاد، مدیریت و ارتقا سطح تجربه دیجیتالی مشتریان» تعریف ساده و جمع‌وجور CMS یا همان سیستم مدیریت محتوا است. CMS یک نرم‌افزار کاربردی‌ست و به کاربرانش در ساخت و ویرایش محتوای صفحات سایت و وبلاگ‌ها کمک می‌کند. CMS این روزها از یک برنامه ساده برای تولید محتوای دیجیتال تبدیل به هسته اصلی مدیریت تمام تجربه کاربران در تمامی کانال‌های ارتباطی دیجیتال از جمله ایمیل، برنامه‌های موبایل، شبکه‌های اجتماعی و وبسایت‌ها شده است.

پایه‌ای‌ترین عملکرد یک سیستم مدیریت محتوا کمک به ایجاد و ویرایش محتوا، اضافه کردن عکس و تیتر و انجام چند بهبود اولیه در وبسایت مثلا کارهایی برای بهبود SEO است، اما در دنیای کاربرمحور امروز این ویژگی‌ها دیگر کافی نیست.

شاید تا چندسال پیش و قبل از انفجار داده‌ها در سطح وب و شبکه‌های اجتماعی آن‌چه که برای کسب‌وکارها اهمیت داشت صرفا ارایه محتوا به شکلی بود تا جذابیت بصری آن باعث ترغیب مشتری برای استفاده از آن کالا یا خدمات باشد. بازاریابی تکامل‌یافته امروز اما تمرکز شدیدی بر تجربه مشتری دارد، نگاهی به برنامه‌های موبایل و اینترنت اشیا بی‌اندازید؛ همگی در عین سادگی رفتاری هوشمند دارند و تقریبا هریک از آن‌ها مجموعه‌ وسیعی از نیازهای کاربر را رفع می‌کنند.

این مهم نشان از توجه ویژه بازاریابی به هرآن‌چه که مشتری تجربه می‌کند دارد. جالب این‌که همه این‌ها امروزه به CMSها وابسته‌اند و این باعث ایجاد تفاوت بنیادی در مدیریت محتوا با ارایه محتوا شده است.

امروزه تولیدکنندگان محتوا در کنار CMS با WCM (Web Content Management system) هم سروکار دارند، ولی تفاوت CMS با WCM چیست؟ پاسخ کوتاه، تقریبا هیچ. این دو اصطلاح می‌توانند به جای هم به کار روند و در مدیریت محتوا تعریف جداگانه‌ای برای‌شان نیامده است. تاکید CMS بر تولید و ویرایش و مدیریت محتوا است؛ درحالی‌که WCM علاوه‌بر انجام این کارها خود وب‌سایت را هم مدیریت می‌کند.

حالا به این دو اصطلاح ECM (Enterprise Content Management) یا سیستم مدیریت محتوای سازمانی را هم اضافه کنید. ECM در واقع بر بستر CMS پیاده‌سازی می‌شود، اما مختص سازمان‌های بزرگ است. سازمان‌هایی با حجم وسیعی از اطلاعات که مدیریت خودکار این سیستم به آن‌ها اجازه می‌دهد داده‌های زائد و تکراری را حذف کنند تا جریان اطلاعات در آن‌ها مختل نشود. CMS محتوا را تولید و اجازه ویرایش و ذخیره‌سازی می‌دهد و ECM علاوه بر آن اطلاعات ساختاری و غیرساختاری را در حجم بسیار بالا مدیریت می‌کند، این محتوا شامل نرم‌افزارها، استراتژی‌ها و امنیت لازم برای مدیریت داده‌ها هم می‌شود.

ویژگی‌های سیستم مدیریت محتوا

ویژگی‌های اصلی یک CMS‌ استاندارد

بعد از آشنایی با انواع سیستم‌های تولید محتوا، ببینیم ویژگی‌های کلیدی و اصلی آن‌ها چیست و چگونه می‌توانند به کسب‌وکارها کمک کنند. ارایه‌دهندگان هر CMS معمولا ویژگی‌های خاص خود را پیشنهاد می‌دهند، اما مهم‌ترین و کلیدی‌ترین این ویژگی‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• فهرست‌سازی و ابزارهای جستجو و بازیابی اطلاعات،
• مدیریت قالب‌ها
• ویرایش محتوا
• انتشار محتوا
• مدیریت محتوا پس از انتشار
• مشهورترین سیستم‌های مدیریت محتوا

بالاتر گفتیم که CMS به کاربر اجازه می‌دهد بدون دانش عمیق برنامه‌نویسی وبسایت خودش را راه‌اندازی کند. هرکابر این روزها می‌تواند از هر ارایه‌دهنده CMS که علاقه دارد یا احساس می‌کند ویژگی‌های متناسب با کارش را در اختیارش می‌گذارد استفاده کند. اما بازار ارایه‌دهندگان این سیستم بازار خلوتی نیست. در ادامه به معرفی و بررسی چند ارایه‌دهنده برتر CMS در جهان می‌پردازیم.

وردپرس (Word Press)، مشهورترین و پراستفاده‌ترین CMS در سطح اینترنت است. استفاده 42 درصدی تمام وبسایت‌های جهان از خدمات CMS وردپرس گواهی بر این موضوع است. از ویژگی‌های آن می‌توان به انعطاف‌پذیری و آزادی عمل در ساخت هر نوع وب‌سایتی از فروشگاهی گرفته تا سایت شرکتی اشاره کرد. همچنین بی‌نیازی وردپرس از کدنویسی قالب‌های مختلف مدیریت سایت از دیگر مزایای مهم آن است. یکی از مهم‌ترین و بهترین ویژگی‌های وردپرس وجود ابزاها یا همان پلاگین‌های مناسب برای SEO سایت است.

در کنار ویژگی‌های گفته شده وردپرس موارد منفی هم دارد. یکی از اصلی‌ترین ایرادهای وردپرس ضعف‌های امنیتی آن است، هرچند بیشتر این ضعف‌ها به‌دلیل ناآگاهی کاربران و استفاده از پلاگین‌های به‌روزرسانی‌نشده است اما بازهم نمی‌توان این ایراد وردپرس را نادیده گرفت.

جوملا (Joomla)، این CMS‌ هم مانند وردپرس رایگان است و ویژگی‌های زیادی دارد، اما شاید برای مبتدی‌ها چندان مناسب نباشد و کسانی که دانش برنامه‌نویسی و کدنویسی عمیق‌تری دارند ترجیحشان استفاده از این پلتفرم است.

در بحث ویژگی‌ها جوملا و وردپرس تفاوت چندانی ندارند، انعطاف‌پذیری بالا، متن‌باز بودن و وجود قالب‌های زیاد از ویژگی‌های جوملا است، اما در رابطه با معایب کار با جوملا حتی طرفداران آن نیز این نکته را یادآور می‌شوند که جوملا گاهی بیش‌ازحد پیچیده می‌شود.

دروپال (Drupal)، یکی‌دیگر از CMS های متن‌باز که مناسب توسعه‌دهندگان و کسانی‌که می‌خواهند یک وبسایت کاملا سفارشی را راه‌اندازی کنند است. کار با دروپال و ایجاد و ویرایش محتوا در آن بسیار ساده است، اما یادتان باشد که برای کار با آن یا باید خودتان برنامه‌نویسی بلد باشید یا برنامه‌نویس استخدام کنید. بزرگترین عیب دروپال الزام به دانستن برنامه‌نویسی است.

در دروپال برای انجام کوچک‌ترین تغییرات حتی در ظاهر وبسایت نیز نیازمند ایجاد تغییر در کدهای وبسایت یا استفاده از یک برنامه‌نویس هستید که همین موضوع هزینه استفاده از این سیستم مدیریت محتوا را بالا می‌برد.