چگونه پرسونا مناسب بسازیم

مفهوم واژه پرسونا ابتدا در مکتب روان‌شناسی توسط روان‌شناس سوئیسی کارل گوستاو یونگ ارائه شده و عبارت است: از آن چهرهٔ اجتماعی که فرد به دنیای بیرون ارائه می‌کند. اما در حوزه ITدر اواخر دهه 1990 ، زمانیکه محققان شروع به تأمل در مورد چگونگی بهتر درک ارتباط با کاربران کردند. مفاهیم مختلفی مانند ، مدل های کاربر ، شیوه زندگی کاربر و ... پدید آمد . در سال 1999 ، آلن کوپر ، به عنوان اولین کسی که ، personas را به عنوان روشی که می توانیم برای توصیف کاربران ساختگی استفاده کنیم ، مطرح کرد.این واژه در حوزه‌های متنوعی از جمله بازاریابی، دیجیتال مارکتینگ و مدیریت ارتباط با مشتریان و حتی توسعه محصول به‌کار می‌رود و در همه‌ی آن‌ها، معنای کمابیش مشابهی دارد.

در نوشته قبل در مورد تعریف پرسونا و انواع آن توضیح دادم اما قسمت مهم و اصلی ماجرا مربوط میشود به چگونگی ایجاد پرسونا ،هر چند روش قطعی برای ساخت پرسونا ارائه نشده است و بیشتر یواکس دیزاینرها براساس تجربه و سلیقه خود از روش های مختلفی استفاده میکنند اما مفهوم اصلی که ایجاد شخصیتی فرضی براساس داده های تحقیقاتی به منظور شناخت بهتر کاربر و درک آن در شرایط متخلف است در همه این روشها رعایت میشود.در ادامه 10روشی را که Lene Nielsen در مقاله ، Personasبرای ساخت پرسونا شرح داده شده است معرفی میکنیم . البته این روش یک فرآیند ایده آل است و گاهی اوقات امکان انجام همه این مراحل در پروژه نیست.

پرسونا ها می توانند به طرق مختلفی ایجاد شوند - همه اینها به بودجه ، نوع یک پروژه ونوع داده هایی که طراحان قادر به جمع آوری هستند بستگی دارد. در حالی که دستورالعمل های گام به گام مفصلی در مورد چگونگی ایجاد پرسونا وجود دارد، اما جریان کلی در مورد چگونگی ایجاد آن را میتوان در چند مرحله زیرخلاصه کرد:

1- جمع آوری داده ها : تا حد امکان دانش بیشتری را در مورد کاربران جمع آوری کنید. تحقیقات کاربری را با کیفیت بالا بر روی کاربران حقیقی که در گروه کاربران هدف شما قرار میگرند انجام دهید.در تفکر طراحی ، مرحله تحقیق مرحله اول است که به عنوان Empathize نیز شناخته می شود. انجام تحقیقات کاربری به منظور درک ذهنیت ، انگیزه ها و رفتارهای مخاطب هدف است. دقیق ترین پرسونا بر اساس تحقیقات میدانی واقعی استوار است - آنها از مصاحبه های عمیق کاربر و داده های مشاهده کاربران واقعی بدست می آیند. جمع آوری هرچه بیشتر اطلاعات و دانش در مورد کاربران با مصاحبه و / یا مشاهده تعداد کافی از افرادی که نماینده مخاطب هدف هستند ضروری است. هرچه یک محقق در طول این مصاحبه ها بیشتر مشاهده و ضبط کند ، پرسونا واقعی تر خواهد بود. در مواردی که مصاحبه / مشاهده افراد واقعی غیرممکن است یا وقت و هزینه اجازه نمی دهد تا تحقیقات کاربر مورد نیاز برای تعریف شخصیت های دقیق فراهم شود ;هنوز هم می توان شخصیتی را براساس آنچه تیم در مورد کاربران می داند ایجاد کرد. از لاگ های مربوط به پشتیبانی مشتریان ، تجزیه و تحلیل وب (ابزارهای بررسی رفتار کاربر مانند analytics و ...) می توان برای ایجاد پرسونا استفاده کرد. پرسونایی که با استفاده از این رویکرد ایجاد می شود به عنوان یک شخصیت موقتی شناخته می شود و تا زمان ایجاد شخصیت های واقعی جایگزین مناسبی هستند.

2- شناسایی الگوهای رفتاری از داده های تحقیق :هدف در طی این مرحله یافتن الگوهایی در داده های تحقیق کاربر است که باعث می شود افراد مشابهی را در کنار یکدیگر به انواع کاربران دسته بندی کنند. برای این کار میتوانید از نمودارهای وابستگی (Affinity Diagrams)و نقشه های همدلی (Empathy Maps) ، روش کیم گودوین(Kim Goodwin) برای گروه بندی انها براساس ویژگی های مشابه استفاده کنید. در ادامه روش کیم گودین توضیح داده شده است .

الف) بعد از اتمام مصاحبه ، تمام متغیرهای رفتاری ، یعنی مواردی که رفتار مصاحبه شونده متفاوت
است را ذکر کنید. بیشتر متغیرها می توانند به صورت محدوده با دو انتهای ارائه شوند. به عنوان
مثال ، در یک پروژه خرید آنلاین می توانید متغیرهایی مانند تعداد دفعات خرید ، درجه لذت بردن
و مهم بودن قیمت نسبت به خدمات را داشته باشید. همچنین ممکن است متغیرهای جمعیت
شناختی وجود داشته باشد که به نظر می رسد بر رفتار تأثیر می گذارد ، از جمله سن ، جنسیت یا
مهارت فنی. اما متغییر های رفتاری تاثیر بسیار بیشتری در طراحی دارند.

ب ) در مرحله بعد ، جدولی از نام متغییر ها و کاربران تهیه کنید برای هر کاربر متغییر هایی را که
داراست علامت بزنید زمانی که کار خود را به پایان رساندید , به دنبال افرادی بگردید که با هم در
میان چندین متغییر بیشترین تشابه را دارند . زمانی که مجموعه‌ای از افراد را براساس شش یا
هشت متغیر دسته‌بندی کردید , شانس خوبی برای پیدا کردن الگو رفتاری دارید (این الگو اساس یک
شخصیت را تشکیل می‌دهد) .

برای برنامه های بسیار تخصصی ممکن است تنها یک الگوی اصلی پیدا کنید , اما برای برنامه هایی که طیف بیشتری از کاربران راشامل میشود, معمولا ً دو یا سه الگو خواهید یافت . اگر بیش از یک شخصیت دارید ، خوب است که شخصیت اصلی (مناسب ترین) را مشخص کنید.

بعد از انجام مراحل بالا نوبت به تهیه یک داکیومنت از پرسونا است این سند میتواند شامل اطلاعات زیر باشد(این مولفه ها پیشنهادی است و میتواند بیشتر یا کمتر شود):

• نام پرسونا
• عکس
• مشخصات جمعیت شناسی( جنسیت ، سن ، محل زندگی ، وضعیت تاهل ، خانواده )
• اهداف و نیازها
• نقاط درد
• رفتارها
• نقل‌قول یا شعاری که شخصیت را ثبت می‌کند (ابزار خوبی است که در طی این مرحله به شما در طی این مرحله کمک می‌کند ).

نکته : از نام یا جزئیات واقعی شرکت کنندگان و یا افرادی که می‌شناسید خودداری کنید .زیرا باعث جهت گیری ذهنی شما میشود(ممکن است شما متمرکز بر طراحی برای آن فرد خاص شود بجای طراحی برای گروهی از افراد با ویژگی‌های مشابه ) .

دون نورمن (Don Norman) این روش را اینگونه بیان میکند:"پرسوناها تنها باید براساس واقعیت ها باشد ، نه واقعی و نه لزوما ً دقیق"

3- پرسونا های خود را توصیف کنید زیرا داستان ها در انتقال نگرش ، نیازها و مشکلات آن پرسونا بسیار قدرتمند هستند .وظیفه محقق در اینجا توصیف هر پرسونا به گونه ای است که بیانگر درک و همدلی کافی برای فهم کاربران است. در طی این مرحله ، بهتر است از وسواس اضافه کردن جزئیات شخصی زیادی اجتناب کنید .هدف از کار با پرسونا این است که بتوانید بر اساس نیازها و اهداف کاربران خود ، راه حل ها ، محصولات و خدمات را تهیه کنید. حتما پرسونا ها را به گونه ای توصیف کنید تا درک و همدلی کافی برای فهم کاربران ایجاد شود.

4- موقعیت ها یا سناریوها را برای پرسوناهای خود آماده کنید: پرسوناها به خودی خود ارزشی ندارند ،آن‌ها تنها زمانی ارزشمند می‌شوند که در یک سناریو استفاده شوند .به همین منظور ، شما باید چندین موقعیت‌ خاص را توصیف کنید که می‌تواند باعث استفاده از محصول یا خدمات شما شود . به عبارت دیگر ،موقعیت ها اساس یک سناریو هستند . شما با ایجاد سناریوهایی که پرسونای خود را در آن قرار میدهید به آن پرسونا حقیقت میبخشید.سناریوها معمولا ً با قرار دادن شخصیت ها در یک موقعیت خاص با مشکلی که می‌خواهند یا باید حل کنند شروع می‌شوند. این سناریوها به طراحان کمک می‌کنند جریان‌های اصلی کاربر را درک کنند

5- از افراد سازمان کمک بگیرید : هدف این مرحله مشارکت شرکت کنندگان در پروژه است. به این ترتیب ، تا آنجا که ممکن است باید از اعضای تیم باید در خلق پرسونا استفاده کنید ، از انجایی که انتخاب و شناخت شرکت کنندگان در مراحل مختلف مهم است. برای رسیدن به این هدف ، می توانید یکی از دو استراتژی را انتخاب کنید: الف ) از شرکت کنندگان نظر خود را بخواهید ، ب) به آنها اجازه دهید که به طور فعال در روند شرکت کنند.

6- از تغییر نترسید : شما باید این توصیفات را به طور منظم مورد بازبینی قرار دهید .اطلاعات جدید و جنبه‌های جدید ممکن است بر توصیفات تاثیر بگذارد . گاهی اوقات لازم است توصیفات پرسونای موجود را بازنویسی کنید، پرسونا های جدید اضافه کنید، یا پرسونا های منسوخ را حذف کنید .

مثال :

در این مثال بعداز انجام تحقیقات و بررسی کاربران براساس جزئیات مربوط به تحصیلات ، سبک زندگی ، علایق ، ارزش ها ، اهداف ، نیازها ، محدودیت ها ، خواسته ها ، نگرش ها و الگوهای رفتاری و دسته بندی و گروه سازی آنها بالاخره یک شخصیت فرضی به نام مهران ایجاد شده است که به توصیف آن میپردازم .

حقایق

مهران در یک آپارتمان کوچک در مشهد زندگی می کند. او 28 ساله و مجرد است ، در رشته مدیریت بازرگانی تحصیل می کند و در اوقات فراغت به عنوان راننده در تاکسی آنلاین فعالیت می کند.

علاقه ها و ارزش ها

مهران عاشق سفر و فرهنگ های دیگر است. او اخیراً تعطیلات تابستانی خود را در جنگل رامسر گذرانده است.

او بیشتر علاقه به خواندن کتاب دارد و بودن در یک گروه کوچک از دوستان در خانه یا کافی شاپ های ساکت و آرام را به مهمانی های شلوغ و پرو صدا ترجیح میدهد. او به ظاهر و مد خیلی اهمیت نمی دهد. آنچه برای او اهمیت دارد ارزش ها و انگیزه ها است.

چایی زیاد مینوشد و معمولاً غذاهای سالمی نمیخورد و بیشتر اوقات غذای خود را از بیرون سفارش میدهد.

استفاده از رایانه ، اینترنت و تلویزیون

مهران یک لپ تاپ و آیفون دارد. او معمولا برای انجام پروژه های خوداز لپ تاپ استفاده میکنه و برای پیدا کردن بوم گردهای ایران از موبایل استفاده می کند و نظرات کاربران در رابطه با آن محل را بررسی کند تا به او کمک کند تصمیم بگیرد چه مکانی را برای مقصد بعدی سفر خود انتخاب کند و اگر از جایی خوشش بیاید از صفحه موبایل اسکرین شات میگیرد و در گالری ذخیره میکند. مهران همچنین به شنیدن موسیقی علاقه دارد و از آنجا که تلویزیون ندارد ، فیلم ها را به صورت آنلاین تماشا می کند. او فکر می کند که تلویزیون قدیمی است و نمی خواهد وقت خود را در تماشای برنامه های تلویزیونی ، سرگرمی ، مستند یا خبرهایی که خود انتخاب نکرده است هدر دهد.

یک روز معمولی

• مهران ساعت 7:30 صبح بلند می شود وساعت 8 در خانه صبحانه می خورد و به دانشگاه می رود.

• او هر هفته 15 ساعت کلاس در مقطع کارشناسی ارشد دارد و به مدت 20 ساعت مطالعه می کند.

• او ناهار خود را با یکی از دوستان دانشگاه یا یک گروه کوچک از آنها می خورد.

• سپس به کتابخانه میرود و به مطالعه خود ادامه می دهد.

• ساعت 3 بعد از ظهر به خانه بازمیگردد . گاهی اوقات در حدود 2-3 ساعت به مطالعه ادامه می دهد.

• 4 شب در هفته او به عنوان راننده تاکسی از ساعت 6 تا 10 شب کار می کند.

اهداف آتی

مهران رویای آینده را در سر می پروراند که بتواند کار و مسافرت را با هم ترکیب کند. او می خواهد یک شرکت تجاری تاسیس کند و به این واسطه به کشورهای زیادی سفر کند و با جاذبه ها و فرهنگ آنها بیشتر آشنا شود و عکس های زیبایی برای اینستاگرام خود بگیرد. او در مورد ازدواج زیاد مطمئن نیست. حداقل هنوز در رادار او نیست.

و در آخر برای اینکه راحتر به اطلاعات این پرسونا دسترسی داشته باشید میتوانید از قالب های پرسونا استفاده کنید مثل زیر :

نتیجه گیری

پرسونا ها شخصیت های داستانی هستند که شما برای کمک به درک نیازهای کاربران ، تجربیات ، رفتارها و اهداف خود ، پرسوناها را بر اساس تحقیق خود ایجاد می کنید. ایجاد پرسوناها به شما کمک می کند تا کاربر مورد نظر خود را شناسایی و درک کنید. پرسوناها وظیفه طراحی را آسانتر می کند ، آنها در فرایندهای ایده پردازی شما را راهنمایی می کنند ، و به شما کمک می کنند تا به هدف ایجاد یک تجربه کاربری خوب برای گروه کاربر هدف خود برسید. مشارکت شخصیت ها تأکید می کنند که چگونه داستان ها می توانند شخصیتها را درگیر و زنده کنند.