شتاب دهنده چیست؟

موج تبلیغاتی جدیدی که در سال‌های گذشته پیرامون موضوع‌های «استارتاپ» و «سرمایه‌گذاری» به راه افتاده است، سبب پیدایش نقش‌آفرینان جدیدی در این عرصه شده است. گروهی از این نقش‌آفرینان که توجهات را به خود جلب کرده اند، «شتاب‌دهنده‌ها» هستند؛ اما بررسی‌های موشکافانه‌ای پیرامونشان صورت نگرفته است. علاوه بر این، شتاب دهنده معمولا با دیگر حمایت‌کنندگان مرحله‌ی اولیه‌ی استارتاپ‌ها از قبیل: انکوباتور‌، انجل‌، VC و … ، اشتباه گرفته می‌شود.

در یک ارزیابی که اخیرا توسط «Brookings Institution» صورت گرفته‌ است، موارد گیج‌کننده‌ی پیرامون شتاب‌دهنده‌ها، با ارائه‌ی تصویری بسیار واضح‌تر، از آن‌چه که انجام می‌دهند، کاهش پیدا کرده و نیز، تفاوت آن‌ها با دیگر حامیان مراحل اولیه‌ی استارتاپ نیز مشخص شده است. همچنین، بررسی دقیقی در مورد اثربخشی شتاب‌دهنده‌ها برای دست‌یابی به اهداف تعیین شده و برخی از بهترین شیوه‌ها برای برنامه‌های شتاب‌دهنده‌ها صورت خواهد گرفت.

شتاب‌دهنده‌ها در جامعه‌ی استارتاپی نقشی فزاینده را ایفا می‌کنند. شواهد اولیه نشان می‌دهد که پتانسیل قابل‌توجهی در شتاب‌دهنده‌ها برای بهبود نتایج ابتدایی استارتاپ‌ها وجود دارد و این مزیت، سبب نفوذ گسترده‌تر شتاب‌دهنده‌ها در جامعه‌ی استارتاپی شده است. با این حال، شتاب‌دهنده‌ها با برنامه‌های متنوع و گسترده‌ی خود، تاثیری قابل اندازه‌گیری بر اکوسیستم دارند. هرچند این تاثیرات، در شتاب‌دهنده‌های مختلف با یکدیگر تفاوت دارد. کیفیت کار حائز اهمیت است.

شتاب‌دهنده چیست؟

شتاب‌دهنده‌ها در مراحل اولیه، از کمپانی‌های در حال رشد با ارائه‌ی دوره‌های آموزشی، منتورینگ و تسهیلات مالی حمایت می‌کنند. استارتاپ‌ها برای یک بازه‌ی زمانی مشخص و به عنوان گروهی از شرکت‌ها، وارد شتاب‌دهنده‌ها می‌شوند. بستر و تجربه‌ی شتاب‌دهنده، فرآیند آموزش فشرده، سریع و همه‌جانبه است که هدف آن، تسریع چرخه‌ی زندگی شرکت‌های جوان و نوآور و فشرده‌کردن سال‌ها «ارزشِ آموزش در کار» تنها در چند ماه است.

«سوزان کوهن» از دانشگاه «ریچموند» و «ییل هوچبرگ» از دانشگاه «رایس»، ۴ عامل که شتاب‌دهنده‌ها را منحصر به فرد می‌کند، برجسته‌ می‌کنند:

• آن‌ها دوره‌ای ثابت دارند. (fixed-term)
• فعالیتشان بر پایه‌ی همکاری و کار گروهی است. (cohort-based)
• هدایتی بر مبنای منتوریگ و آموزش دارند. (mentorship-driven)
• در روزی تحت عنوان «DemoDay» استارتاپ‌ها از آن‌ها خارج شده و به سرمایه‌گذاران معرفی می‌شوند.

هیچ یک از دیگر تسهیل‌گران مرحله‌ی اولیه مانند انکوباتورها، انجل‌ها و … مجموعه‌ی این ۴ عنصر را با هم، در اختیار ندارند. ممکن است اشتراکاتی بین اهداف و عملکرد‌های شتاب‌دهنده و دیگر تسهیل‌گران مرحله‌ی اولیه وجود داشته باشد؛ اما مشخصا آن‌ها در مدل کسب و کار و ساختارهای تحریک‌کننده با هم تفاوت دارند.

مقایسه‌ی ۴ موسسه‌ی تسهیل‌ده مرحله‌ی اولیه‌ی استارتاپ‌ها

با این حال، این مولفه‌ها هم‌چنان گیج‌کننده هستند. بنا بر واقعیت، از نزدیکِ ۷۰۰ سازمان آمریکایی که با عنوان «شتاب‌دهنده» یا «شتاب‌دهنده/انکوباتور» یا مشابه آن‌ها شناخته شده اند، این ۴ معیار، تنها در کمتر از یک سوم آن‌ها همزمان قابل مشاهده است. به بیان دیگر، بر اساس این معیار‌ها، دو مورد از هر سه مورد شتاب‌دهنده، در واقع شتاب‌دهنده نیستند.

چرا شتاب‌دهنده؟

چیزی که مشخص است این است که شتاب‌دهنده‌ها در سال‌های اخیر جای پای خود را محکم کرده و تاثیرات خود را بر اکوسیستم به نمایش گذاشته اند؛ اما سوال این‌جاست که چرا استارتاپ‌ها می‌خواهند به هر راه ممکن، به یک شتاب‌دهنده متصل شوند؟

«برد فلد»، یکی از موسسین «TechStars»، تجربه‌ی شتاب‌دهنده را به یک آموزش غریزی تشبیه کرد. جایی که دوره‌ای شدید و متمرکز و فرصتی برای یادگیری سریع را برای بنیان‌گذاران شرکت فراهم می‌آورد.

«یادگیری به وسیله کار»، یک مولفه‌ی حیاتی برای فرآیندهای پر ریسک همچون سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. بنابراین شتاب‌دهنده‌ها ارزشِ سال‌ها یادگیری را در یک دوره‌ی چند ماهه خلاصه می‌کنند.

صحبت‌های برد فلد، محسوس به نظر می‌آید؛ اما گواه و سند این نظریه چیست؟ ۴ موضوع، به درک ما پیرامون این مطلب کمک می‌کند:

• هنگامی‌که دو گروه که یکی از آن‌ها در برنامه‌ی شتاب‌دهی شرکت داشته و دیگری نداشته است را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم، درمی‌یابیم که گروهی که از برنامه‌ی شتاب‌دهی فارغ‌التحصیل شده اند، در رسیدن به نقاط کلیدی کسب و کار خود، شتاب بیشتری داشتند مانند: زمان پیوستن به VCها، خروج از طریق مالکیت غیر، بدست آوردن کشش مشتری و … با این حال، این اثرات مثبت ممکن است در برنامه‌ی شتاب‌دهی بسیاری از شتاب‌دهنده‌ها دیده نشود؛ چراکه به نظر می‌رسد خیلی از این برنامه‌ها، به توسعه‌ی استارتاپ کمک نمی‌کند و در بعضی موارد حتی می‌تواند سرعت حرکت را کاهش دهد.
• با مقایسه‌ی بین تیم‌هایی که تحت حمایت شتاب‌دهنده قرار می‌گیرند و تیم‌هایی که تحت حمایت دیگر تسهیل‌گران مرحله‌ی اولیه مانند انجل‌ها قرار می‌گیرند، درمی‌یابیم که فارغ‌التحصیلان دوره‌ی شتاب‌دهی یک شتاب‌دهنده، به مراتب سریع‌تر به دوره‌ی بعدی سرمایه‌گذاری خود دست پیدا می‌کنند.
• تحقیقات نشان می‌دهند که یکی از مهم‌ترین کانال‌هایی که شتاب‌دهنده‌ها به وسیله‌ی آن به توسعه‌ی سرمایه‌گذاری‌ها کمک می‌کنند، مطالعه در تجربه‌ی شتاب‌دهنده است. به بیان دیگر، ارزش واقعی شتاب‌دهنده‌ها از محیط آموزش فشرده‌ی خود پدیدار می‌شود.
• شتاب‌دهنده‌ها تاثیر مثبت و مستقیم بر اکوسیستم کار‌آفرینی منطقه‌ای دارند، خصوصا بخاطر محیط مالی‌ای که پیرامون خود ایجاد می‌کنند. حوزه‌های متروپولیتنMetropolitan که در آن یک شتاب‌دهنده ایجاد می‌شود، فعالیت‌‌های مالی بیشتری را در حوزه‌های بذرمایه و دیگر سطوح سرمایه‌گذاری و کارآفرینی سازمان‌دهی می‌کنند که ظاهرا این فعالیت‌ها تنها به خودشان محدود نمی‌شود.

به اختصار، شتاب‌دهنده‌ها می‌توانند تاثیر مثبتی بر عملکرد استارتاپی که با آن‌ها کار می‌کند، داشته باشد؛ حتی به مراتب بیشتر از دیگر تسهیل‌گران اولیه؛ اما این یافته‌ها، بر همه‌ی شتاب‌دهنده‌های جهانی صدق نمی‌کنند و برنامه‌های پیشروی زیادی دیده شده است که منزوی شده اند. شواهد اولیه حاکی از این است که شتاب‌دهنده‌ها ممکن است تاثیر مثبتی بر یک جامعه در جذب بذرمایه و دیگر تسهیلات اولیه داشته باشند و نیز سودی بیش از پیش را در اختیار حوزه‌ی وسیعی از اقتصاد قرار دهند.

با توجه به رشد شتاب‌دهنده‌ها در سال‌های اخیر، شرایط پیش رو دل‌گرم‌کننده است. شواهد حاکی از این است که شتاب‌دهنده‌ها، تاثیر مثبت زیادی بر اکوسیستم استارتاپی در سرتاسر جهان گذاشته اند.