۱۰ اصل اساسی در نوشتن متن تجربه کاربر (UX Writing)

پیش‌تر دربارۀ چگونگی و چیستی کار نویسنده تجربه کاربر یا همان یو ایکس رایتر برای‌تان نوشته‌ام. اما در نوشتن متن تجربه اصول ظریفی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها خواهم پرداخت. اما پیش از آن اگر:

• بنیان‌گذار یک کسب‌وکار جوان هستید،
• یا به کارِ راه‌اندازی یک نرم‌افزار یا وبسایت مشغولیت دارید،
• در کنار برنامه‌نویس و طراح تجربۀ کاربری به یک نویسندۀ تجربه کاربری هم نیاز دارید.
• او باید در کنار دیگر اعضای گروه، کیفیت ارتباط کاربر با محصول شما را بهبود ببخشد.

غفلت موجبِ پشیمانی است

با این تصور که «حالا همینطوری هم خوبه، بعداً درستش می‌کنیم» نتیجۀ زحمت گروه برنامه‌نویسی و طراحی و توسعۀ بازار را به باد ندهید. صبور باشید و به کیفیت فکر کنید. اگر محصول شما «کاربرپسند» نباشد و نتوانید ارتباط مخاطب را تسهیل کنید، اقبال کمی برای موفقیت خواهید داشت.

اصل یکم: تابلوهای راهنما با چشم‌ها حرف می‌زنند

مغزِ ما پیش از آنکه به «خواندن» اقدام کند، دست به شناسایی تصویری می‌زند. در اولین مواجهه با متن، مغزِ ما به‌دنبالِ بازشناسی تصویری است تا کلمات را با حافظه‌مان مطابقت بدهد و سرعت خواندن و فهم موضوع را بالاتر ببرد.

۱. چطور متن تجربه کاربری بنویسیم با آشناترین واژه‌ها برای عموم مردم. گاهی ایرادی ندارد کلمات و جمله‌های نادرست (غلط‌های مصطلح) را بپذیریم، چون مردم به آن عادت دارند و حالا کاملاً مفهومش را درک می‌کنند. به عادت‌های ذهنی مخاطب خیلی توجه کنیم.

اصل دوم: برای همه بنویسیم

محصول ما برای زنده‌ماندن نیازمند یک بازار گسترده است. تیم توسعۀ بازار روی قشر وسیع و متنوعی از مشتریان حساب کرده است. بنابراین، متن تجربه کاربری یک نرم‌افزار یا وبسایت می‌بایست آنقدر سرراست، ساده، مختصر و گویا باشد که کم‌هوش‌ترین و باهوش‌ترین افراد با آن ارتباط بگیرند.

۲. جواب دوم به چطور متن تجربه کاربری بنویسیم این است: ساده، مختصر، گویا و بدون هر نوع پیچیدگی زبانی و مفهومی

اصل سوم: حمایتگری متن از طراحی

در نوشتن متن تجربه کاربری به این نکته دقت کنید که اینجا جای رفتار ادیبانه یا خلاقۀ ادبی نیست. متن می‌بایست از طراحی حمایت کند.

یک طراحی خوب باید بی‌نیاز از هر نوع متن باشد و کم‌هوش‌ترین افراد هم بتوانند در آن به فعالیت بپردازند. کارکرد متن در اینجا، صرفاً راهنمایی است تا چیزی با چیز دیگر اشتباه گرفته نشود.

۳. برای اینکه بدانیم چطور متن تجربه کاربری بنویسیم خوب است به کارکرد دستگیرۀ در دقت کنیم: موقع عبور از در، هرگز متوجه یک دستگیرۀ خوب نمی‌شویم، اما اگر دستگیره بد باشد، همواره با آن درگیریم. متن باید آنقدر درست و به‌جا و به‌اندازه باشد که حضورش حس نشود؛ درست مثل یک دستگیرۀ خوبِ در.

اصل چهارم: همۀ احتمال‌ها را در نظر بگیریم

با همراهی تیم طراحی تجربه کاربری، همه فرایندها و احتمال‌ها را در نظر بگیریم و برای هر امکانی (از جمله خطاها، پیام‌ها، کلیدها، لینک‌ها، توضیح‌ها) پیش‌بینی داشته باشیم.

۴. در پاسخ به چطور متن تجربه کاربری بنویسیم این را هم اضافه کنیم که: هیچ چیز را از قلم نیاندازیم. بهتر است از همان ابتدا به فکر همۀ احتمال‌ها باشیم نه اینکه در به‌روزرسانی‌های بعدی به فکر چاره بیافتیم.

اصل پنجم: تنها کار نکنیم

تیم طراحی تجربۀ کاربری و نویسندۀ تجربه کاربری می‌بایست ارتباطی بی‌واسطه و مؤثر داشته باشند. آن‌ها باید با هم تصمیم بگیرند برای کجا به متن نیاز دارند و برای کجاها نه. چه متنی کمک‌کننده‌تر است و چه متنی نه. چه متنی بلند و اشتباه و گمراه‌کننده است و چه متنی نه.

۵. در نوشتن متن تجربه کاربری یادمان باشد همیشه و همه‌جا به متن نیاز نداریم. متن فقط باید به‌ضرورت استفاده شود. بدترین وبسایت یا نرم‌افزارها پر از متنِ اضافی و بی‌فایده‌اند.

متن تجربه کاربری برای آسان‌تر کردن روند فعالیت کاربر است نه خوانده‌شدن.

برای انجام‌داده‌شدن بنویسید، نه خوانده‌شدن

اصل ششم: چیزهای اساسی را قایم نکنیم

در طراحی تجربه کاربری و نوشتن متن تجربه کاربری وبسایت به این نکته دقت کنیم: نخستین مواجهه مهمترین مواجهه است.

اگر کسب‌وکارتان خدماتی است یا به فروش نوع خاصی از محصول اشتغال دارید یا برای نرم‌افزار موبایلی‌تان وبسایت طراحی می‌کنید، به یاد داشته باشید که کاربر در نخستین مواجهه باید اساسی‌ترین خدمت و مزیت رقابتی شما را پیدا کند.

۶. در نخستین بخش از وبسایت‌مان پرگویی نکنیم، سرراست و دقیق بگوییم چه هستیم. این کاربر است که تصمیم می‌گیرد در صفحه بماند یا نه. او را با زیاده‌گویی و حرف‌های مبهم گیج نکنیم.

فراموش نکنیم:

بدترین چیز این است که اطلاعات مهم دربارۀ خودمان و کسب‌وکارمان یا نحوۀ خدمات‌رسانی را به صفحه‌های داخلی وبسایت یا بخش‌های بعدی موکول کنیم. کاربر صبور نیست.

اصل هفتم: تبلیغ نکنیم

اگرچه خیلی‌ها فکر می‌کنند وبسایت کسب‌وکار جایی برای تبلیغات است، اما کاربران برای خواندنِ متن‌های پر آب و تاب تبلیغاتی به وبسایت ما سر نزده‌اند. آن‌ها می‌خواهند بدانند ما چه هستیم و چه کار می‌کنیم و چقدر قابل اطمینان هستیم.

۷. در نوشتن متن تجربه کاربری باید فن‌های تبلیغ‌نویسی (کپی‌رایتینگ) را فراموش کرد. مبادا کلمات را برای خوش‌رقصی بچینیم.

اصل هشتم: نظرخواهی کنیم

نظر نویسنده تجربه کاربری در طول فرایند نوشتن قطعی و بی‌ایراد نیست. در جریان نوشتن از افراد مختلف نظر بگیریم تا تحلیل بهتری از رفتار و قضاوت کاربر به دست بیاوریم.

۸. چطور متن تجربه کاربری بنویسیم که موی لای درزش نرود؟ متن‌ها را به قضاوت یک گروه از افراد با دانش و سواد و فهم مختلف بگذاریم.

اصل نهم: بر اجرا نظارت کنیم

متن‌ها بعد از نهایی‌شدن به تیم فنی سپرده می‌شود. مطمئن شویم فرایند درستی برای اعمال متن‌ها تعریف شده. اگر چنین فرایندی وجود ندارد، برای ساختنش اقدام کنیم. گاهی اشتباه متنی به ضرر کل کسب‌وکار تمام می‌شود.

اصل دهم: بازبینی کنیم

وبسایت یا نرم‌افزار ما به‌صورت دوره‌ای به‌روزرسانی می‌شود. متن‌ها هم بی‌نیاز از به‌روزرسانی نیستند. از نظرِ من در سه صورت بازبینی نوشته تجربه کاربری واجب می‌شود:

• به‌روزرسانی‌های فنی دوره‌ای که با افزایش امکانات، تغییر ظاهری، یا بهبودهای مهم همراه‌اند
• اعمال تغییر وابسته به رفتار کاربر (که با بررسی رفتار کاربر در محصول دیجیتال مشخص‌تر می‌شود.)
• تغییر به‌منظور بهبود واژه‌ها و جمله‌ها (همواره باید بازبینی کنیم و اگر به چیز بهتری رسیدیم، به‌صورت دوره‌ای و نه پراکنده، آن‌ها را اعمال کنیم)

ما از به‌روزشدن بی‌نیاز نیستیم

حتی اگر سرعت تغییر در جهان را نادیده بگیریم و خیال کنیم در سال ۱۳۰۰ زندگی می‌کنیم، باز هم از هرروزآموزی بی‌نیاز نیستیم. باید تغییرها و بهبودها را رصد کنیم و تجربۀ بهتری برای دیگران بسازیم.