حقوق جزا

حقوق جزا (حقوق کیفری یا جنایی)** شاخه‌ای از حقوق عمومی است که به تعریف جرم، تعیین مجازات‌ها برای مجرمین، حفظ نظم و امنیت عمومی، و حمایت از ارزش‌های جامعه می‌پردازد، که شامل حقوق جزای عمومی (قواعد کلی) و حقوق جزای اختصاصی (جرایم خاص) می‌شود و بر اصول بنیادین عدالت، تساوی در مجازات و پیشگیری از جرم تأکید دارد.

تعاریف و مفاهیم کلیدی:

حقوق عمومی: حقوق جزا در زمره حقوق عمومی است و به رابطه دولت با شهروندان در زمینه نظم عمومی می‌پردازد.

هدف اصلی: برقراری نظم، امنیت، عدالت و حمایت از حقوق افراد و ارزش‌های اجتماعی.

علوم وابسته: به شدت با فقه، فلسفه، جامعه‌شناسی و جرم‌شناسی (علم مطالعه جرم) در ارتباط است.

تقسیم‌بندی اصلی:

حقوق جزای عمومی:

بر قواعد کلی و مشترک حاکم بر همه جرائم تمرکز دارد.

موضوعاتی مانند تعریف جرم، مسئولیت کیفری، و اصول کلی مجازات را بررسی می‌کند.

حقوق جزای اختصاصی:

به تحلیل هر جرم (مانند سرقت، کلاهبرداری، قتل) به طور جداگانه می‌پردازد.

شرایط خاص هر جرم و مجازات‌های مربوط به آن را مطالعه می‌کند.

اصول مهم:

اصل تساوی در مجازات: افراد با جرائم مشابه و شرایط یکسان، مستوجب مجازات‌های برابر هستند.

اصل قانونی بودن جرم و مجازات: هیچ عملی جرم نیست مگر آنکه قانون آن را جرم دانسته و مجازاتی برایش تعیین کرده باشد (مفهوم در حقوق جزا).

زیرشاخه‌های تخصصی:

حقوق جزای اقتصادی

حقوق جزای بین‌الملل

فلسفه حقوق کیفری

جرم‌شناسی و کیفرشناسی (که با حقوق جزا متفاوت است اما مرتبط است).