ده دلیل یک بازی‌ساز برای مخالفت با اخذ عوارض از بازی‌های خارجی

اگر پیگیر اخبار بازی‌های رایانه‌ای(ویدیویی) باشید مسلما داغ‌ترین و پرسروصداترین خبر این روز‌ها ، خبر دریافت عوارض 10 درصدی از بازی‌های خارجی برای حمایت از تولیدات داخلی است. عده‌ای با این طرح مخالفت می‌کنند و عده‌ای هم با تمام توان پیگیر ماجرا هستند و می‌خواهند این طرح را عملیاتی کنند. بحث بر سر این طرح این روزها در فضای مجازی حسابی داغ است. اما متاسفانه به جای اینکه بحث و صحبت کارشناسی باشد بیشتر تبدیل به مجادله‌ای بین بنیاد بازی‌های رایانه‌ای و مدیران برخی شرکت‌های واردکننده بازی‌های خارجی شده است. در این میان تنها کسی که صحبت‌ها و نظراتش اصلا شنیده نمی‌شود و اهمیتی به آن داده نمی‌شود دقیقا همان کسی است که نامش در سرتیتر این ماجراست، بازی‌سازان! به همین دلیل تصمیم دارم که در این متن نظرات شخصی خودم را به عنوان یک بازی‌ساز و کسی که در این صنعت نوپای کشور فعالیت دارد با شما به اشتراک بگذارم.

من به عنوان یک بازی‌ساز ایرانی مخالف اجرای این طرح هستم و آن را به ضرر جامعه گیم ایران می‌دانم. در ادامه به تشریح 10 دلیل عمده این مخالفت می‌پردازم.

1-نیاز به کمک بازی‌های خارجی برای اصلاح دید جامعه به بازی:

لطفا خودتان را فریب ندهید! اولین نتیجه اجرای این طرح گران‌تر شدن بازی‌های خارجی است. چه بازی‌هایی که به صورت دیجیتال عرضه می‌شوند و چه بازی‌هایی که به صورت فیزیکی منتشر می‌شوند. هر بازی ای که شامل این عوارض شود مسلما گران خواهد شد. این گرانی بسیار پردردسر خواهد بود. هیچ کسی از اینکه پول بیشتری برای محصولی بپردازد هیجان زده نمی‌شود! در جامعه کنونی ما هنوز از دید بسیاری از افراد بازی کردن نوعی وقت تلف کردن است. هنوز بیشتر والدین حس می‌کنند که فرزندشان با بازی کردن آینده خود را از دست می‌دهد. در صورتی که بنیاد قصد حمایت از بازی‌سازان را دارد مسلما اولین هدف آن باید ایجاد تغییر در این نگرش نسبت به بازی‌های رایانه‌ای باشد. در مقطع کنونی میزان تولیدات داخلی چه از منظر کمی و چه از منظر کیفی پاسخگوی نیاز بازار نیست. در هر سال تعداد زیادی بازی ایرانی ساخته می‌شود که از این تعداد ساخته‌های تحسین‌برانگیزی که بتواند نظر کاربران را به خود جلب کند واقعا انگشت‌شمار هستند. دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد و انتظار هم بیشتر از این نیست. با اینکه سرعت تولیدات خوب ایرانی رو به افزایش است ولی نمی‌توان گفت که تولیدات داخلی پاسخگوی نیاز جامعه هست و نیازی به بازی‌های خارجی نداریم. از طرفی شرکت‌های بازی‌سازی خارجی با اندوخته سالها تجربه و سرمایه بازی‌هایی تولید می‌کنند که به لحاظ فنی و اقتصادی بسیار از ساخته‌های من ایرانی جلوتر است و بسیار سریع‌تر و بیشتر در دل مخاطبان جا باز می‌کند. پس ما برای تغییر نگرش مردم به بازی اتفاقا باید حامی حضور بازی‌های خارجی باشیم تا جامعه بتواند پتانسیل و جاذبه‌های بازی‌های رایانه‌ای را لمس و درک کند و کم‌کم به مرحله‌ای برسد که سرگرمی و بازی را به عنوان یک نیاز بشناسد و در وهله بعد به جایی برسد که حاضر شود برای این نیاز هزینه کند. برای افزایش درآمد بازی‌سازان ایرانی بیش از هر چیزی به این تغییر نگرش در جامعه نیاز داریم و برای این تغییر بازی‌های قوی خارجی یکی از بهترین کمک‌ها هستند. شاید اگر من متولی بنیاد بودم به جای تلاش برای اخذ عوارض بیشتر به دنبال دریافت یارانه برای بازی‌های رایانه‌ای می‌بودم!

2-بازی‌های خارجی همین حالا هم گران هستند:

با پیشرفت تکنولوژی‌های امنیتی و کدگذاری تقریبا روز به روز به پایان دوران کرک نزدیک می‌شویم. از طرفی پیشرفت‌های فرهنگی هم باعث شده هر روز افراد بیشتری به دنبال رعایت حقوق سازندگان باشند. همین موضوع باعث شده که افراد بیشتری به دنبال تهیه بازی‌های اورجینال باشند. نگاهی به بازار کنسول‌های نسل هشتمی بیاندازید. قیمت بازی‌ها اغلب بالای 200 هزار تومان است. اگر فرض کنیم که بودجه در نظر گرفته شده برای هر عضو یک خانواده ایرانی برای یک ماه از طرف والدین حدود 600 هزار تومان باشد(هر چند همین فرض هم شاید برای اقلیتی مرفه باشد) یعنی قیمت هر بازی چیزی در حدود یک سوم بودجه است! یعنی یک گیمر نوجوان اگر نخورد و نپوشد در بهترین حالت ممکن برای صنعت بازی می‌تواند در ماه سه بازی تهیه کند! این قیمت گرانی نیست؟ به نشر دیجیتال و بازی‌های موبایلی سری بزنید. بازی‌های فروشی کافه‌بازار که خارجی هستند از 4 هزار تومان برای عناوین ضعیف شروع می‌شوند و به بیش از 12 هزار تومان برای عناوین قوی می‌رسند. با همان حساب سرانگشتی قبلی به نظر شما آیا این قیمت‌ها ارزان است؟

3-برای یادگیری و تجربه به بازی‌های خارجی نیاز داریم:

خود ما بازی‌سازان در حال کسب تجربه از بازی‌های خارجی هستیم. تا کنون نشده که در انجام کارها از طراحی بازی گرفته تا طراحی گرافیکی و ... یک بازی ایرانی را به عنوان رفرنس قرار دهیم و از آن الگوبرداری کنیم. می‌دانم که متقابلا هیچ بازی‌ساز دیگری هم دنده دو را به عنوان رفرنس قرار نمی‌دهد. چون واقعا با عمر کوتاه بازی‌سازی در ایران هنوز به مرحله‌ای نرسیده‌ایم که رفرنس یک‌دیگر باشیم. پس از کجا یاد می‌گیریم؟ از بازی‌های خارجی. وقتی یک بازی خارجی موفق در ایران نشر پیدا می‌کند من و سایر بازی‌سازها خیلی سریع‌تر و راحت‌تر به آن دسترسی پیدا می‌کنیم و آن را مورد مطالعه قرار می‌دهیم. راحت بگویم، من و هم‌نسل‌های من در دوره‌ی کرک بزرگ شده‌ایم. مایی که با 500 تومان بهترین بازی‌های جهان را بازی می‌کردیم و از این طریق به بازی‌سازی علاقه مند شدیم و وارد این صنعت شدیم برای همان 500 تومان هم باید کلی با والدینمان کلنجار می‌رفتیم تا قبول کنند 500 تومان برای یک بازی هزینه کنند(به خاطر همان موضوع نگاه اجتماعی که به آن اشاره شد!) مایی که با نید فور اسپید بزرگ شدیم و از آن کار یاد گرفتیم در نهایت شدیم دنده دو ساز! از نسل بعدی بازی‌سازها چه انتظاری دارید؟ با این وضعیت چرا باید باعث گران‌تر شدن بازی‌ها بشویم؟ آیا فکر می‌کنیم تولیداتمان در حدی هستند که نیازی به بازی خارجی نباشد و کم‌کم به فکر حذف خارجی‌ها باشیم؟

4-وضعیت اقتصادی مردم خوب نیست:

در کشوری هستیم که در بدترین شرایط اقتصادی و سیاسی یک قرن اخیر خود به سر می‌برد. مردم برای نیازهای اولیه خود هم دچار مشکل هستند و نمی‌توانند از عهده هزینه‌ها بر بیایند. سطح تفریحات مجاز در کشور بسیار پایین است و انتخاب‌ها به انگشتان دو دست هم نمی‌رسد. در چنین شرایطی هر کاری که باعث گران‌تر شدن همین تفریحات اندک باقی مانده بشود بی‌شک خطا و ظلم بزرگی است. شاید بازی‌های رایانه‌ای جزء معدود تفریحاتی باشد که یک نوجوان و یا جوان می‌تواند از آن بهره‌مند شود. سیاست‌گذاری‌ها باید در جهت تسهیل این نوع تفریحات باشد نه اینکه علیه آن موضع‌گیری کند. در کل می‌خواهیم از بازی‌ساز حمایت کنیم چشم گیمر را در می‌آوریم و می‌خواهیم از گیمر حمایت کنیم گوش بازی‌ساز را می‌بریم! تصمیماتی بگیرید که به سود هر دو طرف باشد. اگر نمی‌توانید کنار بایستید و بگذارید خودشان یک جوری با هم کنار بیایند!

5-کسی نمی‌تواند تضمین کند میزان عوارض ثابت بماند:

یکی از استدلال‌های بنیاد بازی‌های رایانه‌ای برای اخذ عوارض 10 درصدی این است که این عدد مبلغ کمی است و چه ایرادی دارد این پول را از بازی‌های خارجی بگیریم و به کمک بازی‌سازان ایرانی بپردازیم؟ اول که ایراد دارد. با این کار فقط بازی‌سازان ایرانی را تنبل‌تر می‌کنید. لطفا بفرمایید که کدام‌یک از بازی‌سازان موفق ایرانی با حمایت بنیاد رشد کرده‌اند. اغلب کسانی که من می‌شناسم رشدشان کوچک‌ترین حمایتی از طرف بنیاد نداشته است. عده‌ای هم از طرف بنیاد جذب سرمایه کرده‌اند(وام نگرفته‌اند بلکه جذب سرمایه کرده‌اند) و بعد هم اگر موفق شده‌اند سود خوبی به بنیاد پس داده‌اند و اگر هم ضرر کرده‌اند که هر دو متضرر شده‌اند. حالا چرا فکر می‌کنید با این ده درصد عوارض حمایت می‌کنید و شکوفایی رخ می‌دهد؟ در کدام صنعت کشور این اتفاق افتاده است؟ از طرفی روزی که به خودروهای خارجی عوارض بستند مگر 130 درصد بود؟ خیر به مرور رشد کرد و بیشتر و بیشتر شد و در این مدت تولیدات داخلی پیشرفت که نکرد هیچ روز به روز افت کیفیت را شاهد بودیم. آیا بنیاد می‌تواند تضمین کند که این ده درصد در آینده به بیست، سی یا بیشتر افزایش پیدا نمی‌کند؟

6-درآمد بازی‌سازان ایرانی در جیب خارجی‌ها نمی‌رود:

زمانی که دنده دو عرضه شد تقریبا همزمان شد با پرداخت ریالی کلش آف کلنز در کافه‌بازار(نوروز 95). توجه شما را به قسمتی از گزارش مالی دنده دو در آن دوران جلب می‌کنم. میانگین فروش نوروزی ما در هفته اول نوروز 3 میلیون و 400 هزار تومان است. میانگین هفته دوم نوروز 4 میلیون و 800 هزار تومان(تقریبا همزمان با پخش قانونی کلش). ورود کلش به بازار نه تنها به فروش ما لطمه‌ای نزد بلکه باعث افزایش چشمگیر آن هم شد. منظورم این نیست که کلش فروش دنده دو را زیاد کرد! منظور این است که بازی روند رو به رشد خود را که از دست نداد هیچ، بهتر هم شد. آن‌ها سهم ما را نمی‌بلعند. سهم خود را دارند و اتفاقا آن سهم تا به امروز جایش خالی بوده. مسلما کافه‌بازار بهتر می‌تواند آماری از تعداد کاربرهای خود قبل و بعد از عرضه کلش بدهد و حتما این عدد رشد کرده. رشد کاربران کافه‌بازار یعنی امکان رشد بیشتر هر بازی ایرانی. اگر 30 میلیون کاربر بازار به 35 میلیون افزایش پیدا کند مسلما جامعه آماری بازی من و به تبع آن درآمد بازی من هم افزایش پیدا خواهد کرد. همان‌طور که ذکر شد خارجی‌ها در علاقه‌مند کردن افراد به بازی از ما با تجربه‌ترند. چه ایرادی دارد یک نفر با هزینه کردن در کلش به بازی علاقه‌مند شود و بعد بیاید و در دنده دو هم هزینه کند؟ آیا نباید به دنبال تسهیل در این بازار نوپا باشیم؟ آیا نباید شرایطی ایجاد کنیم که بازی‌سازان بیشتری خواهان ورود به بازار ایران باشند؟

7-بازی‌های ایرانی برای رقابت ناتوان نیستند:

از یک طرف به صورت 24/7 در گوش جوانان می‌خوانیم که ما می‌توانیم و هر کاری باشد می‌کنیم. شما جوانان توانایی رقابت با بهترین‌ها را دارید و چه و چه و چه. بعد از سمت دیگر می‌گویید در این شرایط برابر بازی‌ساز ایرانی نمی‌تواند با خارجی‌ها رقابت کند! اما من اینجا قصد شعار دادن ندارم و فقط می‌خواهم که قسمتی از حقایق را نمایان کنم. از محصول خودمان شروع می‌کنم. قبل از عرضه دنده دو به بازار بازی درگ ریسینگ در کافه‌بازار و سایر مارکت‌های داخلی موجود بود. هم با فروش قانونی و هم برخی از بازی‌ها بصورت کرک شده در بسیاری از سایت‌ها موجود بودند. برای نمونه یکی از بهترین‌های جهانی این سبک یعنی بازی سی اس آر ریسینگ حضور داشت. این‌ها هیچ کدام مانع پیشرفت و فروش دنده دو : درگ نشدند. حضوری بسیار موفق در این سبک و جذب مخاطب چندین میلیونی و فروش چند صد میلیون تومانی را تجربه کردیم. حتی بعد از عرضه دنده دو هم یکی از ناشران اقدام به نشر یک بازی درگ ریسینگ خارجی به نام دوئل شتاب کرد. نمی‌دانم این شرکت واردکننده اصلا سر وارد کردن این بازی به ایران توانست سودی بکند یا بصورت کلی برایشان ضرر ده بود. اما آنچه که دیدیم موفقیت کامل دنده دو : درگ در مقابل این عنوان بود. عنوانی که حتی توسط کافه‌بازار در صفحه اول هم به کاربران معرفی شد اما باز هم خللی در موفقیت یک عنوان ایرانی نداشت. در مقابلِ دنده دو : ترافیک هم بازی محبوب ترافیک ریسر قرار داشت که اتفاقا باز هم رقابت موفقی با این عنوان داشتیم. اصلا این‌گونه نشد که چون ترافیک ریسر هست در جا له شویم. الان هر دو بازی بیش از 3 میلیون مخاطب دارند و موفقیت مالی خوبی هم داشته‌اند. همین رویه در رابطه با بسیاری بازی دیگر هم وجود دارد. آیا بازی کارتی خارجی در کافه‌بازار کم است؟ علت موفقیت فروت‌کرفت و پسرخوانده و بقیه را چه می‌دانید؟ کوئیز آف کینگز را چگونه تحلیل می‌کنید؟ خروس جنگی نتوانست رقابت کند؟

8-مشکل بازی‌سازی در ایران فقط پول نیست

روزی با سرمایه‌گذاری وارد صحبت شدم برای جذب سرمایه. سرمایه‌گذار مذکور که خود را بسیار پولدار فرض می کرد به من گفت فکر می‌کنی با چقدر هزینه و زمان می‌توانی کلش آف کلنز را در ایران بسازی؟! گفتم چنین چیزی شدنی نیست. گفت نگران نباش نمی‌خواهم حتما بسازی فقط می‌خواهم بدانم توان خودت را در چه حد می‌بینی!!! گفتم حتی اگر 100 میلیون دلار سرمایه داشته باشید هم نمی‌توانید کلش آف کلنز در ایران بسازید! این یک حقیقت است. عمر بازی‌سازی در ایران به ده سال هم نمی‌رسد. مشکل ما برای ساخت بازی‌هایی با کیفیت جهانی فقط پول نیست. چه کسی از بازی‌سازان ایرانی می‌تواند ادعا کند که توانایی کنترل و مدیریت یک پروژه 100 نفره را دارد؟ آیا کسی هست که معتقد باشد اگر از بازی‌های خارجی عوارض بگیریم و در اختیار او بگذاریم همه چیز حل می‌شود؟ ما نیاز داریم که روز به روز کسب تجربه کنیم. مشکل اصلی ما جایی به غیر از بودجه است.

9-بنیاد توانش را صرف کارهای مهم‌تر بکند:

بنیاد بازی‌ها می‌خواهد به بازی‌سازان خدمت کند؟ بسم الله. بیایید از خود بازی‌سازان دردشان را بپرسید. در سه سال گذشته کوچک‌ترین تماسی از بنیاد با تیم ما نبوده(از بقیه تیم‌ها اطلاع ندارم). آیا واقعا موفقیت دنده دو آن‌قدر چشمگیر نبوده که دیده شویم؟ هنوز ما را بازی‌ساز نمی‌دانید؟ اگر می‌دانید چرا از خود ما نمی‌پرسید به چه چیزی واقعا نیاز داریم؟ جناب بنیاد بازی‌های رایانه‌ای مشکلات بسیار جدی‌تری در زمینه‌های حقوقی داریم که شما به راحتی می‌توانید از ما حمایت کنید. به حمایت معنوی شما به شدت نیازمندیم. از بقیه دوستان بازی‌ساز خبر ندارم که از حالشان مطلع شده‌اید یا نه. ولی اگر با سایرین هم مانند ما برخورد کرده‌اید مسلما خبر ندارید. در این دو سال چندین بار درخواست ملاقات دادم و کسی جواب نداد. در خبرها گفته بودید که با "بازی‌سازان" جلسه داشته‌اید و با آن‌ها مشورت کرده‌اید. دقیقا کدام بازی‌سازها؟ من از چند نفر دیگر از بازی‌سازانِ به‌نام کشور پرس‌وجو کردم و هیچ‌یک در چنین جلسه‌ای نبوده‌اند. لطفا شفاف‌سازی کنید که از نظر شما چه کسانی در ایران مشغول ساخت بازی هستند و معیارتان برای انتخاب افراد حاضر در جلسه چه بوده؟ اگر من بازی‌سازم و به دنبال یاری من هستید از خودم نیازهایم را سوال کنید و برای من نیازسازی نکنید!

10-ناشر دلال نیست!:

واقعا جالب است. کسانی که خود را صفر تا صدِ بازی در ایران می‌دانند هنوز درکی از کار نشر ندارند. ناشران را دلال‌هایی می‌دانند که بازی‌ها را از خارج فقط به داخل ایران می‌آورند! کمی تحقیق کنید. در رابطه با ریسک‌های سرمایه‌گذاری آن هم در بازار نوپای کشور ما بیشتر بفهمید. چرا فکر می‌کنید یک روزی بود که کافه‌بازار نبود، بعد فردای آن روز کافه‌بازار بود؟ واقعا فکر می‌کنید این ناشر یک شبه کافه‌بازار شد؟ هیچ هزینه‌ای نکرد؟ سوپرسل عاشق چشم و ابروی آن‌ها شد و عاشق چشم و ابروی ما نشد؟ چه کسی توانسته بستری فراهم کند که بر مبنای آن به خود اجازه دهد که با بهترین و موفق‌ترین‌های جهان وارد بحث و مذاکره شود و نهایتا آن‌ها را مجاب کند که با آن‌ها کار کند؟ کار ساده‌ای است؟ چرا کس دیگری نمی‌تواند؟ امتحان کنید ببینید اصلا جواب ایمیلتان را می‌دهند؟! معنای پیش‌پرداخت و ریسک سرمایه را می‌دانید؟ می‌دانید ریسک سرمایه‌گذاری در هر نوع کسب‌و‌کاری در ایران چقدر است؟ تضمینی هست که فردا صبح نشنویم که قانونی وضع شده که کلا درآمد آنلاین را ممنوع می‌کند؟ بیدار شوید! در چنین وضعیتی زندگی می‌کنیم که قوانین روزانه تغییر می‌کنند. در چنین وضعیتی عده‌ای توانسته‌اند با بهترین‌های جهان تعامل کنند و آن‌ها را به بازار ایران بیاورند. بهترین بازی‌های مورد استقبال کل جهان را فارسی‌سازی کنند و به مصرف‌کننده ایرانی برسانند. چرا این کارها را کم می‌پندارید؟ بعد از ده سال برای اولین بار در آیفون کیبورد فارسی دیدیم و کلی ذوق کردیم که البته همان هم دلسوزی خود آن‌ها بود نه توان رایزنی و دیپلماسی ما! خود بنیاد که می‌گوید برای برگزاری تی جی سی کلی سختی کشیدیم بهتر از همه معنای سختی مذاکره با یک تیم خارجی را باید درک کند بعد همین نهاد ناشران بازی را دلال خطاب می‌کند و از آن طرف می‌گوید بازی خارجی باید از طریق شرکت ایرانی نشر پیدا کند! این دیگر چه‌جور تناقضی است؟! بالاخره تکلیف را روشن کنید. اگر دلال هستند دارید از دلال ها حمایت می‌کنید؟ اگر نه این چه معنایی دارد؟

10.5-می‌خواهید پول بگیرید پای ما را وسط نکشید:

در نهایت باید بگویم اگر می‌خواهید از عده‌ای پول بگیرید و کسب درآمد کنید شهامتش را داشته باشید و در مقابل فشارهایش هم خودتان پاسخ‌گو باشید. چرا اسم حمایت از بازی‌سازان را روی آن می‌گذارید؟ همین حالا هم به اندازه کافی اسم بازی‌ساز ایرانی بد در رفته است و بسیاری بازی ایرانی را مترادف با بازی بی‌کیفیت و کلاه‌بردار می‌دانند(خواستید بگویید تعدادی از پیام‌های کاربران در پشتیبانی دنده دو را برایتان بنویسم!) کافی است که در بین گیمرها جوی حاکم شود که به خاطر حمایت از بازی‌سازان ایرانی بازی‌های خارجی را 10 درصد گران‌تر کرده‌اند. به قول جناب کریمی قدوسی گردنمان را می‌زنند! آقای کریمی قدوسی عزیز من بازی‌ساز با این تصمیم شما مخالفم. نه "گول" کسی را خورده‌ام و نه "جوگیر" شده‌ام. به دلایلی که ذکر کردم با تصمیم شما برای اخذ عوارض مخالف هستم. تصمیم‌گیرنده نهایی شما هستید و ریش و قیچی دست شماست. اما لطفا از زبان خودتان صحبت کنید نه به نام ما و به کام دیگران!

حسین ابرار باقرپور

سرپرست تیم بازی‌سازی ارکا گیمز