ارزیابی اثرات زیست محیطی با روش ماتریس سریع (RIAM)

ماتریس سریع (Rapid Impact Assessment Matrix= RIAM) یا ریام یک ارزیابی روشن و سریع از مهم‌ترین اثرات را تضمین می‌کند به این دلیل که تمام اجزاء و پارامترها می‌توانند به سادگی در یک روش ادغام شوند. در این روش از معیارهای مهم ارزیابی که با میانگین گیری ارزش‌های نیمه کمی برای هر یک از این معیارها قابل رتبه دهی بوده پایه گذاری شده است تا یک سیستم رتبه دهی دقیق و مستقل برای هر وضعیتی فراهم آید در کنار مزایای بسیار این روش، دارای یک ایراد نیز هست و آن تأثیر ذهنیت ارزیاب بر عدد دهی به اثر فعالیت‌ها بر پارامترهاست پس از RIAM در روش شناسایی فعالیت‌های طرح پیشنهادی اثرات آنها بر هر یک از پارامترهای محیط‌های فیزیکی شیمیایی بیولوژیکی - اکولوژیکی اجتماعی فرهنگی و اقتصادی عملیاتی مشخص می‌شود. در این روش اثرات فعالیت‌های پروژه در مقابل مولفه‌های محیط زیستی مورد ارزیابی قرار گرفته و از طریق امتیازدهی میزان اثر مورد انتظار نیز برآورد می‌شود.

در این روش معیارهای مهم در ارزیابی در دو طبقه قرار می‌گیرند. A معیارهایی که بر اساس شرایط حائز اهمیت بوده و به تنهایی می‌تواند در نمره بدست آمده تغییراتی را اعمال کنند. B معیارهایی که بر اساس موقعیت ارزش گذاری شده لذا به تنهایی نمی‌تواند تغییراتی در نمره بدست آمده اعمال کند. در ابتدا ریز فعالیت‌های پروژه مورد نظر شناسایی شده و سپس اثرات ایجاد شده توسط آنها بر هر یک از ریز عامل‌های محیطی مشخص می‌شود. برای هر ریز عامل محیطی یک نمره با استفاده از معیار از پیش تعریف شده، منظور می‌گردد.

ارزش‌هایی که برای هر گروه از معیارها مشخص می‌گردد. با استفاده از روابط با فرمول‌های خاص مشخص می‌شوند. به‌طورکلی فرایندی که در روش ماتریس ارزیابی سریع اثرات مورد استفاده قرار می‌گیرد، در روابط زیر خلاصه می‌شود:

Aт = (A1)*(A2)

Bт = (B)+(B2)+(B3)

ES = (AT)*(BT)

در روابط فوق: A1:اهمیت اثر، A2: دامنه اثر B1: دوام اثر، B2: برگشت پذیری اثر، B3: تجمعی بودن اثر و ES مجموع نمرات است. نمره دهی به تفکیک برای هر یک از معیارها صورت می گیرد و مشخصات هر نمره نیز بیان می شود. جدول ۱ و ارزشهای هر یک از نمرات با استفاده از روابط فوق در جدولی که شاخص های دامنه نمرات مشخص گردیده است جدول ۲ ارزیابی می شود. در نهایت با استفاده از ماتریس اجزای محیط زیست در چهار طبقه با علائمی تعیین می گردد که عبارتند از: PC محیط فیزیکی شیمیایی، BE محیط بیولوژیکی اکولوژیکی SC محیط اجتماعی فرهنگی و EO محیط اقتصادی عملیاتی است.

Physical/Chemical (PC)

Biological/Ecological (BE)

Sociological/Cultural (SC)

Economic/Operational (EO)