چه تفاوتی بین استارتاپ استودیو با مراکز نوآوری وجود دارد؟

رقابت در فضای اقتصادی جهان بسیار سخت شده و همین موضوع، بحث استفاده از نوآوری را در سطوح مختلف کسب‌وکارها لازم‌الاجرا کرده است؛ نوآوری‌هایی که باید از دل خود کسب‌وکار خلق شده و اجرایی شوند.

بررسی‌های انجام شده از چند شرکت بزرگ بین‌المللی نشان می‌دهد که بیش از ۵۰درصد مدیران ارشد با فشار حاصل از فضای رقابتی ناشی از نوآوری مواجه هستند. در سال ۲۰۱۴ تقریبا ۱.۶ تریلیون دلار در مجموع صرف بخش توسعه و تحقیق سازمان‌ها شده است. علی رغم این سرمایه‌گذاری گسترده حدود ۸۵ درصد از محصولات ناشی از این نوآوری‌ها با شکست روبه‌رو شده است.

سیستم نوآوری قدیمی ضعف‌های زیادی داشت؛ به همین علت شرکت‌های فناور و تکنولوژی‌محور در پی یافتن روش‌های جدیدی در نوآوری افتادند تا راه‌حلی برای چالش‌های خود پیدا کنند. یکی از این راهکارها، تاسیس مرکز نوآوری اختصاصی بود تا هم مسئولیت تحقیق و توسعه را انجام دهد و هم چالش‌های ناشناخته و قبلی سازمان را برطرف کند.

در مراکز نوآوری چه می‌گذرد؟

یکی از مهم‌ترین عواملی که ایجاد مراکز نوآوری را به یک نیاز تبدیل کرده است، به وجود آمدن تغییرات سریع در فناوری‌های روز دنیا و مسائل اجتماعی جامعه امروز است. مراکز نوآوری با همان ایده جذب خلاقیت‌ها و نوآوری‌های افراد ایجاد شده‌اند و به دنبال عرضه یک محصول به بازار هستند، البته محصولی که بر مبنای دانش و پژوهش ساخته شده و نیازی را برطرف سازد.

معمولا اینطور مراکز بودجه خود را از شرکت‌هایی که به آن وابسته هستند تامین می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که حدود ۴۰درصد از ۲۰۰ شرکت برتر دنیا مراکز نوآوری اختصاصی برای خود راه‌اندازی کرده‌اند؛ زیرا نوآوری راه‌حل جلوگیری از نابودی این شرکت‌هاست.‌

مراکز نوآوری نقش مهمی در توسعه دانش بنیادی و در نهایت تبدیل آن به ثروت ایفا می‌کنند. موفقیت مراکز نوآوری مستلزم پژوهش‌های بنیادی و همکاری با دانشگاه‌ها، دولت و صنعت در جهت طراحی محصولات جدیدی است.

از طرفی سازمان نیز باید برای سازگاری با مرکز نوآوری و ایده‌های مطرح شده از دل آن آماده شود؛ به‌ویژه اینکه معمولا تیم‌های حاضر در این مرکز از تفکر و فعالیت چابک برخوردار هستند که باید با مدل سنتی و سخت سازمان همراه و هماهنگ شود.

اصلی‌ترین وجه تمایز مرکز نوآوری با استارتاپ استودیو

مراکز نوآوری به‌طور مرتب تغییر استراتژی می‌دهند؛ زیرا اغلب برنامه و استراتژی مشخصی ندارند و اهداف تجاری خاصی را دنبال نمی‌کنند. در اصل، یک مرکز نوآوری فضایی امن ایجاد می‌کند تا برای چالش‌ها و دغدغه‌های سازمان خود ایده‌های کاربردی خلق کرده و راه تحقق و موفقیت ایده‌ها را پیدا کند. اما همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، استارتاپ استودیوها دارای یک ساختار کاربردی هستند که با توجه به زیرساخت‌ها و منابع موجود، شانس موفقیت بیشتری برای یک کسب‌وکار نوپا خلق کرده و فرایند رشد و ساخت آن را نیز بهینه‌تر می‌کند.

همچنین هدف اصلی یک استارتاپ استودیو نیز ساخت مدل‌های تجاری خاص است که اکثرا نوآورانه بوده و در طولانی مدت توانایی رشد و ماندگاری در بازار را خواهند داشت.

از طرفی معمولا افراد جهت عضویت در این مراکز درخواست می‌دهند و یا به‌عنوان یک پژوهشگر از آن‌ها دعوت به همکاری می‌شود. همچنین در مراکز نوآوری خبری از درصد سهام کسب‌وکار و استارتاپ نیست و بحث تجاری‌سازی را با یک شریک یا همکار صنعتی یا دولتی انجام می‌دهند؛ در حالی که استارتاپ‌های حاضر در یک استارتاپ استودیو به‌دلیل حمایت‌های صورت گرفته بین ۲۰ تا ۵۰درصد از سهام کسب‌وکار خود را به استارتاپ استودیو اختصاص خواهند داد.

در استارتاپ استودیوها ابتدا روی اعتبارسنجی، کارآمدی و تجاری‌سازی ایده‌های مختلف کار شده و سپس به مرحله جذب تیم پرداخته می‌شود؛ بنابراین مسیر حرکتی ایده و استارتاپ از قبل مشخص است.

مراکز نوآوری به پنج دسته مراکز نوآوری درون سازمانی، مراکز نوآوری دانشگاهی، مراکز نوآوری متکی بر جامعه، پایگاه‌های نوآوری و نوآوری باز تقسیم‌بندی می‌شوند. در ایران تاکنون بیشتر به مدل نوآوری درون سازمانی توسط استارتاپ‌های بزرگ و شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور پرداخته شده است؛ این مراکز تمام فعالیت‌های مربوط به نوآوری از ابتدا تا نمونه اولیه را در قالبی درون سازمانی و در راستای رفع چالش‌های سازمان اصلی انجام می‌دهند.

در پایان می‌توان گفت مرکز نوآوری بستری با هدف اصلی ایجاد تجارت بین استارتاپ‌ها و شرکت‌های بزرگ است. علاوه بر این، برای ملاقات با افرادی که در یک شبکه با یکدیگر تعامل داشته و کار می‌کنند مناسب است. همچنین تیم‌ها و ایده‌های رشد در این مراکز زمینه‌ساز بقا و رقابت‌پذیری سازمان بزرگ‌تر هستند.