چطور شیوه های درست رهبری مدیریت محصول را انتخاب کنیم؟

یک مدیر محصول و یا مالک محصول موفق بودن، به چیزی بیش از دانش مدیریت محصول نیاز دارد! اگرچه توانایی ایجاد یک استراتژی معتبر برای محصول، تهیه نقشه راه قابل اجرا برای آن و در اولویت بندی بک لاگ محصول بودن شک مهم هستند، اما این مهارت ها کافی نمی‌باشند. شما همچنین باید بتوانید دیگران را رهبری و هدایت کنید و از سبک های رهبری به درستی استفاده کنید.

هدایت و رهبری بدون داشتن قدرت

به عنوان شخص مسئول محصول، شما اغلب این اختیار و قدرت را ندارید که به افراد تیم بگویید باید چه کاری را انجام دهند. درعوض، شما باید با تیم توسعه و سایر ذینفعان تعامل و همکاری کنید تا در طراحی، ساخت و ارائه یک محصول جدید و یا ویژگیهای جدید در محصول، به شما کمک کنند. اما همکاری مؤثر، نیاز به رهبری دارد.

متأسفانه، یک راه سرراست و مشخص برای رهبری درست افراد وجود ندارد. در واقع راهکار مناسب بستگی به شرایط دارد. در حالی که بسیاری از افراد، از جمله خود من، طرفدار مدیر محصول آرمان گرایانه هستیم (کسی که از طریق یک چشم انداز مشترک رهبری می کند)، اما این سبک رهبری همیشه مفید نیست. محصولی را در یک شرایط بحرانی فرض کنید که تاریخ انتشارش گذشته و یا بخاطر یک مشکل بزرگ عملکردش متوقف شده است. این فرصتی نیست که بتوان بعنوان به عنوان یک رهبر آرمان گرا و الهام بخش در آن درخشید و افراد تیم را با ایجاد یک هدف انگیزه بخش راهنمایی کرد.

از آنجا که رهبری وابسته به شرایط است، ما باید راهکارهای رهبری را بشناسیم و بدانیم که هر یک از آنها چه زمانی برایمان مناسب هستند. طبقه بندی دانیل گلمن از شش سبک رهبری به ما در این امر کمک می کند. گلمن سبکهای آرمان گرایانه یا Visionary، پیوندجویانه یا Affiliative، مردم سالارانه یا Democratic، مربی‌ گونه یا Coaching، پیشتازانه یا Pacesetting و دستوری و آمرانه یا Coercive را مشخص کرده است. هر سبک رهبری جایگاه خودش را دارد و هیچ کدام همیشه درست نیستند. درعوض، آنها قرار است مکمل یکدیگر باشند. اگر می خواهید یک مدیر محصول توانمند باشید، باید بتوانید همه آنها را بکار بگیرید. به این سبکها به عنوان ابزارهای رهبری فکر کنید که هر کدام نقاط قوت و ضعف خودشان را دارند- مانند اکثر شیوه های مدیریت محصول همچون نقشه راه محصول هدفمند در مقابل نقشه راه محصول مبتنی بر ویژگی.

مدیر محصول آرمان گرا (یا الهام بخش)

این نوع مدیر محصول افراد تیم را به سمت یکسری اهداف مشترک (از جمله یک چشم انداز مشترک) سوق می دهد. او چرایی و دلیل نهایی ایجاد محصول را برای تیم توصیف می کند و با کمک ستاره قطبی محصول افراد را در مسیر درست نگه می دارد. یک رهبر آرمان گرا می گوید: «با من بیا» و به افراد اجازه می دهد تا جزئیات نحوه رسیدن به آنجا را دریابند.

رهبر آرمان گرا بودن، در زمان ایجاد یک محصول جدید یا یک روزرسانی اصلی در محصول، کمک مفیدی می کند. این سبک رهبری حس مالکیت و مسئولیت پذیری مشترک را تقویت می کند و انگیزه و جهت لازم را برای تیم فراهم می سازد. اما همانطور که قبلاً نیز ذکر شد، این سبک رهبری مستلزم آن است که افراد فرصت، تخصص و اشتیاق لازم برای درک چگونگی دستیابی به یک هدف فراگیر را داشته باشند. این مسئله همیشه اتفاق نمی افتد؛ به عنوان مثال، وقتی محصول در شرایط بحرانی است یا وقتی که افراد تیم توجهی به چشم انداز ندارند...

مدیر محصول پیوندجویانه

این نوع مدیر محصول افراد تیم را در اولویت قرار می دهد، هماهنگی ایجاد می کند و روابط مستحکمی برقرار می کند. این اتفاق باعث می شود تا افراد تیم حس کنند که مورد احترام و تقدیر قرار گرفته اند و لذا تعامل و همکاری آنها بهبود می یابد. استفاده از این سبک رهبری به شما کمک می کند تا با یک تیم توسعه جدید و ذینفعان جدید رابطه‌ای مبتنی بر اعتماد ایجاد کنید و لذا ایجاد یک تیم مدیریت محصول جدید را تسهیل می کند. این سبک شبیه به سبک رهبری خدمتگذار یا servant-leadership است که در آن پیشنهاد می شود که رهبران باید به افرادشان خدمت کنند.

در این سبک رهبری باید مراقب دو تله زیر بود:

1. تمرکز بیش از حد بر روی افراد ممکن است منجر به فقدان هدف گرایی در تیم و عدم حصول نتیجه شود. در واقع ممکن است افراد تیم حس کنند که خوب کار کردن آنها با یکدیگر مهمتر از ارائه یک محصول موفق است.

2. کمک به ارتباطات مناسب بین افراد تیم، به ویژه در تیم توسعه محصول، وظیفه اسکرام مستر یا مربی چابک است. بنابراین شما باید مراقب باشید که مسئولیتهای آنها را بر عهده نگیرید. همانطور که قبلا هم گفته ام، هر مالک محصول عالی نیاز به یک اسکرام مستر عالی دارد!

مدیر محصول مردم سالارانه

یک رهبر مردم سالارانه یا دموکراتیک، افراد تیم را درگیر فرآیندهای تصمیم‌گیری می کند و از طریق مشارکت دادن آنها در تصمیمات، توافقات در خصوص محصول حاصل می شود. این سبک رهبری باعث افزایش مسئولیت و مالکیت می‌شود و از دانش و ایده های تیم توسعه محصول و ذینفعان بهره می برد. این سبک برای گرفتن تصمیمات مهم در خصوص محصولاتی که نیاز به مشارکت افراد مختلف برای تولید و ارزیابی ایده های جدید دارند، ایده آل است.

اما توجه داشته باشید که در صورت عدم استفاده صحیح، رهبری دموکراتیک می تواند منجر به فرآیندهای تصمیم گیری های طولانی مدت و تأخیر در تصمیم گیری شود. در بدترین حالت، تصمیمات همیشه توسط یک کمیته اتخاذ می شود و توافقات ضعیفی حاصل می شود. بنابراین باید اطمینان حاصل کنید که افراد درگیر در تصمیم‌گیری، دارای یک هدف یا چشم انداز مشترک باشند. علاوه بر این، با دقت تصمیم بگیرید که چه کسی را مشارکت دهید و کدام قانون و فرآیند تصمیم گیری را می خواهید به کار بگیرید.

مدیر محصول مربی گونه

اگرچه بحث کوچینگ یا مربیگری معمولاً ارتباطی با مدیریت محصول ندارد - بلکه بیشتر وظیفه اسکرام مسترها است- اما باید بخشی از جعبه ابزار رهبری شما باشد: مربی گری به شما در انتقال دانش محصول و دامنه آن به تیم توسعه و ذینفعان کمک می کند و راهکاری بسیار مناسب برای رشد مدیران محصولات تازه کار است.

در زمان مربیگری یک فرد، مطمئن شوید که او با هدایت شدن توسط شما مشکلی ندارد و شما بطور مرتب می توانید بازخورد و راهنمایی لازم را در اختیار او قرار دهید. توجه داشته باشید که مربیگری فرایندی است که نیاز به زمان و تعهد دارد؛ زیرا افراد در جهت دستیابی به اهداف بلند مدت کار می کنند، برای مثال درک بهتر از نیازهای مشتری و کاربر. اگر به پیشرفتهای فوری در تیم نیاز دارید و یا اگر مردم از اینکه مربی‌ آنها باشید خوشحال نیستند، این سبک رهبری مناسب نمی باشد.

مدیر محصول پیشتازانه

مدیران محصول پیشتاز با مثال زدن رهبری می کنند. شما از افراد تیم می خواهید مثل کاری که شما انجام می دهید را انجام بدهند. این سبک رهبری انتظارات روشن و استانداردهای بالایی را تعیین می کند. مدیریت محصول پیشتازانه زمانی مفید است که بخواهید به افراد نشان دهید که چگونه یک کار انجام می شود. برای مثال، نحوه ایجاد نقشه راه محصول، نوشتن داستانهای کاربر و یا اولویت بندی بک لاگ محصول چگونه انجام می شود. در این سبک رهبری نتایج به سرعت حاصل می شود، اما یک نیمه تاریک نیز دارد:

ممکن است مردم احساس غرق شدن پیدا کنند و مرتب نگران این باشند که نتوانند انتظارات شما را برآورده سازند. آنها ممکن است همواره از اشتباه کردن هراس داشته باشند و مسئولیت لازم در مورد اقدامات شان را نپذیرند. این شما هستید که می گویید کارها چگونه انجام شود و اگر کار به نتیجه نرسد، این مشکل شما است.

متأسفانه فقط اینها نیست. مدیریت پیشتازانه به معنای این است که شما استانداردهای بالایی از خودتان انتظار دارید و هرگز از کار خود راضی نیستید. این موضوع می تواند یک نگرش منفی را ایجاد کرده و شما را خسته کند. در بدترین حالت منجر به از پا درآمدن شما می شود. از آنجا که این سبک رهبری یک شمشیر دو لبه است، باید آن را با احتیاط بکار گیرید.

مدیر محصول استبدادی و آمرانه

این نوع مدیر محصول به شیوه مقتدرانه و استبدادی عمل می کند و خواستار موافقت و همراهی فوری افراد است. اگر از این سبک استفاده می کنید، از افراد تیم می خواهید آنچه را که به آنها می گویید، انجام دهند. این رویکرد برای خارج شدن از شرایط بحرانی مفید است. برای مثال مانند خطر قریب الوقوع از دست رفتن یک تاریخ انتشار برای محصول.

اما این سبک رهبری مستلزم آن است که شما بتوانید آنچه را که باید انجام شود، به درستی تشخیص دهید. از این گذشته، این روش می تواند منجر به از بین رفتن انگیزه افراد، مسئولیت پذیری، خود-سازماندهی و حس مالکیت در آنها شود. در این سبک، اجازه اشتباه کردن ندارید و یادگیری در آن محدود است. از آنجا سبک آمرانه تأثیری منفی بر روحیه و شرایط کاری افراد دارد، شما فقط باید از آن در مواقع اضطراری استفاده نمائید.

اگر در شرایط بحرانی هستید که نیاز به تصمیمات قاطع و اقدامات سریع دارد، هراسی از قاطع بودن نداشته باشید. با این وجود، اطمینان حاصل کنید که مرتباً در مورد اهداف و اقدامات خود تأمل می کنید. این سوال را از خود بپرسید که آیا این سبک رهبری همچنان مفید است یا نه.

توجه: این مقاله قبلا در وب سایت گروه ذهن چابک نیز منتشر شده است.