۷ حقیقت درباره‌ی ADHD در بزرگسالان که باید بدانید

اکثر افراد وقتی که به ADHD (اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی) فکر می‌کنند، معمولاً یک کودک خردسال را تصور کنند که مدام در حال دویدن در خانه و مدرسه است و لحظه‌ای آرام و قرار ندارد. اگرچه اختلال بیش فعالی و نقص توجه اغلب در اوایل کودکی شروع می‌شود، اما تخمین زده می‌شود که ۴ درصد از بزرگسالان نیز به این بیماری مبتلا هستند و بسیاری از آن‌ها حتی از وجود آن هم اطلاعی ندارند.

در واقع ADHD یک اختلال مغزی است و در کودکان علائمی از قبیل بیش فعالی، نقص توجه یا رفتارهای تکانشی را به همراه دارد که عملکرد او را به لحاظ تحصیلی و در زندگی شخصی مختل می‌کنند. علائم این اختلال در میان بزرگسالان هم می‌تواند به صورت بی‌نظمی و مشکل در اولویت‌بندی امور، برنامه‌ریزی ضعیف، تغییرات خلقی، مشکل در انجام وظایف کاری و تحصیلی و موارد دیگر ظاهر شود. هنوز به طور کامل مشخص نیست که علت بروز ADHD چیست، اما شواهد نشان می‌دهد که این مسئله ممکن است با ژنتیک، عوامل محیطی خاص (مانند قرار گرفتن در معرض سرب) یا هر دو مورد مرتبط باشد.

دکتر آرچر، روان‌پزشک و عضو انجمن سلامت روان آمریکا می‌گوید: «این اختلال هنوز به طور کامل شناخته شده نیست و این عدم درک و شناخت منجر به بروز سوءتفاهم زیادی در مورد مبتلایان به آن می‌شود.»

در ادامه‌ی این مقاله، افراد بزرگسال مبتلا به ADHD برخی از حقایق مربوط به این بیماری و روش‌های مقابله با آن را بر اساس تجارب خود بیان کرده‌اند. برای آشنایی بیشتر با این اختلال و روش‌های کنترل آن با ما همراه باشید.

۱. اختلال ADHD معمولا در بزرگسالی بهبود می‌یابد، اما همیشه اینطور نیست

تحقیقات نشان داده است که علائم ADHD یعنی بیش فعالی و تکانشگری اغلب پس از سال‌های نوجوانی کاهش می‌یابد، اما تخمین زده می‌شود که نیمی از افراد مبتلا به ADHD این علائم را با خود در بزرگسالی هم حفظ می‌کنند. در مورد برخی از افراد هم، علائم با افزایش سن بدتر می‌شوند.

بریت بیشف، ۲۹ ساله، کارشناس بازاریابی دیجیتال، به خاطر می‌آورد که والدین و معلمان رفتار او را به عنوان حالتی از بیش فعالی تلقی می‌کردند و معتقد بودند بزرگ‌تر که بشود در نهایت می‌تواند آن حالت را پشت سر بگذرد.

بیشف همچنین به خاطر می‌آورد: «مادرم همیشه تصور می‌کرد که من یک رؤیاپرداز هستم. یکی از معلمانم قسم می‌خورد که من می‌توانم صدای لامپ اتاق یا صدای تیک‌تاک ساعت روی دیوار را بشنوم و حواسم بخاطر آن‌ها پرت می‌شود.»

امروزه برخی از علائم بیشف برطرف شده است، اما برخی دیگر همچنان باقی مانده است.

«بی‌توجهی من نیز به میزان قابل‌توجهی بهبود یافته است. در حال حاضر من بیشتر می‌توانم تمرکز و توجهم را کنترل کنم و به آنچه که غیرضروری است توجه نکنم. با این حال، بیش فعالی و سیل افکار من با افزایش سن کمی افزایش یافته است.»

دکتر آرچر می‌گوید علتی که بسیاری از افراد فکر می‌کنند ADHD می‌تواند با افزایش سن درمان شود این است که اکثر مردم با افزایش سن و تجاربشان در تنظیم شیوه‌ی زندگی خود برای مدیریت علائمشان، بهتر عمل می‌کنند.

او می‌گوید: «با افزایش سن، این‌طور نیست که مغز شما تغییر کند. اما چند اتفاق برای شما رخ می‌دهد: شما یاد می‌گیرید که چگونه عملکرد مغز خودتان را درک کنید و نحوه‌ی مطالعه یا نحوه‌ی کار خود را بر اساس آن تغییر دهید.»

۲. دارو تنها راه درمان ADHD نیست

دکتر آرچر توضیح می‌دهد: «با وجود اختلال ADHD، مرکز توجه مغز دچار اخلال شده و همیشه با حداکثر کارایی خود فعالیت نمی‌کند. به همین دلیل است که برای این بیماری دارو تجویز می‌شود. آن‌ها مغز را به گونه‌ای تحریک می‌کنند که فرد مبتلا به ADHD قادر به تمرکز بیشتر حفظ توجه خود باشد.»

وی می‌افزاید: «اما برای برخی از افراد، کنترل علائم ADHD بدون دارو هم امکان‌پذیر است. یکی از استراتژی‌هایی که افراد مبتلا به ADHD آموخته‌اند این است که مهلت‌های کاذب یا اولیه را برای خود مشخص کنند و تا آخرین لحظه منتظر بمانند تا آن وقت پروژه‌هایشان را به پایان برسانند. استرس یا وحشت کمی که با این کار به وجود می‌آید در واقع به تمرکز بیش از حد مغز این افراد کمک می‌کند.»

پیتر شنکمن، ۴۴ ساله، تهیه‌کننده‌ی پادکست با موضوع ADHD می‌افزاید نظم و انضباط بیشتر و یک برنامه‌ریزی روزانه نیز می‌تواند به مدیریت علائم این اختلال کمک می‌کند. او می‌گوید: «من چیزی دارم که تمایل دارم آن را قوانین غیرقابل تغییر زندگی بنامم که نه تنها به من کمک می‌کنند تا وظایف روزانه‌ی خود را پشت سر بگذارم، بلکه به من کمک می‌کنند تا از این اختلال به نفع خودم استفاده کنم و از من یک فرد بهتر می‌سازد.»

«من هر روز رأس یک ساعت مشخص از خواب بیدار می‌شوم. من مشروب نمی‌خورم و من یک کمد سازماندهی‌شده‌ی مضحک دارم. اگر من چند عدد کمربند، شلوار، ژاکت و یا هر چیز دیگری داشتم، به این فکر می‌کردم که: اوه، من آن ژاکت را به خاطر دارم! لورا آن ژاکت را به من داد! راستی حال لورا چطور است؟ احتمالاً به خاطر کرونا خیلی چاق شده! راستی اسم دوست لورا چه بود؟ و سه ساعت بعد من هنوز برای خارج شدن از خانه حاضر نشده‌ام. داشتن یک برنامه‌ی روزانه نمی‌گذارد که به راحتی از مسیر برنامه‌هایم خارج شوم.»

دکتر آرچر همچنین معتقد است که بسیاری از بیماران می‌توانند برای درمان علائم خود از خدمات مشاوره و روان‌درمانی بهره‌مند شوند: «روان‌درمانی باید همیشه اولین خط درمان باشد نه دارو. من در موارد شدید که به روان‌درمانی جواب نمی‌دهند با دارو مخالف نیستم، اما ترجیح می‌دهم درمان‌های دیگر را هم قبل از تجویز دارو امتحان کنم.»

۳. اختلال ADHD ناهماهنگی در تمرکز است، نه ناتوانی در تمرکز

میشلن واسیل، ۴۴ ساله، روان‌درمانگر ازدواج و خانواده، که در ۴۱ سالگی متوجه شده ADHD دارد می‌گوید: «از نظر من ADHD همانند باز کردن ۵۰ صفحه‌ی مختلف در مرورگر رایانه است که شما مدام از یک صفحه به آن صفحه می‌پرید، بدون اینکه هیچ‌کدام را کامل بخوانید. اما گاهی اوقات هم می‌توانید بیش از حد تمرکز کنید و تغییر شگرفی در جهان ایجاد کنید.»

دکتر آرچر می‌گوید: «این مسئله کاملاً منطقی است. افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی می‌توانند به خوبی روی موضوعاتی که به نظر آن‌ها هیجان‌انگیز و جالب است، تمرکز کنند. اما وقتی مغزشان کسل می‌شود، ذهن به راحتی شروع به پرسه زدن می‌کند.»

۴. افراد مبتلا به ADHD تنبل یا احمق نیستند

ترنا بل در ۱۵ سالگی متوجه شد که به ADHD مبتلا است. در حال حاضر تقریباً در ۴۰ سالگی، او در حال توسعه‌ی دومین پروژه استارت‌آپی خود با نام TVrunway است، اولین استارت‌آپ او یک فعالیت کارآفرینی در حوزه‌ی ترجمه بود.

او می‌گوید: «در حالی که من اولین شرکت خودم را داشتم، به عضویت میزگرد تجاری کاخ سفید در آمدم و در آن دوره دو بار با رئیس‌جمهور تماس گرفتم. بنابراین وقتی که چکی را برای پرداخت صورتحساب‌ها می‌کشم اما فراموش می‌کنم آن را ارسال کنم، یا وقتی که در وسط یک مکالمه شروع به تعریف کردن داستانی می‌کنم، اطرافیانم به من نگاه می‌کنند و این مسئله فکر می‌کنند که کارهای شگفت‌انگیز و بزرگی که من قادر به انجام آن‌ها هستم، مطمئناً برایم سخت نیستند، اما حقیقت این است انجام آن کارهای بزرگ برای کسی با اختلال ADHD، واقعاً سخت است. در واقع من هر روز برای انجام کوچک‌ترین وظایفم بسیار تلاش می‌کنم.»

افراد مبتلا به ADHD همچنین دارای ضریب هوشی برابر با افرادی هستند که این شرایط را ندارند. دکتر آرچر می‌گوید: «در حقیقت، بسیاری از مطالعات نشان داده که هوش یک فرد مبتلا به ADHD هیچ تفاوتی با کسی که مبتلا نیست، ندارد.»

۵. اختلال ADHD در بزرگسالان نیز می‌تواند باعث شود رفتار فرد عجیب و غریب به نظر برسد

در مورد کریس ریتر، استاد دانشگاه و نویسنده، ADHD معمولاً زمانی نمود پیدا می‌کند که او با افراد دیگر ارتباط برقرار می‌کند. ریتر که ۵۳ سال دارد می‌گوید: «من به معنای واقعی کلمه باید به خودم یادآوری کنم که به چشمان آن‌ها نگاه کنم، روی آنچه که طرف مقابل می‌گوید تمرکز کنم و به آن‌ها زمان کافی بدهم تا صحبت‌هایشان را ابراز کنند قبل از اینکه تمرکزم را صرف کار بعدی‌ای بکنم که در مغزم پرسه می‌زند.»

مانند شنکمن، رایتر نیز با پیروی از یک برنامه‌ی شلوغ و سریع، انرژی خود را به شکلی درست هدایت می‌کند اما این کار می‌تواند باعث ایجاد اصطکاک با دیگران شود. او می‌گوید: «برای حفظ تمرکزم، سعی می‌کنم در مدت زمان کوتاه‌تری فعالیت‌های مختلف را به صورت چند کار باهم انجام دهم. به همین دلیل، من تمایل دارم که توجه کامل خود را صرف اطرافیانم نکنم.»

ویل استیوارد، ۲۵ ساله و کارآفرین که مبتلا به ADHD است، می‌گوید: «شما همچنین ممکن است به واسطه‌ی این اختلال بسیار احساس تنهایی کنید.» او ادامه می‌دهد: «سخت‌ترین چیز برای من همین احساس تنهایی است که ADHD می‌تواند در مواقعی ایجاد کند، یعنی حالتی که به نظر می‌رسد مردم شما را درک نمی‌کنند. من متوجه این مسئله شده‌ام که اغلب اطلاعات را به شیوه‌ای مختلف نسبت به سایر افراد پردازش می‌کنم.»

۶. اختلال ADHD می‌تواند یک دارایی باارزش باشد

به گفته دکتر آرچر، ADHD مزایای زیادی دارد، مانند تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری بالا و توانایی حفظ خونسردی در شرایط بحرانی.

یک مطالعه بر روی دانشجویان دانشگاه‌های آمریکا انجام شده، سطح تاب‌آوری روان‌شناختی افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی/ نقص توجه در مقایسه با افرادی که دارای اختلال بیش فعالی نبوده‌اند، را بررسی کرد. محققین دریافتند که افراد مبتلا به ADHD در کل انعطاف‌پذیرتری ذهنی بیشتری دارند.

دکتر آرچر می‌گوید: «اگر شما وضعیت مغز فرد مبتلا به ADHD را درک کنید، آن وقت نتایج این تحقیق برایتان کاملاً منطقی به نظر می‌رسد. اگر شما مبتلا به اختلال بیش فعالی باشید و وارد دانشگاه شوید و تمام چالش‌های مربوط به آن را پشت سر بگذارید، پس باید بسیاری از کارها را خودتان انجام داده باشید و بسیاری از مسائل را به تنهایی تجربه کرده باشید.»

تد بهر، ۷۳ ساله، مربی مهارت‌های مربوط به ADHD می‌گوید: «بزرگ‌سالان مبتلا به ADHD معمولاً بسیار خلاق هستند.» او می‌افزاید: «بسیاری از هنرمندان، موسیقیدانان و کارآفرینان مبتلا به ADHD هستند. این افراد همچنین توان ریسک‌پذیری خوبی دارند.»

۷. همدلی و درک دیگران مهم‌ترین چیز است

کریس نیلی، روان‌درمانگر ۳۳ ساله و مددکار اجتماعی می‌گوید: آگاهی شخصی از علائم ADHD بسیار مهم است، اما حمایت خانواده و اجتماع نیز به همان اندازه مهم است.

نیلی ادامه می‌دهد: «تکانشگری، فراموشی و افکار سریع من به عنوان یک همسر و والدین فرزندانم برای آن‌ها چالش‌هایی را ایجاد می‌کند. حمایت همسرم به ما این امکان را می‌دهد تا برای کنار آمدن با هم تلاش کنیم.»