بیت کوین، جایگزین پول یا جایگزین طلا؟

مقدمه

ما انسان­ها تا به حال برای تضمین اعتماد بین دو نفر، همواره از یک نهاد واسط استفاده کرده ­ایم. فردی که سرمایه زیادی دارد، سرمایه خود را به بانک می­ سپارد، بانک این سرمایه را در اختیار کسب ­و­ کارها قرار می­ دهد و سود بسیار ناچیزی به صاحبان سرمایه پرداخت می­کند، از طرفی از فرد وام گیرنده هم بهره بالایی دریافت می­کند. گذشته از این موارد این بانک است که تصمیم می­گیرد که به چه کسب­ و ­کاری وام تعلق بگیرد و به چه کسب­ و­کاری تعلق نگیرد. همان­طور که می ­دانیم فساد­­های اقتصادی بسیاری به دلیل عدم وجود شفافیت­ های مالی در حال وقوع است. علاوه بر این موارد، ما جهان را با مرز­­هایش می ­­شناسیم. یعنی فردی که در ایران زندگی می­کند، برای سرمایه­ گذاری در کسب­ و­کاری در کشوری اروپایی، نیازمند طی فرایند­های زمان­بر و پرهزینه است. یکی دیگر از مشکلاتی که در سیستم پول حاکمیتی (فیات) وجود دارد، امکان دوباره خرج کردن است.

با به­ وجود­ آمدن اقتصاد کریپتو برای اولین بار افراد و کسب­ و ­کارها می­توانند بدون واسطه وارد معامله شوند. معاملات رمز ­­ارز ها برای تمام افرادی که صاحبان رمز ارز ­ها هستند کاملا شفاف است. یکی دیگر از مزیت های رمز ­ارز­ ها نسبت به پول فیات، از بین رفتن امکان دوباره خرج کردن پول است. اقتصاد کریپتو برای اولین بار، در اواخر سال 2008 با معرفی رمز ارز بیت کوین توسط گروه ناشناسی به نام ساتوشی ناکاموتو، معرفی شد که بر پایه فناوری بلاکچین استوار است. در ادامه­ ی این گزارش سعی دارم با بررسی نحوه ­ی کار فناوری بلاکچین، این موضوع را بررسی کنم که اقتصاد کریپتو چطور امکانات ذکر شده را به­ وجود می­ آورد و چگونه باعث از بین رفتن بسیاری از مشکلات اقتصادی می­ شود. همینطور بررسی خواهیم کرد که بیت کوین چه نقشی در توسعه­ ی فناوری بلاکچین و اقتصاد کریپتو را به عهده داشته است.

اقتصاد کریپتو چیست؟

برای درک درست از اقتصاد کریپتو بهتر است نگاهی به تاریخچه پول بیندازیم. بشر در ابتدا برای تأمین نیازهای خود مبادله کالا به کالا را ابداع کرد. این روش مشکلاتی را به همراه داشت، برای حل این مشکلات پول ابداع شد. پول و اعتبار مشکلات داد و ستد را برطرف می­کرد. با گسترش اینترنت مفهوم جدیدی به نام پول دیجیتال مرسوم شد که همچنان به یک شخص ثالث (بانک) برای ایجاد اعتماد و اعتبار بین طرفین معامله نیاز بود. یکی از مشکلات پول فیات که پول دیجیتال (با استفاده از کارت‌های اعتباری) فقط دیجیتالیزه شده آن است همین وجود واسطه‌هاست که بایستی انتقالات تحت‌نظر آنها صورت گیرد. یکی دیگر از مسائل موجود این است که تصمیم‌گیرنده سرمایه افراد بانک است و تا زمانی که سرمایه افراد در بانک قرار دارد، بانک است که تصمیم می‌گیرد چه اتفاقی برای سرمایه افراد بیفتد. یکی دیگر از مشکلات برای افراد خاصی که می‌خواهند نقل و انتقالاتشان محرمانه باشد، این است که بانک بر تمام تبادلات مالی افراد دسترسی دارد. اولین‌بار قبل از دهه 1980 تیموتی می ایده­ ای را برای پول دیجیتال مطرح کرد که (اعتبار کریپتو ) نام گرفت. دیوید چام اولین کسی بود که از علم رمزنگاری برای ای کش استفاده کرد. از جمله مشکلاتی که ای کش داشت، مشکل دوباره خرج کردن بود. دیوید چام راه ­حل­ هایی برای پیشگیری از دوباره خرج کردن پول دیجیتال ارائه کرد، اما در نهایت با شکست مواجه شد. حدود ده سال پس از ورشکستگی‌ ای کش، بیت کوین به میدان آمد.

اگر بخواهیم اقتصاد کریپتو را بررسی کنیم، بایستی با نحوه کارکرد رمز ارز ها که مهم‌ترین آنها بیت کوین است، آشنا شویم. رمزنگاری پایه اصلی اینترنت، ارتباطات و رمز ارز هایی مانند بیت کوین است. همان‌طور که ساتوشی بیان کرده است سیستم بلاک چین نسخه‌ای کاملاً همتا به همتا از پول الکترونیک است که امکان ارسال مستقیم پرداخت‌های آنلاین را بدون حضور واسطه­ های مالی امکان‌پذیر می­کند. با استفاده از فناوری بلاکچین افراد می­توانند برای اولین‌بار در یک سرمایه­ گذاری شرکت کنند بدون اینکه در کشور محل انجام سرمایه­ گذاری حضور داشته باشند. استفاده از رمزنگاری برای امن کردن پرداخت‌ها، نیاز به حضور واسطه­ هایی مثل بانک را از بین برده است. این رمزنگاری شامل یک کلید خصوصی و یک کلید عمومی است. اگر یک کاربر از کلید خصوصی برای امضای هر اطلاعاتی استفاده کند، تنها تطبیق کلید عمومی می­تواند صحت امضا را اعتبارسنجی کند. این فرایند باعث شده است دیگر نیازی به حضور یک واسطه برای ایجاد امنیت و اعتبار از بین برود. تفاوت بیت کوین با دیگر پول‌های دیجیتال قبل از خود، در همین تمرکززدایی است. این نحوه رمزنگاری به دلیل امنیت بالایی که دارد، همچنین مشکل دوباره خرج کردن پول را از بین برده است. حال سؤالی که پیش می‌آید این است که اعتبار­سنجی بیت کوین چگونه انجام می­شود؟ اعتبارسنجی در بیت کوین و بسیاری از رمز ارز ها از طریق اثبات کار و اثبات سهام ایجاد می‌شود. اثبات کار به این شکل است که ماینرها برای ایجاد زنجیره‌های بلوک جدید در بلاکچین و ذخیره اطلاعات صحیح، از طریق تابع هش و توابع پیچیده دیگر باید کارشان را اثبات کنند. به این صورت که با صرف انرژی زیاد سیستم ­های ماینینگ بایستی مسائل ریاضی پیچیده ­ای را برای ایجاد یک بلوک جدید، حل کنند و در ازای این کار بیت کوین دریافت کنند. روش اثبات سهام از طریق سپرده ­گذاری در رمز ارز اتفاق می‌افتد. یعنی هرچه سپرده بیشتری انجام داده باشیم، امکان اینکه ایجاد بلوک جدید به ما داده شود بیشتر است.

با استفاده از رمز ارز ها برای اولین‌ بار ارزش می ­تواند با اطمینان بین دو فرد انتقال پیدا کند، به همین خاطر یکی از دلایل اهمیت اقتصاد رمز ارز ها انتقال ارزش بدون نیاز به‌واسطه است. از دیگر مزایای این رمز ارز های دیجیتالی، ایجاد شفافیت­ های مالی، پیشگیری از دوباره خرج کردن پول، کاهش هزینه نقل و انتقالات پول و ایجاد امنیت مالی است.

آیا رمز ارز ها جایگزین مناسبی برای پول فیات خواهند بود؟

پول علاوه بر این‌که ابزاری برای مبادله است، دو نقش اساسی ارزش‌گذاری کالا و همین‌طور حفظ ارزش و قدرت را به عهده دارد. بر اساس این سه نقش اصلی پول به شکل‌های مختلفی دیده می‌شود که باتوجه‌به میزان ثبات، نوسان ارزش و امنیت در میان مردم درجه‌ای از محبوبیت را کسب می‌کند. حال باید ببینیم آیا رمز ارز ها قادر به تأمین کردن سه نقش اصلی پول هستند یا خیر؟

برای اینکه یک پول را بتوانیم به‌عنوان پول رایج مبادله بپذیریم، بایستی تعادلی در ارزش آن پول وجود داشته باشد. اما امروزه شاهد نوسانات شدید رمز ارز ها هستیم که با ویژگی­ های اصلی پول در تعارض است. به طور مثال میزان عرضه بیت کوین به میزان 21 میلیون خواهد بود که چون این مقدار عرضه از قبل تعیین شده است، عرضه و تقاضا را با مشکل همراه می کند و باعث نوسانات شدیدی در بازار این رمز ارز می­شود. البته نباید فراموش کنیم که همین ویژگی بیتکوین است که این رمز ارز را از سایرین متمایز می کند و لقب طلای دیجیتال را از آنِ خود کرده است، چرا که مانند طلا یک منبع محدود است. علت ایجاد استیبل کوین ها دقیقا پاسخ به این نیاز است. اگر اخبار مرتبط با رمز ارز ها را دنبال کنید متوجه خواهید شد که بسیاری از کشورها در حال ساختن استیبل کوین ویژه کشور خود هستند. یکی دیگر از مشکلات موجود که مانع از آن است که رمز ارز ها را بعنوان پول بپذیریم این است که ازآنجایی‌که رمز ارز ها به‌گونه‌ای طراحی شده ­اند که از مرزها عبور می­کنند، و قانون­گذاران نمی ­توانند در تعیین و تنظیم نرخ این رمز ارز ­ها در مناطق مختلف اقتصادی نقشی داشته باشند، می­تواند یکی از مشکلاتی باشد که مانع از جایگزینی رمز ارز ها با پول فیات می شود. البته باید یادمان باشد که هدف از ساخته شدن رمز ارز ها از بین رفتن مرزها و توزیع عادلانه قدرت و ثروت است.

یکی دیگر از مشکلات موجود برای جایگزینی رمز ارز ها با پول فیات این است که در معاملات رمز ارز ها، فسخ قرارداد امکان‌پذیر نمی­ باشد، این امر برای قرارداد­هایی در ابعاد بزرگ مشکل آفرین خواهد بود، و ریسک معاملات را افزایش می­ دهد. به همین خاطر شاید در آینده رمز ارز ها بتوانند برای معاملات روتین در ابعاد کوچک روزانه مناسب باشند، اما قراردادهای بزرگ ممکن است همچنان بر معاملات سنتی استوار بمانند و همینطور از یک نهاد ثالث برای اعتبار بخشیدن به قرار­داد­ها استفاده کنند.

برخی از محدودیت‌هایی که رمز ارز ها در حال حاضر با آن روبرو هستند، این واقعیت است که ثروت دیجیتالی شخص می‌تواند در اثر خرابی رایانه پاک شود، یا اینکه توسط یک هکر مورد حمله قرار گیرد، ممکن است به‌مرور با پیشرفت‌های فنی این مشکلات برطرف شود. مسئله‌ی مهم دیگر این است که هرچه محبوبیت ارزهای دیجیتال بیشتر می‌شود، مقررات و نظارت بیشتر دولت به آنها جلب می­شود که فرضیه اساسی وجود آنها را از بین می‌برد. یک مشکل این است که هیچ مرجع مرکزی برای اطمینان از اینکه همه چیز درست کار می‌کند یا ارزش بیت کوین را پشتیبانی می‌کند وجود ندارد. مشکل دیگری که در حال حاضر دررابطه‌ با رمز ارز ها وجود دارد، مصرف میزان زیادی از انرژی است که فرایندهای نقل‌وانتقال و ایجاد زنجیره‌های جدید بلاک چین به خود اختصاص داده­ اند. این امر باعث افزایش آلودگی محیط‌زیست نیز می‌شود. البته در حال حاضر شاهد روش های جایگزین در آلت کوین ها برای الگوریتم اجماع رمز ارز ها هستیم، از جمله این روش ها می توان به الگوریتم اثبات سهام و اثبات وزن اشاره کرد.

درحالی‌که تعداد بازرگانانی که رمز ارز ها را قبول می‌کنند به طور پیوسته افزایش‌یافته است، آنها هنوز هم در اقلیت هستند. برای اینکه رمز ارز ها بیشتر مورداستفاده قرار گیرند، ابتدا باید مقبولیت گسترده‌ای بین مصرف‌کنندگان پیدا کنند. اگر قرار باشد رمز ارز ها به بخشی از سیستم اصلی مالی تبدیل شوند، باید معیارهای کاملاً واگرایی را برآورده کنند. لازم است از نظر ریاضی پیچیده باشند (برای جلوگیری از تقلب و حملات هکر) اما درک آن برای مصرف‌کنندگان آسان باشد. غیرمتمرکز باشند اما به‌گونه‌ای که هم‌زمان برای افراد قابل‌اعتماد باشند و ناشناس ماندن کاربر را بدون داشتن مجرای فرار مالیاتی، پول‌شویی و سایر فعالیت‌های شرورانه حفظ کنند.

با وجود تمام مسائل بیان شده، برخی از تحلیلگران اقتصادی پیش­بینی می­ کنند که با ورود پول نهادی به بازار، تغییر بزرگی در ارزهای دیجیتال اتفاق خواهد افتاد. علاوه بر این، ورود رمز ارز ها در نزدک (بازار سهام آمریکا) باعث افزایش اعتبار بلاکچین و استفاده از آن به‌عنوان جایگزین پول معمولی می ­شود. برخی پیش­بینی می­ کنند که همه آنچه که رمزنگاری نیاز دارد یک صندوق قابل معامله در بورس است. یک صندوق قابل معامله در بورس قطعاً سرمایه‌گذاری در بیت کوین را برای مردم آسان می‌کند.

با تمام مزایا و معایبی که در دو بخش قبل در مورد رمز ارز ها گفته شد، به نظر می­ رسد این ارزهای دیجیتال رقیب جدی‌ای برای پول فیات باشند، زیرا با سرعت رشد و پیشرفت تکنولوژی­هایی چون هوش مصنوعی شاید بتوان سیاست‌های مالی و پولی را خودکار کرد. این امر بخصوص برای کشورهایی که دارای سیاست­های پولی ضعیف هستند می­تواند بسیار مفید باشد.

نتیجه‌گیری

انسان­ها معمولاً در مقابل تغییرات قادرند سه موضع را اتخاذ کنند، با تغییرات به وجود آمده همسو شوند و سعی کنند خود را با این تغییرات همسو کنند، به مخالفت با تغییرات برخیزند و سعی در انکار تغییرات به وجود آمده داشته باشند و یا اینکه کاملاً نسبت به تغییرات بی ­تفاوت باشند. اما تأثیرات دنیای تکنولوژی بر زندگی افراد و جهان پیرامون آنها غیرقابل‌انکار است. اقتصاد کریپتو هم از این امر مستثنی نیست.

یکی از تکنولوژی­ هایی که زندگی افراد را کاملاً با گذشته متمایز کرد اینترنت بود، باتوجه‌به ماهیتی که رمز ارز ها دارند می‌توان توقع داشت رمز ارز ها هم مانند اینترنت، تأثیرات بسیاری در آینده برای جوامع به همراه داشته باشند.

همان‌طور که در متن اشاره شد، رمز ارز ها با وجود مزایای منحصربه‌فردی که دارند، هنوز مشکلات حل نشده‌ای دارند که نیازمند بررسی و تکمیل است. دانش فعلی در زمینه‌های هوشمندسازی الگوریتم ­ها و خودکار­سازی سیاست­ های پولی و مالی، آنقدر کافی نیست که بتواند اقتصاد کریپتو را جایگزین اقتصاد سنتی کند. اما با این حال با سرعتی که در پیشرفت علم و تکنولوژی­ هایی همچون هوش ­مصنوعی و اینترنت ­اشیا و دیگر زمینه ­های تکنولوژی وجود دارد، بعید نیست که در آینده­ای نه چندان دور شاهد این اتفاق باشیم.

امیدوارم از مطالعه این مطلب لذت برده باشید، برای مطالعه بیشتر در زمینه ارزهای دیجیتال توصیه میکنم به لینک های زیر مراجعه کنید.

تحلیل چین لینک

تحلیل روند کلی بازار کریپتوکارنسی با استفاده از دامیننس ها

رمزارز چیانتورک

اهمیت الگوریتم اجماع در بررسی فاندامنتال ارزدیجیتال