دلیل نوسان خلقی زمان پریود چیست؟ (علائم سندرم پیش از قاعدگی و روش درمان آن)

بسیاری از خانم‌ها قبل از قاعدگی خود، تغییرات خلقی و برخی علائم روان‌شناختی دیگر را تجربه می‌کنند. در مورد اکثر افراد این علائم نسبتا خفیف است. با این حال، برخی از زنان ممکن است علائم شدیدی را تجربه کنند که در روابط شخصی و زندگی روزمره‌ی آن‌ها تداخل ایجاد کند.

در این مقاله، علل تغییرات خلقی قبل از پریود و سایر علائمی که ممکن است فرد در این دوره تجربه کند را بررسی می‌کنیم. علاوه بر این اطلاعات مفیدی درباره‌ی چگونگی درمان این تغییرات خلقی و زمان مراجعه به پزشک برای شما ارائه شده است. با ما همراه باشید.

علت بروز اختلالات خلقی در زمان قاعدگی

نوسانات خلقی قبل از پریود مسأله‌ای متداول است.

طبق اعلام مرکز سلامت روان زنان ایالات متحده، برخی از افراد نسبت به تغییرات هورمونی طبیعی که در طی چرخه‌ی قاعدگی اتفاق می‌افتند حساسیت زیادی نشان می‌دهند. این حساسیت بیش از حد ممکن است فرد را مستعد نوسانات خلقی قبل از قاعدگی کند.

همچنین نوسانات شدید خلقی قبل از قاعدگی گاهی اوقات می‌تواند نشان‌دهنده‌ی یک بیماری زمینه‌ای باشد.

• اصول اولیه‌ی رژیم آنابولیک برای افزایش حجم عضلانی و کاهش چربی

سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

اصطلاح سندرم پیش از قاعدگی (PMS) توصیف‌کننده‌ی انواع علائم جسمی، عاطفی و رفتاری‌ است که قبل از قاعدگی رخ می‌دهند.

بسیاری از زنانی که قاعدگی دارند علائم سندرم پیش از قاعدگی را هم تجربه می‌کنند که به طور معمول شامل علائم خفیفی است. با این حال، بخشی از مبتلایان به سندرم پیش از قاعدگی ممکن است علائم شدیدتر بالینی را تجربه کنند که در ادامه درباره‌ی این حالت‌ها بیشتر توضیح می‌دهیم.

اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD)

اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی یک شکل شدیدتر از سندرم پیش از قاعدگی است. تفاوت اصلی بین سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD) شدت و مدت زمان علائم آن‌ها است.

فرد مبتلا به اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی دچار تغییرات خلقی قابل‌توجهی می‌شود که می‌تواند در روابط شخصی و شغلی او تداخل ایجاد کند. این علائم می‌توانند پس از پایان دوره‌ی قاعدگی هم ادامه داشته باشند.

تشدید قبل از قاعدگی (PME)

فردی که از قبل به یک بیماری یا اختلال روانی مبتلا است، در هنگام پریود ممکن است بیماری او نسبت به قبل از پریود شدیدتر شود. اصطلاح پزشکی مربوط به این حالت تشدید قبل از قاعدگی است.

برخی از مشکلات و اختلالات روانی که ممکن است کمی قبل از پریود شدیدتر شوند به شرح زیر هستند؛

• اضطراب
• افسردگی
• اختلال دو قطبی

طبق اعلام انجمن بین‌المللی اختلالات قبل از قاعدگی، تشخیص اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی و اختلال تشدید قبل از قاعدگی دشوار است. با این حال، مهم است که فرد درباره‌ی وضعیت خود به تشخیص صحیحی برسد، زیرا گزینه‌های درمانی برای هر بیماری متفاوت است.

علائم اختلالات قاعدگی

علائم و نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی و اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی مشابه است. تفاوت‌های کلیدی بین این دو بیماری شدت و مدت زمان علائم است.

فردی که به هر دو بیماری مبتلا است ممکن است علائم جسمی، رفتاری، روانی یا ترکیبی از این علائم را تجربه کند. این علائم در ادامه آورده شده‌اند؛

علائم جسمی

• سردرد
• افزایش یا کاهش اشتها
• نفخ
• خستگی یا بی‌حالی
• حساسیت پستان‌ها
• تورم پاها یا دست‌ها
• دردهای مفصلی یا عضلانی
• مشکل در خوابیدن

علائم رفتاری

• مشکل در تمرکز
• خستگی
• فراموشی

علائم روان‌شناختی

• نوسانات خلقی
• احساس خستگی روحی بیش از حد
• گریه کردن بدون دلیل
• از دست دادن علاقه نسبت به بیشتر فعالیت‌ها
• غم و اندوه ناگهانی
• حساسیت شدید نسبت به طرد شدن
• کناره‌گیری اجتماعی
• اضطراب
• حالت افسردگی
• تحریک‌پذیری

آیا تجربه کردن این حالت‌ها عادی هست؟

تغییرات خلقی و سایر علائم مرتبط با سندرم پیش از قاعدگی بسیار شایع است. حداقل ۹۰٪ کسانی که سیکل قاعدگی دارند علائم جسمی یا روانی سندرم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند. برای اکثر خانم‌ها، این علائم شدید نیستند.

با این حال، اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی هم غیر معمول نیست، و بین ۳ تا ۸ درصد از زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این علائم معمولا در سنین ۲۰ سالگی شروع می‌شوند و ممکن است با گذشت زمان شدیدتر شوند.

برخی از عوامل اصلی خطرساز برای ابتلا به اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی به شرح زیر هستند؛

• استرس
• سابقه‌ی ابتلا به اختلالات خلقی یا اضطرابی
• سابقه‌ی خانوادگی در مورد ابتلای به اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی

درمان و مدیریت نوسانات خلقی پیش از قاعدگی

چندین گزینه‌ی درمانی بالقوه برای افرادی که قبل از پریود با نوسانات خلقی روبه‌‌رو می‌شوند وجود دارد. برخی از گزینه‌های معمول شامل درمان‌‌های زیر است؛

درمان‌های طبیعی و تغییر سبک زندگی

برخی درمان‌های غیردارویی می‌تواند به کاهش فرکانس و شدت تغییرات خلقی قبل از قاعدگی کمک کند که در ادامه آورده شده است؛

• ثبت وضعیت خلقی در یک دفترچه: شما می‌توانید نوسانات خلقی خود و زمان بروز آن‌ها در دوره قاعدگی را ثبت کنید. این کار می‌تواند به شما کمک کند تا علل هورمونی تغییرات خلقی خود را تشخیص داده و وقوع آن‌ها را پیش‌بینی کند.
• رعایت یک رژیم غذایی متعادل: یک رژیم غذایی متعادل که حاوی میزان کمی از قند و شکر، سدیم و کافئین باشد می‌تواند به کاهش تغییرات خلقی شما کمک کند.
• ورزش منظم: طبق اعلام مرکز بهداشت روان زنان ایالات متحده، ورزش‌های هوازی منظم می‌تواند علائم عاطفی و جسمی سندرم پیش از قاعدگی و اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی را کاهش دهد.
• کاهش استرس: یوگا، مدیتیشن یا روان‌درمانی می‌تواند به کاهش سطح استرس و تعادل روحیه‌ی شما کمک کند.
• مصرف داروهای گیاهی: طبق نتایج یک پژوهش که در سال ۲۰۱۷ انجام شد و شامل هشت آزمایش کنترل شده تصادفی بود، مصرف دم‌نوش داروی گیاهی معروف به پنج انگشت به‌عنوان یک درمان ایمن و مؤثر برای رفع علائم مربوط به سندرم پیش از قا‌عدگی و اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی تشخیص داده شد.
• مصرف مکمل‌های حاوی کلسیم: مصرف مکمل‌های حاوی کلسیم اضطراب، افسردگی و تغییرات عاطفی مرتبط با سندرم پیش از قاعدگی را بهبود می‌بخشند.

درمان دارویی

چندین گزینه‌ی دارویی وجود دارند که می‌توانند به درمان تغییرات خلقی قبل از پریود کمک کنند.

یک گزینه داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی است. برخی از افراد هنگام مصرف داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی متوجه بهبود علائم سندرم پیش از قا‌عدگی خود می‌شوند، در حالی که درباره‌ی برخی دیگر از افراد علائم آن‌ها بدتر می‌شود. به همین علت، شما باید با دقت علائم خود را بررسی کنید و در صورت لزوم نیاز به درمان‌های جایگزین به پزشک خود مراجعه کند.

اگر فردی به سندرم پیش از قا‌عدگی یا اختلال ناخوشی پیش از قا‌عدگی شدید مبتلا باشد، پزشک وی ممکن است یکی از داروهای زیر را برای او تجویز کند؛

• مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین و نوراپی نفرین (SSNRI): پیام‌رسان‌های شیمیایی موجود در مغز شامل سروتونین و نوراپی نفرین برای تنظیم خلق و خو بسیار مهم هستند. مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین و نوراپی نفرین مانند ونلافاکسین و دولوکستین سطح این مواد شیمیایی را در مغز افزایش می‌دهند. آن‌ها معمولا خط اول درمان اختلال ناخوشی پیش از قا‌عدگی هستند.
• بنودیازپین‌ها: این گروه نوعی داروی آرام‌بخش هستند. آن‌ها عضلات را شل می‌کنند و به کاهش سرعت برخی از فعالیت‌های مغزی کمک می‌کنند. پزشکان ممکن است برای درمان اختلالات خواب و اضطراب بنزودیازپین تجویز کنند. بنزودیازپین معروف به آلپرازولام در درمان اختلال ناخوشی پیش از قا‌عدگی مفید به نظر می‌رسد.
• داروهای ضد اضطراب: ضد اضطراب بوسپیرون می‌تواند یک درمان مفید برای اختلال ناخوشی پیش از قا‌عدگی باشد.
• رژیم غذایی ADHD؛ برای کنترل اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی چه بخوریم و چه نخوریم؟

چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت بروز تغییرات خلقی یا سایر علائم مربوط به سندرم پیش از قا‌عدگی یا اختلال ناخوشی پیش از قا‌عدگی، شما باید با پزشک خود صحبت کنید و اگر نوسانات خلقی شدید یا مختل‌کننده است، حتما باید در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.

در هنگام معاینه، پزشک ممکن است سعی کند احتمال وجود اختلالات روان‌شناختی احتمالی، مانند افسردگی یا اضطراب را رد کند. این گام مهمی در تمایز اختلال ناخوشی پیش از قا‌عدگی از تشدید قبل از قا‌عدگی خواهد بود.

پس از تشخیص، پزشک ممکن است برخی تغییرات مربوط به سبک زندگی را به شما توصیه کند یا حتی ممکن است درمان‌های دارویی را برای شما تجویز کند.

نکته‌ی پایانی

بسیاری از زنان قبل از پریود خود تغییرات خلقی و علائم روحی و جسمی دیگری را تجربه می‌کنند. درباره‌ی برخی از افراد، این نوسانات خلقی شدید است و می‌تواند نشانه وجود اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی یا تشدید قبل از قاعدگی باشد.

اقدامات زیادی وجود دارد که شما می‌توانید برای کاهش تغییرات خلقی و سایر علائم قبل از قا‌عدگی خود انجام دهید. این‌ها می‌تواند شامل اعمال برخی تغییرات در سبک زندگی مانند رعایت رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و کاهش سطح استرس باشد.

اگر علائم شما شدید است یا اعمال تغییرات در سبک زندگی برای شما مؤثر نبود، شما باید به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک احتمالا داروهایی را برای کمک به کاهش دفعات و شدت تغییرات خلقی تجویز می‌کند.